Programma 1 Ruimte

Analyse tussen de begroting na wijziging en de werkelijke baten en lasten 
Het verschil tussen de raming na wijziging en werkelijk 2023 bedraagt per saldo € 82.000 voordelig.

Verkeer en vervoer 
Onderhoud wegen
Het geplande groot onderhoud was in 2023 goedkoper dan verwacht doordat de prijzen weer gestabiliseerd zijn, daarnaast kon een gedeelte van het groot onderhoud niet uitgevoerd worden doordat het tijdsbestek te kort was om het op tijd in de markt te zetten. Aan groot onderhoud is € 173.000 minder uitgegeven dan geraamd, deze kosten worden gedekt door een onttrekking aan de Reserve Onderhoud Wegen (deze mutatie vindt plaats in programma 3 Bedrijfsvoering) en verloopt per saldo neutraal.

 
Openbare verlichting 
De energieprijzen zijn uiteindelijk minder hoog geworden dan verwacht. In de najaarsnota 2022 is deze post met € 75.000 verhoogd in verband met de hoge energietarieven door de oorlog in Oekraïne. In 2023 zijn de prijzen gelukkig gestabiliseerd en is er een voordeel ten opzichte van de raming van € 60.000.

Leges nutsvoorziening 
Door de energietransitie wordt er volop meer gegraven door met name Liander (gas en stroom). Hierdoor ontvangen we ook meer leges en straatwerkvergoedingen. In de Voor- en Najaarsnota is deze post al opgehoogd maar dit bleek te voorzichtig te zijn. Er is in 2023 € 66.000 meer ontvangen dan begroot. 

Parkeren
Geen bijzonderheden.

Openbaar vervoer
Nabo Kleuverspad, € 184.000 nadeel
Het werk bij de Niet actief beveiligde overweg, Kleuverspad is na genoeg afgerond. De (subsidie)afrekening vindt in 2024 plaats. Er is een overschrijding van € 231.000. Van dit budget wordt € 47.000 gedekt uit de algemene reserve. In 2022 is een start gemaakt met de aanleg van de parallelweg Kleuverspad ten behoeve van de afsluiting van de Nabo. Tijdens de uitvoering is gebleken dat er een kwetsbare waterleiding aanwezig was binnen het werkgebied, welke door het ingenieursbureau niet is opgemerkt. Het vervangen en verleggen van deze leiding was noodzakelijk. Gezien de aanwezigheid van de spoorlijn en de nodige risico`s hieromtrent, zat hier een aanzienlijk lange voorbereidingstijd aan. Ook bleek er een watertransportleiding te liggen op de plek waar de parallelweg gepland was. Hierdoor moest de asfaltverharding op die locatie worden vervangen door elementverharding. Dit zorgde voor een wijziging in de fasering en de gegunde werkzaamheden. Het werkgebied ligt ook in het Gelders Natuur Netwerk en binnen het essentiële leefgebied van de zandhagedis. Regelgeving vanuit de wet Natuurbescherming zorgde ervoor dat de werkbare periode aanzienlijk verkort werd. Hierdoor is het gehele werk gefaseerd uitgevoerd wat heeft geleid tot meerkosten. Ook moesten er extra maatregelen worden getroffen ten behoeve van boscompensatie waardoor het uiteindelijke werk duurder is geworden. Er komt nog overleg met ProRail over een extra bijdrage in het tekort.

Economische ontwikkeling
Geen bijzonderheden.

Fysieke bedrijfsinfrastructuur € 25.000 nadeel
Op dit taakveld worden de bedrijventerreinen in exploitatie verantwoord. In de paragraaf grondbeleid zijn de bouwgrondexploitaties nader toegelicht. 

Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen
Geen bijzonderheden. 

