Het nieuwe hoogtepunt van het jaar?
Dat moet het toch niet worden, maar begint er wel op te lijken. We doelen dan op de meicirculaire en de algemene uitkering. De laatste jaren is dit wel heel erg belangrijk geworden in gemeenteland. We wachten het allemaal eerst af en gaan dan verder met de begroting. Dat was eerder nooit zo, maar eerder kwam er ook nooit zo veel geld (zeer nodig, maar nog te weinig) naar ons toe vanuit het Haagsche. Maar we zijn er wel knap afhankelijk van geworden. En iedereen heeft het erover, is ie er al??
Dat doet denken aan een oude conference van Wim Sonneveld. Even voor de jongeren onder ons, dat was vroeger een bekende cabaretier. Hij had een verhaal over het eerste kievitsei. Iedereen vroeg voortdurend reikhalzend is het eitje er al? Want we kunnen het ons niet voorstellen tegenwoordig, maar eerder werd het eerste ei officieel aangeboden aan de burgemeester of commissaris. En als het dan gevonden was, ging men snel weer over tot de orde van de dag.
Terug naar de huidige realiteit, wanneer de melding komt en het immer omvangrijke boekwerk gedownload kan worden, dan gaat iedereen los en heeft snel een mening. Het grappige daarbij is dat het echt voer voor specialisten is. Een leek kan er weinig mee en snapt er niet veel van. Veel te ingewikkeld. Er is maar een aantal experts in het land die het geheel kan doorgronden. Ook in onze organisatie zijn dat er maar een paar. Natuurlijk kan je het accres aflezen, weet je wellicht wat een punt uitkering in geld is, maar verder houdt het wel op. Bovendien is het voor iedere gemeente verschillend. Ook door de vele stelposten en andere afwijkingen is het gevaarlijk om te zeggen dat er weer een bak met geld aankomt en de begroting een makkelijke is. Het klonk echter alom wel weer, de miljoenen stromen weer binnen. Mooi toch?
Het lijkt op zich veel geld, maar dat is ook zo weer op aan verplichtingen voor Cao-lonen, inkoop zorg, tekort voorjaarsnota enzovoort. En ruim vier miljoen euro is ook zo weer in de min. En dat is dan later wel weer vervelend uitleggen. Temeer omdat de jaarrekeningen over 2022 overal forse overschotten lieten zien. Dan valt het met de begroting toch ook wel weer mee? Vindt de Tweede Kamer ook. En die wethouder en mensen van financiën lopen altijd te zeuren toch?
Nee dus, want meerjaren blijft een tekort en ook nog fors oplopend. We richten ons voorlopig eerst maar weer eens op het jaar 2024, want volgend jaar moet zeker sluitend zijn. En 2025 liefst ook.
De VNG heeft daarnaast niet voor niets geadviseerd om 2026 (ravijnjaar) en 2027 in ieder geval niet sluitend te presenteren. De nood moet blijken! Daar houden we ons als Aalten aan.
Er blijven namelijk strubbels met het Rijk bestaan over van alles en nog wat. Over de jeugdzorg, dat ravijn-jaar, opschalingskorting enzovoort.
En nog maar eens even over de opschalingskorting, hoe krom kan het zijn. We gaan de gemeenten groter maken en daardoor ontstaat veel voordeel (dat is niet zo, maar goed). Omdat gemeenten dan voordeel hebben, verlagen we de algemene uitkering. Klinkt op zich nog niet helemaal onlogisch. Maar nu komt het. De schaalvergroting van de gemeenten gaat niet door. Oh ja, maar we laten de korting wel in stand. Gelukkig zijn er steeds meer geluiden dat als de korting blijft, het gewoon een nieuwe bezuiniging betreft.
Waar liepen we bij deze begroting tegen aan?
