Paragraaf Verbonden partijen

In deze paragraaf komen de organisaties aan de orde die een publieke belang uitvoeren en waarin Aalten een financieel en een bestuurlijk belang heeft. Dat laatste door zeggenschap bij besluitvorming door stemrecht.

Gemeenschappelijke regelingen (publiekrechtelijk)

Terug naar navigatie - Gemeenschappelijke regelingen (publiekrechtelijk)

In deze paragraaf komen de organisaties aan de orde die een publiek belang uitvoeren en waarin Aalten een financieel en een bestuurlijk belang heeft. Dat laatste door zeggenschap bij besluitvorming door stemrecht. 

Gemeenschappelijke regelingen (publiekrechtelijk)
Per publiekrechtelijke regeling is de ratio van het weerstandsvermogen opgenomen. Om te beoordelen in hoeverre het weerstandsvermogen toereikend is, wordt een relatie gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico’s en de beschikbare weerstandscapaciteit. De relatie wordt uitgedrukt in een ratio, waarbij normaliter gestreefd zou moeten worden naar een ratio weerstandsvermogen van minimaal 1,0.

Ratio weerstandsvermogen
>2 Uitstekend 0,8 – 1,0 Matig
1,4 – 2,0 Ruim voldoende 0,6 – 0,8 Onvoldoende
1,0 – 1,4 Voldoende < 0,6 Ruim Onvoldoende
Bedragen x € 1.000
Omgevingsdienst Achterhoek (ODA), Hengelo Gelderland (Programma 1)
Doelstelling en openbaar belang De ODA behandelt voor de partners de aanvragen voor vergunningen in het kader van het omgevingsrecht (milieudeel), toetst meldingen, houdt toezicht op en handhaaft de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Daarnaast adviseert de ODA gemeenten en provincie (op verzoek) bij de opstelling van beleid en bij specifieke ontwikkel- of uitvoeringsprojecten.
Partijen Naast Aalten de gemeenten Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Lochem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Winterswijk en Zutphen en de provincie Gelderland.
Actualiteit Het lijkt eindelijk te gaan gebeuren. Bij Koninklijk Besluit is de datum van 1 januari 2024 vastgesteld voor de invoering van de Omgevingswet. Daarmee gaat dit begrotingsjaar voor de ODA in het teken staan van de implementatie van de wet.
Bij de invoering van de Omgevingswet gaan provinciale bodemtaken over naar gemeenten en dit takenpakket wordt bij de ODA belegd invoering. Op het moment van schrijven is het nog niet duidelijk of hiervoor een financiering vanuit het Rijk komt.
Onze bijdrage aan de ODA neemt in 2024 toe tot € 636.000. Dit komt hoofzakelijk door een stijging van het uurtarief als gevolg van de hogere CAO en stijgende lasten. Daarnaast heeft de ODA de uren van een aantal normproducten herzien. Dit zorgt ervoor dat er meer uren besteed worden aan vergunningverlening.
Jaar Eigen vermogen Vreemd vermogen Bijdrage Saldo begroting Ratio weerstand
2023 210 1.050 611 Sluitend 1,84
2024 164 1.146 636 Sluitend 1,68
GGD Noord- en Oost-Gelderland (NOG), Warnsveld (Programma 2)
Doelstelling en openbaar belang De GGD NOG beschermt, bewaakt en bevordert de gezondheid van de inwoners van 22 gemeenten die bij GGD NOG zijn aangesloten.
Partijen De GGD bestaat uit 22 gemeenten uit het noorden en oosten van Gelderland.
Actualiteit Het algemeen bestuur GGD NOG heeft een Bestuursagenda voor de periode 2019 – 2023 vastgesteld. Hierin staan de belangrijkste uitgangspunten en prioriteiten (gezondere jeugd, leefomgeving, leefstijl en oud worden). In de loop van 2023 stelt het algemeen bestuur een nieuwe bestuursagenda vast voor de jaren 2023-2027. De beleidsindicatoren worden doorontwikkeld op basis van deze nieuwe Bestuursagenda. De aandacht gaat daarbij uit naar kwetsbare groepen en het verkleinen van gezondheidsverschillen. Dit past bij de doelstellingen van het Gezond en Actief Leven Akkoord.