Economische promotie
De toeristenbelasting heeft € 20.000 meer opgebracht. 
Vanaf 2022 wordt de toeristenbelasting over het hele jaar geheven. Dat betekent dat de aangiftes pas na afloop van het jaar ingeleverd kunnen worden. Alleen die aangiftes die in januari binnenkomen, kunnen nog in het belastingjaar worden geboekt. Het lukt helaas niet iedereen om de aangifte op tijd in te leveren. Daarom is in 2023 ook een deel van de opbrengst toeristenbelasting 2022 geboekt. Hierdoor valt het saldo hoger uit.

Sportaccommodaties, voordeel op energiekosten van € 41.000 
Voordeel op energiekosten in 2023, in het najaar van 2022 is het budget aanzienlijk opgehoogd doordat de energietarieven erg hoog waren in verband met de oorlog in Oekraïne. In 2023 zijn de prijzen weer gestabiliseerd. 

Zwembaden
In 2023 is de SPUK-MEOZ aangevraagd voor de zwembaden. Regeling specifieke uitkering Meerkosten Energie Openbare Zwembaden (hierna: de SPUK-MEOZ). Met deze regeling kan aanspraak worden gemaakt op een gedeeltelijke vergoeding van de meerkosten voor energie (elektriciteit, gas en stadsverwarming) die een openbaar zwembad in 2022 heeft gehad en over het jaar 2023 heeft als gevolg van de algehele prijsstijgingen op de energiemarkt. Deze vergoeding gaat één op één door naar de zwembad exploitant Optisport. De subsidie was € 70.000 hoger ingeschat dan de werkelijke afrekening

Openbaar groen en (openlucht) recreatie
Geen bijzonderheden
 
Riolering
De totale kosten voor riolering verlopen budgettair neutraal. Eventuele tekorten en overschotten worden verrekend met de voorziening Riolering. In de kostenberekening nemen we hiervoor meer componenten mee dan uit dit taakveld blijkt, zoals btw en overhead kosten. In 2023 hebben we € 92.000 toegevoegd aan de voorziening riolering. 

Afval  
De totale kosten voor afval verlopen budgettair neutraal, mits de voorziening toereikend is. Eventuele tekorten en overschotten worden verrekend met de voorziening Afval. In de kostentoerekening nemen we hiervoor meer componenten mee dan uit dit taakveld blijkt, zoals btw en overhead kosten. In 2023 hebben we het begrote bedrag van € 197.000 aan de voorziening onttrokken. In totaal zijn de werkelijke lasten 
€ 113.000 hoger dan geraamd. Deze zijn niet gedekt door de voorziening omdat het resterende saldo per 31 december 2023 in 2024 wordt ingezet. 
In totaal zijn de werkelijke lasten € 113.000 hoger dan begroot. Oorzaken hiervoor zijn onder meer:
-    meer afkeur pmd door steeds strengere beoordeling. Daardoor krijgen we niet alleen minder vergoeding voor hergebruik, maar hebben we ook meer kosten voor de verbranding (en belasting) van het afgekeurde materiaal dat als restafval verwerkt wordt;
-    huishoudens die meer gft hebben aangeboden/ingezameld, waardoor er meer kosten zijn gemaakt voor afvoer en verwerking;
-    het onvoorzien moeten verplaatsen van een ondergrondse container (van Prins Clausplein naar nieuwe parkeerplaats Aldi); 
-    een nieuwe ondergrondse glascontainer (op de nieuwe parkeerplaats Aldi Dinxperlo, vervanging van bovengrondse glasbollen);
-    het verplaatsen van de glascontainers bij de herinrichting van de parkeerplaats AH;
-    het door ROVA ingevoerde poorttarief om de kosten te dekken van een nieuw opgezette voorsortering. ROVA ontdoet binnengekomen grondstoffen voordat deze naar de verwerking worden van grotere vervuilingen om afkeur te beperken;
-    de fors lagere vergoeding voor papier vanwege een lage marktprijs. En er is daarnaast ook minder papier ingezameld (een dalende trend en door het verbod per 2023 op het verspreiden van ongeadresseerd reclamedrukwerk). 