De algemene uitkering viel weer mee, ruim vier miljoen. Maar daar gaat dan meteen weer drie miljoen aan indexaties vanaf. De OZB is ruim drie ton hoger en de versterking van de algemene reserve, vorig jaar geraamd, is gedeeltelijk achterwege gebleven. Dat kan ook alleen maar als er genoeg ruimte is.
We hadden bij de voorjaarsnota natuurlijk al een fors tekort van ruim anderhalf miljoen. Verder vallen de bijdragen aan verbonden partijen zoals Laborijn, de ODA en de VNOG tegen en willen we toch wel graag de gemeenschapshuizen in onze gemeente versterken. Al met al komen we onder de streep wel weer uit, maar het is in 2024 een wankel evenwicht. 2025 gaf wat meer ruimte, maar dit wordt ingezet voor het noodzakelijk versterken van de algemene reserve, want daarna is het dramatisch. Maar dat laten we voorlopig maar even, niemand kan echt ver in de toekomst kijken. Verandert toch weer.
Extra risico’s zijn er toch ook en dan met name in het sociaal domein. De loonkosten stijgen behoorlijk, krapte op de arbeidsmarkt en verder stijgende kosten ook bij de betreffende organisaties. We hebben een extra risico in de paragraaf geraamd, omdat de opgenomen budgetten onzeker zijn.
Andere risicoparagraaf en bepalen weerstandsvermogen
Op dit moment wordt een nieuwe nota weerstandsvermogen en risico’s samengesteld. De financiële commissie van de raad is al om een eerste indruk gevraagd en wordt hierbij betrokken. Na verwerking van de opmerkingen kan het stuk naar het MT en het college. Dat doorkruist helaas net deze begroting. De paragraaf is nu dus nog niet aangepast, omdat eerst besluitvorming moet plaatsvinden in oktober en in de novemberraad. Na verwerking wordt er een nieuwe risicoparagraaf in de begroting en jaarrekening opgenomen.
Ook de financiële verordening (212 Gemeentewet) en controle verordening (213 GW) komen rond deze tijd in de raad. Het college moet vanaf 2023 een verklaring van rechtmatigheid afgeven, dus ook de betreffende verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid (213a GW) is herzien. Daarmee zijn we weer helemaal bij voor de komende jaren.
Momenteel hebben we een demissionair kabinet. Dit draagt niet bij aan een vlotte voortgang van de vele zaken die spelen. De politieke onzekerheid neemt ook niet af en kan nog wel even duren.
Maar liever in de periode daarna geen nieuw hoogtepunt van het jaar meer door de algemene uitkering. Dat moeten we met ons allen niet laten gebeuren. Er zijn leukere te bedenken. Gewoon weer zelf de begroting maken en niet te afhankelijk van het Rijk worden. Natuurlijk zijn het rare tijden en natuurlijk kunnen we niet zonder het Haagsche en zijn de middelen belangrijk.
Maar de autonomie van de gemeente moet nog steeds hoog in het vaandel staan en blijven staan. Dat was eerder zo en we hopen dat dit weer zo wordt.
Behandeling begroting
- woensdag 11 oktober Begrotingscafé
- maandag 23 oktober Oordeelsvormende raadsvergadering begroting 2024
- dinsdag 24 oktober Oordeelsvormende raadsvergadering begroting 2024
- maandag 30 oktober Vóór 09.00 uur (resterende) beleidsvragen indienen bij de griffie
- dinsdag 7 november Raadsbehandeling
Voorstel
We stellen u voor over te gaan tot het vaststellen van de programmabegroting 2024, meerjarenbegroting 2025-2027 en het investeringsschema voor het jaar 2024.
Burgemeester en wethouders van de gemeente Aalten,
De burgemeester De gemeentesecretaris
mr. A.B. Stapelkamp drs. A.J.M. Gildhuis
Aldus vastgesteld in de vergadering van de raad van de gemeente Aalten op 7 november 2023
de voorzitter, de griffier,
mr. A.B. Stapelkamp M.A.J.B. Fiering