In onze inwonerbijdrage over 2024 (€ 559.000) zijn de meerkosten voor de Wet Open Overheid, informatieveiligheid, verdere invoering van de functiewaarderingssysteem HR21, de herwaardering van de verpleegkundigen en een verhoging voor de post onvoorzien meegenomen. Daarnaast zijn voor 2024 nog incidentele middelen voor GGD NOG Robuust opgenomen (€ 13.000). Dit is een aanpak waarin staat hoe de GGD vanaf medio 2022 beter inspeelt op de vraag van gemeenten.
In deze begroting is nog geen rekening gehouden met het voorstel om het negatieve resultaat over 2022 ter hoogte van € 487.000 te dekken uit de algemene reserve. Hierdoor komt het weerstandsvermogen op 70% van het gewenste niveau. De huisaccountant heeft aangegeven dat dit een acceptabel risico is en verwacht dat dit de komende jaren wordt aangevuld.
Jaar Eigen vermogen Vreemd vermogen Bijdrage Saldo begroting Ratio weerstand
2023 2.205 2.485 534 Sluitend 0,99
2024 2.411 2.629 572 Sluitend 1
Laborijn, Doetinchem (Programma 2)
Doelstelling en openbaar belang Laborijn ontwikkelt zich door als sociaal ontwikkelbedrijf. Langs de pijlers inkomenszekerheid en mensontwikkeling biedt zij inwoners de juiste ondersteuning naar de best passende (duurzame) plek. De opdracht aan Laborijn is oorspronkelijk sterk ingegeven vanuit een wettelijk kader (uitvoeren van de Participatiewet, de Wet Sociale Werkvoorziening en de Wet inburgering 2021). Deze verschuift steeds nadrukkelijker naar de ondersteuningsbehoefte van inwoners. Laborijn wil haar kennis, ervaring en infrastructuur dan ook graag inzetten voor alle inwoners die dergelijke ondersteuning nodig hebben. Haar opdracht tot het uitvoeren van de Sociale Werkvoorziening neemt in de komende jaren af. Sinds 2015 kent deze regeling geen instroom meer. Inwoners met deze ondersteuningsbehoefte maken inmiddels gebruik van andere regelingen in het sociaal domein.
Partijen Naast Aalten vanuit de GR de gemeenten Doetinchem en Montferland.
Actualiteit De werkzaamheden die Laborijn voor ons uitvoert, nemen steeds meer toe. In 2022 en 2023 heeft Laborijn de uitvoering van de Wet Inburgering 2021 door middel van een dienstverleningsovereenkomst uitgevoerd. Vanaf 2024 wordt dit onderdeel van de gemeenschappelijk regeling. De financiële effecten hiervan zijn in de bijdrage meegenomen. De uitvoeringskosten zijn verder gestegen als gevolg van loon- en prijsstijgingen en niet beïnvloedbare ontwikkelingen. Onze bijdrage voor 2024 komt uit op
€ 2.414.000. De BUIG-budgetten zijn afhankelijk van de verdeelsystematiek en de landelijke ontwikkelingen van het aantal bijstandsgerechtigden en kunnen daardoor sterk fluctueren. In deze begroting is rekening gehouden met een nihil resultaat op de BUIG.
Vanuit de Participatiewet zien we een toename van uitkeringsgerechtigden met een activeringsprofiel (steeds meer inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en vaak met complexere en meervoudige problematiek) en een afname van uitkeringsgerechtigden met een re-integratieprofiel (binnen 1 jaar aan het werk). Eén van de uitgangspunten die Laborijn zelf hanteert is dat alle inwoners met een Participatiewet-uitkering een actief traject en aanbod hebben om ontwikkeling mogelijk te maken, zeker ook bezien in het licht van de huidige arbeidsmarkt en de bredere participatie- en inclusiegedachte. Bij deze doelgroep zien we echter ook steeds meer een samenloop met onze eigen sociale wetgeving (zoals inburgering, Wmo, schuldhulpverlening, inkomensondersteuning, opvoeden en opgroeien en zorg en veiligheid) hetgeen nog meer een integrale en intensievere aanpak vergt. We hebben het bij dit sociaal vraagstuk dus ook over een gezamenlijke inhoudelijke opgave (bestaanszekerheid in brede zin) voor de komende jaren.
Daarnaast staat voor 2026 realisatie van nieuwbouw in de planning.
