P.I.M.
Pim wie is dat nu weer? Een nieuw raadslid of een nieuwe wethouder? Neen, niets van dit alles. Het is een Latijnse spreuk. En de betekenis is: mijdt uitstel, ofwel uitstel is gevaarlijk. Voluit Periculum in Mora. On-danks alle onzekerheden brengen we wel een voorjaarsnota uit. Niets uitstellen in Aalten.
Maar waarom deze aparte inleiding?
We hebben overwogen om deze voorjaarsnota niet uit te brengen en alleen een brief te schrijven aan de raad. Dat doet de regering naar de Tweede Kamer ook voortdurend, dus dat leek ons wel modern.
Dit idee had natuurlijk wel een reden. Namelijk dat we niet precies weten waar we staan. Een gemeente is erg afhankelijk van het Rijk. Tja en het Rijk weet het ook niet. We hebben diverse bijeenkomsten gevolgd om duidelijkheid te krijgen. Maar dat is niet echt gelukt. Die duidelijkheid komt er eerst bij de meicirculaire. Even voor de nieuwe raadsleden, het ministerie brengt enkele keren per jaar een circulaire uit met gegevens over de algemene uitkering. Maart, mei, september en december. Aan de hand daarvan krijgen we duidelijkheid over de bedragen die we kunnen verwachten. Tot de volgende circulaire, want het schiet nog wel eens heen en weer. Mei is het belangrijkst, want daarop baseren we de begroting voor het komend jaar. En de jaren daarop, alhoewel we die nemen met een korreltje zout. Want niemand weet op dit moment de toekomst. Wat doet de oorlog, de inflatie, de euro, de olie, de gasprijs en dan kunnen we nog wel even doorgaan.
Algemene uitkering
Maar gezien de nieuwe raad leek het ons toch niet verstandig om af te wijken van de geijkte patronen.
Dus wel een voorjaarsnota, maar met de nodige slagen om de arm. We kunnen de meicirculaires gezien het tijdstip nooit verwerken in onze voorjaarsrapportages. En het is zeer de vraag of het mei wordt. Het ministe-rie doet zijn best hebben ze gezegd, maar het is ook heel vaak de eerste week juni. En dan moeten onze rekenmeesters van Pauw nog aan het werk. Pauw is de applicatie die veel gemeenten gebruiken om tot een bedrag te komen. De algemene uitkering bestaat namelijk uit heel veel variabelen en bedragen. Het is een ingewikkeld boek. Pauw werkt dan dag en nacht en in het weekeinde door. Letterlijk, want vaak verschijnt het op vrijdagmiddag. Als Pauw klaar is met het vullen van het model gaan onze medewerkers aan de gang om vervolgens het model te completeren voor Aalten. En te interpreteren, want het gaat om veel items, die lang niet allen betrekking hebben op onze gemeente.
Uiteindelijk komt er dan een bedrag uit en dat hebben we nodig voor de begroting van 2023.
Nadelen zorg
Kortom op dit moment is er nog veel onduidelijk en hebben we met de beste bedoelingen en inschattingen de bedragen bepaald. Er zijn helaas behoorlijke tekorten te melden, voornamelijk op het sociaal domein. We werden in de laatste twee maanden van 2021 toch weer geconfronteerd met grote tekorten op de jeugdzorg. Dit heeft ook een doorwerking in 2022. Verder valt het resultaat van de ombuiging op begeleiding Wmo tegen. Daar hebben we al eerder melding van gemaakt in het dashboard. Doordat we de buffer in de alge-mene uitkering voor tegenvallers vrij laten vallen, blijven we net onder het miljoen nadeel. We moeten af-wachten of de meicirculaire ons nog wat brengt op dit gebied.
Bestemmingsreserve Inkoop zorg
Deze nieuwe reserve wordt voorgesteld in de jaarrekening. De besluitvorming zit in de winstbestemming.
Van het positieve saldo wordt € 1.000.000 gestort in de nieuw te vormen bestemmingsreserve Inkoop zorg. Maar deze reserve is nadrukkelijk ingesteld voor de eventuele gevolgen van het nieuwe model. Andere tekor-ten kunnen daar dus niet uit.
De opzet van de voorjaarsnota is hetzelfde als de voorgaande keren
Alle wijzingen boven de € 10.000 worden toegelicht. Bedragen kleiner dan € 10.000 zijn achterin in een lijst verantwoord. Administratieve wijzigingen, budgettair neutrale aanpassingen (taakveld/programma overschrij-dend) staan ook in een aparte bijlage en zijn per saldo budgettair neutraal.
Toegevoegd is een overzicht van de inzet van het coronabudget, in de jaarrekening 2021 is € 498.000 hier-voor bestemd.