Milieubeheer 
Omgevingsdienst Achterhoek (ODA) € 40.000 nadeel
De bijdrage aan de ODA is hoger dan begroot omdat er een verrekening van de CAO moest plaatsvinden.

Duurzaamheid € 148.000 nadeel
De post duurzaamheid bestaat uit budget voor onderzoeken en investeringen voor de uitvoering van het energie en klimaatbeleid en voor diverse andere projecten in het kader van duurzaamheid. Hier onder vallen onder andere project subsidieregeling woning verduurzamen, project transitievisie warmte, 
klimaatakkoord en strategie, klimaat adaptiestrategie. In 2023 is er een overschrijding op deze post. In de najaarsnota is een bedrag van € 1.039.000 doorgeschoven naar 2024. Nu blijkt dat er in 2023 toch meer uitgevoerd is dop deze onderdelen. 

Begraafplaatsen en crematoria
Het opstellen van nieuw beleid en de nieuwe beheersverordening (vaststelling in 2024) is door derden uitgevoerd. Daardoor is een klein tekort ontstaan. De opbrengst begraafrechten zijn € 17.000 lager dan begroot.

Ruimte en leefomgeving
Centrumvisie Dinxperlo
De totale uitgaven voor het Centrumvisie Dinxperlo laat in 2023 een overschrijding zien van € 37.000. Deze kosten zijn gedekt door een onttrekking aan de Algemene Reserve. In de voorjaarsnota 2024 wordt de raming met € 37.000 verlaagd.

 
Ruimtelijke ordening 
In 2023 is een aanzienlijk aantal aanvragen om omgevingsvergunning (uitgebreide procedure) dan wel herziening van het bestemmingsplan in behandeling genomen. Daar waar mogelijk zijn planherzieningen gebundeld in een zogenaamd veegplan. Onder meer voor het landelijk gebied en de kern Dinxperlo zijn veegplannen vastgesteld dan wel in procedure gebracht. Bovendien zijn in 2023 verschillende ruimtelijke projecten die al in de voorgaande jaren zijn opgestart ook in financiële zin afgerond. Mogelijk heeft ook de inwerkingtreding van de Omgevingswet per 1 januari 2024 een aantal initiatiefnemers bewogen nog in 2023 een aanvraag in te dienen onder het 'oude' wettelijke regime. Per saldo laten de leges en overige ontvangsten een 'plus' zien van € 17.000 ten opzichte van de begrote inkomsten.
De Woningbouw aan de Ludgerstraat laat zowel aan de baten- als aan de lastenkant een verschil zien van € 155.000. De provinciale bijdrage is nog niet ontvangen; na ontvangst wordt deze bijdrage één op één doorgesluisd naar De Woonplaats.

Grondexploitatie (niet-bedrijven terrein) 
Op dit taakveld worden bouwgronden in exploitatie verantwoord. Elk jaar ten tijde van het jaarwerk wordt een hercalculatie uitgevoerd voor de bouwgronden in exploitatie. Dit geeft in 2023 een positief resultaat van per saldo € 104.000. Dit verschil wordt voornamelijk veroorzaakt door kern De Heurne € 94.000. In de paragraaf grondbeleid zijn de bouwgrondexploitaties nader toegelicht.

Wonen en bouwen 
Bouwleges, de leges worden berekend op basis van de bouwkosten. De bouwleges zijn in 2023 € 114.000 hoger dan begroot. In de begroting is voor de opbrengsten van de Leges rekening gehouden met de invoering van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) op 1 januari 2023. De invoering Omgevingswet is uitgesteld naar 1 januari 2024. De begroting is op dit onderdeel bijgesteld. In het laatste kwartaal zijn er meer aanvragen ingediend dan gebruikelijk. Dit heeft te maken met de invoering van de Omgevingswet. Dit verklaart het verschil tussen de begroting en de realisatie.