Jaar Eigen vermogen Vreemd vermogen Bijdrage Saldo begroting Ratio weerstand
2023 7.583 10.090 2.170 Sluitend 1,12
2024 7.873 9.304 2.414 Sluitend 1,15
Regio Achterhoek, Doetinchem (Programma 2)
Doelstelling en openbaar belang Zeven gemeenten in de Achterhoek werken samen met het bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen ten behoeve van regionale ontwikkeling en belangenbehartiging.
Partijen De GR bestaat naast Aalten uit de gemeenten Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk.
Actualiteit Het samenwerkingsverband is echter breder dan alleen de Achterhoekse gemeenten en bestaat ook uit ondernemers, maatschappelijke organisaties en de provincie Gelderland en heeft de roepnaam Achterhoek ambassadeurs. De ambitie is om in 2030 in de Achterhoek een nog sterker bloeiende en innovatieve economie te realiseren met een kwalitatief hoogwaardige en duurzame woon- en leefomgeving.
Jaar Eigen vermogen Vreemd vermogen Bijdrage Saldo begroting Ratio weerstand
2023 6.485 15.245 193 Sluitend 1
2024 6.048 15.266 202 Sluitend 1
Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), Apeldoorn (Programma 2)
Doelstelling en openbaar belang Iedere gemeente moet deel uitmaken van één van de 25 veiligheidsregio’s. De taken van een veiligheidsregio liggen op het gebied van de voorbereiding en bestrijding van rampen en grote incidenten door de brandweer, de GHOR (geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen), de politie en gemeente.
Partijen De VNOG bestaat uit 22 gemeenten uit het noorden en oosten van Gelderland.
Actualiteit De begroting bestaat uit vijf programma’s/opgaven: Incidentbestrijding en crisisorganisaties, Zelfredzaam en risicobewust, Vakbekwaam en deskundig, Sterke informatiepositie en Gezonde bedrijfsvoering. De crisisorganisatie en informatiepositie worden de komende jaren verder verstrekt onder andere door extra structurele bijdragen van het Rijk. De VNOG werkt intensief samen met verschillende partners en bouwen aan partnerschip. Dit gebeurt zowel regionaal, interregionaal, nationaal als internationaal en met zowel de publieke- als private sector. De VNOG, de gemeente Aalten en de gemeente Bocholt trekken gezamenlijk op in het project Crossfire. Hierbij wordt een gezamenlijke brandweerlocatie als een innovatieve oplossing gezien om aanzienlijke veiligheidsvoordelen voor de grensregio te creëren.
De vorig jaar door meerdere gemeenteraden ingediende zienswijze tegen de demarcatie heeft ertoe geleidt dat de extra kosten voor Aalten met € 18.000 naar beneden zijn bijgesteld. In eerdere kadernota’s en begrotingen is al aangegeven dat de kapitaallasten van de VNOG dusdanig gaan stijgen, dat deze op enig moment niet meer gedekt kunnen worden door een onttrekking aan de beschikbare egalisatiereserve. Hierdoor is een verhoging van de gemeentelijke bijdrage op termijn noodzakelijk. Deze stijging is nu voorzien voor 2026 en 2027.
Jaar Eigen vermogen Vreemd vermogen Bijdrage Saldo begroting Ratio weerstand
2023 12.325 46.620 1.648 Sluitend 1,06
2024 12.691 56.608 1.754 Sluitend 1,14
Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL), Doetinchem (Programma 3)
Doelstelling en openbaar belang Gemeenten en provincie werken samen in het ECAL, dat is ontstaan uit de samenvoeging van het Achterhoeks Archief en het Staring Instituut.
Het Erfgoedcentrum voert de wettelijke archieftaken conform Archiefwet en overige erfgoedtaken zoals documentatie, onderzoek en publieksfunctie uit.
Partijen De gemeenschappelijke regeling voert de wettelijke taken uit voor de gemeenten Aalten, Berkelland, Doetinchem, Oude IJsselstreek, Oost Gelre, Montferland, Winterswijk en Bronckhorst. Voor de niet wettelijke taken betalen Doesburg, Lochem, Zevenaar, Duiven, de provincie Gelderland en andere donateurs een bijdrage.
