Omschrijving (toelichting)
In de begroting die voor u ligt, laten we zien waar we het komende jaar mee aan de slag gaan en hoe we dat gaan betalen. Deze begroting is beleidsarm, dat wil zeggen dat alleen de ontwikkelingen in prijs en lonen zijn meegenomen evenals de financiële effecten van de vastgestelde begrotingen van de verbonden partijen en gemeenschappelijke regelingen. Voor het jaar 2025 past het financieel allemaal. Wel vraagt het tekort van ruim € 1,8 miljoen in de jaren erna om het maken van keuzes. In het boekwerk ‘Ontwikkelingen met financiële consequenties begroting 2025’ bijgevoegd bij deze begroting maken we inzichtelijk welke ontwikkelingen met financiële impact actueel zijn en doet het college van B&W een voorstel welke ontwikkelingen prioriteit hebben voor de begroting van 2025.
De begroting van 2025 is sluitend, echter wij staan als gemeente voor een steeds grotere uitdaging. De verantwoordelijkheden van gemeenten blijven groeien. Zoals bekend krijgen gemeenten vanaf 2026 te maken met een bezuiniging vanuit het Rijk waardoor er forse financiële tekorten ontstaan. Daarbovenop is er nog steeds geen duidelijkheid over de herverdeling van het gemeentefonds en zorgt de nieuwe financieringssystematiek voor verdere oplopende structurele tekorten. Voor de gemeente Aalten betekent dit een structureel tekort in 2026 van ruim € 1,8 miljoen.
De gemeente Aalten steunt daarom de landelijke actie van de VNG om aandacht te vragen voor deze zorgelijke situatie. Zonder de juiste ondersteuning vanuit Den Haag kunnen wij niet langer garanderen dat wij onze inwoners de fijne leefomgeving en ondersteuning kunnen bieden die zij verdienen. Wij hopen dat het kabinet gehoor geeft aan de oproep en passende maatregelen neemt. In afwachting van duidelijkheid over deze situatie wachten wij met ombuigingsmaatregelen voor de deze begroting. Uiteraard starten we eind 2024 al wel met een ombuigingsproces vooruitlopend op de meerjarenbegroting 2026.
Ondertussen werken we in 2025 verder aan onze ambities, zoals vastgelegd in het uitvoeringsprogramma. Maar ook andere zaken vragen voortdurend om onze tijd en aandacht. Zoals de huisvesting van aandachts-groepen. De toestroom van ontheemden uit Oekraïne blijft doorgaan en om aan de bestuurlijke afspraken te voldoen gaan we de komende periode op zoek naar nieuwe opvanglocaties. De gemeente werkt aan een totaalplan dat zowel permanente woningbouw als asielopvang combineert. Dit plan stimuleert de integratie van asielzoekers en creëert ook kansen voor lokale woningzoekers. Het plan wordt verder uitgewerkt met alle betrokken partijen. Het uiteindelijke doel is om aan de taakstelling van de Spreidingswet te voldoen door begin 2026 een opvanglocatie voor asielzoekers te realiseren.
Daarnaast richten we ons op klimaatadaptatie. Gemeente Aalten is een van de drie pilotgebieden in de Achterhoek. Ook zijn we in het kader van de Omgevingswet met inwoners bezig met het maken van een nieuwe omgevingsvisie en een nieuw omgevingsplan. Naar verwachting krijgt de omgevingsvisie in 2025 zijn beslag. In 2025 gaan we ook verder met het participatietraject rondom de uitbreiding van het bedrijventerrein in Aalten.
Op het gebied van het Sociaal Domein willen we vindbaar en dichtbij zijn voor al onze inwoners. Daarom zetten we in 2025 extra in op het versterken en ondersteunen van ons lokale team en de toegang. Door de verschillende opvang- en huisvestingsopgaves wordt er extra druk gelegd op de voorzieningen en capaciteit in het Sociaal Domein. In samenwerking met alle partijen worden er plannen gemaakt om alle inwoners goed te kunnen blijven bedienen. De regionale inkoop van Wmo en Jeugdhulp per 1 januari 2026 gaat ook in het komende jaar veel aandacht en capaciteit vragen.
Het in het voorjaar 2023 verschenen rapport Elke regio telt gaf aan dat de afgelopen decennia vooral kansrijke regio’s en stedelijke gebieden aandacht hebben gekregen vanuit het Rijk. Dit in tegenstelling tot de andere regio’s. Het huidige kabinet heeft de conclusies uit het rapport overgenomen en aangegeven met de aanbevelingen aan de slag te gaan. Meer regionaal maatwerk, minder one size fits all. Het kabinet heeft nu tien pilotgebieden aangewezen waar men samen met die regio’s met de aanbevelingen aan de slag gaat. De Achterhoek is er één van. De eerste gesprekken zijn nu geweest maar duidelijk is dat het nog een hele uitdaging wordt om hier handen en voeten aan te geven. Ook over de financiën is nog veel onduidelijk.
Al met al staan we de komende jaren voor grote uitdagingen en doen we ons uiterste best om te kunnen voldoen aan de verwachtingen van onze inwoners en ondernemers. Oftewel we blijven dichtbij, daadkrachtig en duurzaam deurgaon!
Behandeling begroting
- Woensdag 9 oktober Begrotingscafé
- Maandag 21 oktober Oordeelsvormende raadsvergadering begroting 2025
- Dinsdag 22 oktober Oordeelsvormende raadsvergadering begroting 2025
- Maandag 28 oktober Voor 09.00 (resterende) beleidsvragen indienen bij de griffie
- Dinsdag 5 november Raadsbehandeling
Voorstel
We stellen u voor over te gaan tot het vaststellen van de programmabegroting 2025, meerjarenbegroting 2026-2028 en het investeringsschema voor het jaar 2025.
Burgemeester en wethouders van de gemeente Aalten,
De gemeentesecretaris De burgemeester
drs. A.J.M. Gildhuis mr. A.B. Stapelkamp
Aldus vastgesteld in de vergadering van de raad van de gemeente Aalten op 5 november 2024
de voorzitter, de griffier,
mr. A.B. Stapelkamp M.A.J.B. Fiering