De energiekosten zijn nog niet bijgesteld. Maar ook wij hebben natuurlijk te maken met een stijging van de lasten. Denk daarbij aan bijvoorbeeld de openbare verlichting, eigen gebouwen en het zwembad.
Nog even afwachten, met als uitgangspunt dat de bedragen nog niet bekend zijn en dat er wellicht ook nog extra geld komt via de algemene uitkering.
De oplopende inflatie
De kosten in de breedte van de samenleving schieten voor iedereen omhoog. Het CBS meldde in december de hoogste inflatie in 40 jaar, daarna zijn de inflatiecijfers alleen nog maar verder gestegen tot boven de 6%. Eind maart heeft het CBS zelfs een inflatiecijfer gemeld dat is opgelopen naar bijna 12%. Het gemeente-fonds volgt ruwweg (trap op trap af) de rijksuitgaven. En de groei van de algemene uitkering (het zoge-naamde accres) gaat dus mee trap op in dit geval, omdat ook het Rijk met hogere prijzen te maken krijgt en daardoor dus meer uitgeeft. Een groot gat ontstaat hier normaliter dus niet door in de begroting. In deze uitzonderlijke tijd blijft het wel even afwachten hoe een en ander uitpakt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de forse doorwerking van soms meer dan 20% op de prijzen door schaarste van menskracht, energie en logis-tieke problemen. Of door het wereldwijde tekort aan grondstoffen, van hout tot staal, van olie tot chips (computer) enzovoort. Dit heeft behoorlijke invloed op de (consumenten) prijzen en investeringsbedragen. Dit houdt ook in dat in elk geval naast de reguliere standaard indexering op een aantal budgetten bekeken wordt waar extra aanpassingen noodzakelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan energie, brandstoffen en nieuwe investeringswerken, zoals een te bouwen brandweerkazerne of investeringen in onderwijshuisvesting als een Integraal Kindcentrum (IKC).
Oekraïne
De organisatie heeft veel extra werk aan de opvang vluchtelingen. We hebben veel respect voor de inzet van het gezamenlijke netwerk van vrijwilligers en instanties binnen onze gemeenschap. Ambtelijk hebben we bij-voorbeeld te maken met de inschrijvingen in het bevolkingsregister. Dit moet allemaal met een tolk. En na de werkzaamheden van de frontoffice, moeten er daarna in de backoffice ook nog heel wat werkzaamheden verricht worden. Voor de inschrijvingen zijn we al vele avonden open geweest, want het normale werk gaat overdag natuurlijk door.
Formatie
Door alle gebeurtenissen knelt het in de organisatie. Er komt steeds meer op ons af en niet alleen van het Rijk. En de gemeenten moeten dat allemaal maar even uitvoeren. In de voorjaarsnota worden bedragen op-genomen voor de raadsadviseur, de meerkosten ondersteuning Griffie, een juridisch medewerker en een
boa. Verder moeten de minimumlonen opgehoogd worden, zoals dit in de recente CAO is geregeld.
De nieuwe werkwijze inkoop zorg brengt een hele overgang teweeg. Zo moeten al onze klanten zorgvuldig begeleid worden naar het nieuwe systeem. Maar ook met de leveranciers moet gesproken worden. Met deze frictiekosten is nog geen rekening gehouden. Ook nog niet met de verdere kosten van de overgang van de Stadsbank Oost Nederland naar Doetinchem. De afkoopsom is al in de jaarrekening 2021 verwerkt. Het was de bedoeling dat onze eigen consulenten dit voor een deel gingen oppakken, maar we hebben toch de hulp van Doetinchem nodig. Er zijn namelijk op dit moment te veel hulpvragen, onder meer door de energiear-moede en de vroegsignalering.
Wat brengt de toekomst?
Dat is dus nog even afwachten. Er lijken ook heus wel voordelen te gloren. De bezuiniging op de jeugd vervalt, de opschalingskorting is voorlopig ook van de baan. Tenminste tot 2026, daarna heeft het kabinet nog niets besloten. En het ministerie is echt van plan de herverdeling van de algemene uitkering door te zetten per 1 januari 2023. Wij zijn een voordeelgemeente, tenminste tot nu toe. Er is nog veel oppositie.
We gaan zien wat dit allemaal mogelijk oplevert en hoe we de tekorten daarna kunnen oplossen voor de begroting. Zie daarom deze voorjaarsnota even als een tussenmoment. De tekorten zijn wellicht dan niet zo dramatisch als ze nu lijken.
Planning voorjaarsnota
08 juni 2022 Jaarrekening 2021 voorjaarsnota 2022 café
14 juni 2022 Verstrekking vragen en antwoorden café aan de Raad
20 juni 2022 Raad, Oordeelsvormende vergadering
05 juli 2022 Raadsbehandeling
Het college van burgemeester en wethouders.