Actualiteit De gemeentelijke bijdrage voor de ECAL wordt in principe bepaald op basis van het aantal meters papier dat een gemeente in beheer heeft en wordt voor vier jaar vastgelegd. In de begroting 2023-2026 is deze meterprijs opnieuw vastgesteld, echter heeft de afgelopen periode uitgewezen dat de lasten dusdanig zijn gestegen. Dat heeft het DB doen besluiten de meterprijs vanaf begrotingsjaar 2024 te verhogen.
Jaar Eigen vermogen Vreemd vermogen Bijdrage Saldo Begroting Ratio weerstand
2023 176 593 158 Voordelig 38 Niet bekend
2024 188 542 179 Voordelig 12 Niet bekend

Vennootschappen en coöperaties (privaatrechtelijk)

Terug naar navigatie - Vennootschappen en coöperaties (privaatrechtelijk)
Coöperatieve Achterhoekse Groene Energie Maatschappij, Doetinchem (Programma 1)
Doelstelling en openbaar belang Het ontwikkelen van duurzaamheidsinitiatieven en energieprojecten voor burgers, bedrijven en instellingen in de Achterhoek en daarbij het geven van ondersteuning aan de ontwikkeling van energiebesparing en de ontwikkeling van duurzame energie in de Achterhoek, het verrichten van beheersactiviteiten, het geven van adviezen en het verlenen van diensten aan andere vennootschappen en ondernemingen.
Agem gaat voor Betaalbare energiezekerheid voor iedereen in de Achterhoek. Uiterlijk in 2050 hebben alle inwoners een comfortabele en energiezuinige woon-/ en werkomgeving. Vanuit verschillende expertises werkt Agem samen als één team aan deze missie. Agem inspireert, verbindt, deelt kennis en brengt mensen in beweging.
Met ingang van 2023 zijn een aantal organisatorische wijzigingen binnen Agem en het Energieloket doorgevoerd, met name gericht op het verzelfstandigen van de verschillende entiteiten binnen Agem. De huidige Agem Holding B.V. ontwikkelt zich door als ‘Dienstenbedrijf’ voor de verzelfstandigde entiteiten door faciliteiten als personeel, huisvesting, ICT, financiële en administratieve ondersteuning en kennisdeling te bieden. Daarnaast wordt een nieuwe ‘vereniging’ opgericht waarbij de entiteiten zich kunnen aansluiten, zodat de eenheid en de gezamenlijke visie alsnog wordt geborgd.
De belangrijkste wijzigingen met betrekking tot het Energieloket:
- De lokale energiecoöperaties hebben hun lidmaatschap bij de Agem Coöperatie opgezegd en zijn lid geworden van de nieuwe coöperatie Streekenergie. Zo bleven de gemeenten over als lid van de Agem Coöperatie, waarmee de gemeenten volledige zeggenschap over deze Coöperatie hebben.
- Tussen de Coöperatie AGEM UA en Achterhoeks Energieloket BV staat nu Agem Holding B.V. Deze entiteit verzelfstandigt zich tot dienstenbedrijf en valt onder een nieuw op te richten entiteit.
- Achterhoeks Energieloket BV blijft aangesloten bij de (huidige) Coöperatie AGEM UA, die een nieuwe naam zal krijgen en waarvan gemeenten na bovenstaande wijzigingen de enige aandeelhouders zijn. Daarmee is en blijft het Energieloket volledig onder verantwoordelijkheid van de gemeenten, zonder dat daarvoor een nieuwe coöperatie of entiteit hoeft te worden opgericht. De wens van de gemeenten om dichterbij te staan en grotere betrokkenheid is hiermee ingevuld.
Partijen Naast Aalten zijn de gemeenten Berkelland, Doetinchem, Oude IJsselstreek, Oost Gelre, Montferland, Winterswijk en Bronckhorst lid.
Financieel Vanaf 2017 is de Agem financieel zelfstandig en ontvangt geen jaarlijkse bijdrage van de gemeente. Wel staat de gemeente borg voor de nakoming van de verplichtingen uit hoofde van een financieringsovereenkomst met de BNG. De maximale borgstelling bedraagt € 56.000 te vermeerderen met boeten, rente en kosten.
Leisurelands B.V., Arnhem (Programma 1)
Doelstelling en openbaar belang Bedrijfsmatig en duurzaam aanbieden van vrijetijdsbesteding voor een breed publiek. Dit doen door middel van grondgebonden recreatievoorzieningen met groen als decor. Daartoe voor zichzelf en anderen grondgebonden exploitaties doen. Daarmee direct en indirect een bijdrage leveren aan de leefbaarheid en vrijetijdsbesteding in de regio waar zij actief is.
Partijen Aandeelhouders de aan het regionaal portefeuillehoudersoverleg Vrijetijdseconomie deelnemende gemeenten (Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Lochem, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Winterswijk) Door samen op te trekken tijdens de AVA's is het mogelijk om, indien nodig, een duidelijk en collectief signaal af te geven. Per april 2023 hebben voornoemde Achterhoekse gemeenten daarom de gemeente Berkelland gemachtigd om mede namens hen in de AVA’s op te treden.
Financieel Aalten ontvangt geen dividenduitkering. Een besluit over het al dan niet afstoten van aandelen is nog niet genomen.
ROVA, Zwolle (Programma 1)
Doelstelling en openbaar belang ROVA is de afvaladvies-, regie- en verwijderingsorganisatie van 23 gemeenten. ROVA zet zich in voor een schonere en duurzame leefomgeving.
Partijen ROVA werkt voor 23 aandeelhoudende gemeenten.
Financieel Begroot is een jaarlijkse dividendopbrengst van € 106.000. Werkelijk ontvangen in 2022 € 104.000 en in 2023 € 75.000.
EUREGIO, Gronau (D) (Programma 2)
Doelstelling en openbaar belang De EUREGIO is actief in de opbouw en versterking van de structuren en de grensoverschrijdende samenwerking in het Nederlands-Duitse grensgebied.
Partijen De in 1958 opgerichte EUREGIO telt 104 Duitse en 24 Nederlandse lidgemeenten, vijf Landkreisen en twee waterschappen.
Financieel Per inwoner is in 2023, net als in de jaren daarvoor € 0,29 bijgedragen (€ 7.859). Dit tarief wordt elk jaar vastgesteld in de ledenvergadering, voor 2024 is dat nog niet bekend.
BNG Bank, Den Haag (Programma 3)
Doelstelling en openbaar belang Deze bank is van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De BNG is een betrokken partner voor een duurzamer Nederland en stelt de publieke sector in staat maatschappelijke doelstellingen te bereiken.
Partijen De Nederlandse Staat is houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, provincies en een hoogheemraadschap.
Financieel Begroot is een structurele jaarlijkse dividendopbrengst van € 37.000. Werkelijk ontvangen in 2022 € 44.000 en in 2023 € 48.000.
NV Alliander, Arnhem (Programma 3)
Doelstelling en openbaar belang Netwerkbedrijf Alliander is verantwoordelijk voor een groot deel van de energieleidingen in Nederland. Kernactiviteiten zijn het aansluiten van klanten op de energienetwerken en het distribueren van gas en elektriciteit. Deze taken zijn wettelijk bepaald gezien het belang van een betrouwbare aanvoer van energie.
Partijen De grootste aandeelhouders zijn de provincies Gelderland, Friesland en Noord-Holland en de gemeente Amsterdam: zij hebben gezamenlijk driekwart van de aandelen in bezit. Het overige deel is in bezit van 70 andere gemeentelijke aandeelhouders.
Financieel Begroot is een structurele jaarlijkse dividendopbrengst van € 269.000. Werkelijk ontvangen in 2022 € 290.000 en in 2023 € 236.000.
Vanwege alle investeringen die Alliander op zich af ziet komen, is er in 2021 door de aandeelhouders 600 miljoen euro bijeengebracht. De Aaltense bijdrage hierin bedraagt € 1.736.366 dat in de vorm van een aandeelhouderslening in 2021 is verstrekt.
Vitens, Utrecht (Programma 3)
Doelstelling en openbaar belang Vitens is het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland en levert drinkwater aan circa 5,7 miljoen klanten. De verantwoordelijkheid van Vitens is een gezonde en duurzame samenleving met zorg voor de bescherming van natuur en milieu.
Partijen 97 aandeelhouders bestaande uit gemeenten en provincies.
Financieel De afgelopen jaren heeft Vitens geen dividend uitgekeerd. Daarom is er ook geen dividendopbrengst in deze begroting verwerkt.