Omschrijving (toelichting)
Programma 1 Ruimte
01. Omgevingsdienst Achterhoek (ODA), structureel € 31.000
De bijdrage aan de ODA neemt in 2025 toe met € 31.000. Dit komt hoofdzakelijk door de stijging van het uurtarief van € 107 naar € 113. Onze bijdrage aan de ODA voor 2025 komt uit op € 667.000.
Programma 2 Sociaal Domein
02. Erfgoedcentrum Noord en Oost-Gelderland (ECAL), structureel € 5.000
De gemeentelijke bijdrage voor de ECAL wordt in principe bepaald op basis van het aantal meters papier dat een gemeente in beheer heeft en wordt voor vier jaar vastgelegd. In de begroting 2023-2026 is deze meter-prijs opnieuw vastgesteld. De afgelopen periode heeft echter uitgewezen dat de lasten zijn gestegen. Om die reden is in 2025 de meterprijs opnieuw gestegen. De verhoging betreft met name de gestegen salariskosten. Het Algemeen Bestuur onderzoekt de mogelijkheden om de gestegen energie- en huisvestigingskosten te beperken. Onze bijdrage aan de ECAL voor 2025 komt uit op € 185.000.
03. Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD), 2025 € 27.000, 2026 € 32.000, 2027 € 34.000 en 2028 € 56.000
In de uitgangspuntennota 2025 is de GGD uitgegaan van een gewogen loon- en prijsindex van 7,25% (indexcijfers septembercirculaire 2023). Echter is er uitgegaan van de verkeerde tabel in de septembercirculaire. De index van de juiste tabel is 7,48% en dat is 0,23% hoger dan in de uitgangspuntennota stond, wat leidt tot een toename van de gemeentelijke bijdrage. Daarnaast implementeert de GGD het functiewaarderingssysteem HR 21. De GGD heeft in vergelijking met andere GGD’en een achterstand op het terrein van de waardering van functies. Hierdoor neemt de gemeentelijke bijdrage voor de GGD in 2025 toe met € 27.000. Onze bijdrage aan de GGD voor 2025 komt uit op € 621.000.
04. Laborijn, 2025 € 259.000, 2026 € 294.000, 2027 € 335.000 en 2028 € 413.000
De uitvoeringslasten van Laborijn zijn opgenomen conform de begroting van Laborijn. Er is door Laborijn opvolging gegeven aan het verzoek van de gemeenten om de uitvoeringskosten te beheersen. Om dit te bereiken zijn er besparingsmaatregelen opgesteld ten aanzien van het niveau van dienstverlening. Deze maatregelen zijn zowel financieel als tekstueel verwerkt in de begroting van Laborijn 2025. Ondanks deze besparingsmaatregelen zijn de uitvoeringskosten gestegen ten opzichte van de meerjarenraming 2024 door niet beïnvloedbare ontwikkelingen. De loonkosten van het ambtelijk personeel zijn naar boven gesteld in verband met stijgende klantaantallen en de cao-loonsverhoging. Gemeenten ontvangen hiervoor financieel een compensatie via het gemeentefonds. Onze bijdrage aan Laborijn voor 2025 komt uit op € 2.769.000.
05. Regio Achterhoek, structureel € 16.000
De provincie Gelderland heeft in het kader van haar herijkingsoperatie aangekondigd de (inwoner)bijdrage aan de governance van 8RHK ambassadeurs per 2025 stop te zetten. Dit heeft een fors effect op de begroting Regio Achterhoek. Daarnaast heeft Regio Achterhoek een reeds bestaande taakstelling op te vangen. Samen met wat kleine ontwikkelingen ziet regio Achterhoek in de meerjarenraming een oplopend structureel tekort in de jaarschijven 2026 tot en met 2028. De negatieve financiële effecten worden deels opgevangen door de toetreding van de gemeente Montferland tot Regio Achterhoek/8RHK ambassadeurs (verhoging totale inwonersbijdragen van gemeenten). Om de overige negatieve effecten op de meerjarenbegroting taakstellend op te kunnen vangen willen ze ook gaan werken met een bestemmingsreserve toekomstbestendige organisatie. Voor 2025 betreft de stijging van de inwonersbijdrage alleen de autonome kostenstijging volgens de afgesproken indexeringssystematiek en is voor de gemeente Aalten structureel € 16.000. Onze bijdrage aan Regio Achterhoek voor 2025 komt uit op € 219.000.
06. Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), structureel € 25.000
De structurele verhoging van € 25.000 jaarlijks bestaat uit een stijging van onze contributie en uit een bijdrage voor ambities voor beleidsinzet en inzet op het gebied van GGU. De stijging van de contributie is conform de afgesproken meerjarige systematiek (indexatie loon- en prijsontwikkeling van 4,2% plus 1,0% groei naar dekking kosten kernorganisatie VNG). Deze contributieverhoging heeft voor de gemeente Aalten een structureel financieel effect van € 3.500. Onze contributie bedraagt voor 2025 € 52.000.
Daarnaast wordt in de kadernota 2024 een meerjarig perspectief geschetst. Er wordt vier jaar vooruit gekeken en worden trends en ontwikkelingen beschreven. Voor 2025, het eerstkomende jaar, benoemt de VNG de koerswijzigingen. Op drie onderwerpen doet de VNG aanvullende voorstellen om de krachten verder te bundelen in de Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering (GGU). Het gaat om de proposities: 1) Lokale agenda bestaanszekerheid, 2) Asiel en Migratie en 3) Versterking gezamenlijke wetgevingsfunctie (Totaal:
€ 3.375.000). Het totaal aan proposities binnen de GGU-begroting zorgt voor een structureel effect voor de gemeente Aalten van € 21.500. Onze bijdrage voor de GGU-begroting voor 2025 komt uit op € 125.000.
07. Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), 2025 € 66.000, 2026 € -48.000, 2027 € -18.000 en 2028 € 30.000
De gemeentelijke bijdrage voor de VNOG blijft jaarlijks stijgen vanwege loon- en prijsstijgingen. Ook zijn er kostenstijgingen van buitenaf waar de VNOG rekening mee heeft te houden die niet meer binnen bestaand geld kunnen worden opgevangen. Dit zijn autonome ontwikkelingen, die aan het VNOG-bestuur worden voorgelegd en waarbij de dekking van de gestegen kosten een stijging van de gemeentelijke bijdrage zijn. Per 2027 gaat de gemeentelijke bijdrage (extra) omhoog vanwege de gestegen kapitaallasten als gevolg van investeringen (aanschaf voertuigen) ook dit is een autonome ontwikkeling. Onze bijdrage aan de VNOG voor 2025 komt uit op € 1.771.000.
08. Yunio, structureel € 71.000
De structurele verhoging heeft voornamelijk te maken met de CAO ontwikkelingen. Yunio valt onder de CAO Verpleeg-, Verzorgingstehuizen, Thuiszorg en Jeugdgezondheidszorg. De huidige CAO loopt tot 31-12-2024 waarin de lonen stijgen met 2,5% per 1 maart 2024 en 2,5% per 1 oktober. Landelijk wordt gesproken over een aanvullende indexatie 2025 van 3,8%. Deze CAO ontwikkelingen hebben invloed op de onderdelen van Yunio zoals de uitvoering van het basistakenpakket, Rijksvaccinatieprogramma, prenatale huisbezoeken en maatwerkproducten. Met het oog op het ravijnjaar heeft Yunio ook kritisch gekeken naar de kosten. Yunio heeft het ziekteverzuimpercentage omlaag gebracht met 1,5%. Deze ontwikkelingen zorgen voor een structurele verhoging van € 71.000.
09. Sociaal Domein Achterhoek (SDA), incidenteel in 2025 €43.000
Eind januari 2024 hebben de Achterhoekse gemeenten besloten te starten met de voorbereiding van een nieuw inkoopproces voor Wmo en Jeugdhulp binnen het Sociaal Domein Achterhoek (SDA). Tegelijkertijd is besloten om als Achterhoekse gemeenten bindende samenwerkingsafspraken te maken over de inkoopprocedure en aansluitend de huidige contractperiode met een half jaar te verlengen tot 1 januari 2026. Voor het nieuw inkooptraject worden (extra) kosten gemaakt. Voor 2025 worden deze kosten begroot op € 43.000.
Programma 3 Bedrijfsvoering
10. Algemene uitkering, 2025 € -2.559.000, 2026 € -3.977.000, 2027 € -3.976.000 en 2028 € -4.444.000
De uitkomsten van de doorrekening van de Meicirculaire 2024 vormt de basis voor de berekening van de algemene uitkering voor 2025 en de jaren daarna. In 2025 loopt de algemene uitkering op met ruim € 2,5 miljoen. In de jaren 2026 en 2027 neemt de algemene uitkering toe met bijna vier miljoen en in 2028 met ruim € 4,4 miljoen. Voor een gedetailleerde verklaring van de cijfers verwijzen we naar de toelichting in raadsmededeling 103-2024 Meicirculaire 2024.
11. OZB, structureel € -125.000
De OZB-opbrengst wordt in 2025 verhoogd met 2,2% conform de indexatie. Dit levert structureel € 125.000 per jaar op. De eigenaar van een woning met een gemiddelde WOZ-waarde betaalt hierdoor € 6,75 per jaar meer OZB.
12. Rentebijstelling, 2025 € -369.000, 2026 € -364.000, 2027 € -323.000 en 2028 € -186.000
De rente bijstelling bestaat voornamelijk uit lagere lasten voor de langlopende leningen. In de loop van 2025 wordt voor lang geld een rente voorzien van rond de 3,5%. In de begroting 2024 voorzagen we nog een rente van 4,0%.
Daarnaast zijn de renteontvangsten van een aantal posten naar beneden toe bijgesteld. Per saldo levert dit een rentevoordeel op van € 369.000 (2025), € 364.000 (2026), € 323.000 (2027) en € 186.000 (2028). Verdere toelichting over de rente is te vinden in de paragraaf financiering.
Algemeen
13. Indexaties, structureel € 1.938.000
Onderstaand een overzicht dat inzicht geeft in de gebieden en hoogten van de diverse indexaties.
bedragen x € 1.000
| Gevolgen van de indexatie |
2025 |
2026 |
2027 |
2028 |
| |
|
|
|
|
| Loonindexatie 4,4% |
792 |
792 |
792 |
792 |
| |
|
|
|
|
| Zorgbudgetten 4,4% |
802 |
802 |
802 |
802 |
| Externe kosten 2,2% |
221 |
221 |
221 |
221 |
| (Budget)subsidies, diverse percentages |
175 |
175 |
175 |
175 |
| Opbrengsten huren leges rechten 2,2% |
-52 |
-52 |
-52 |
-52 |
| |
1.146 |
1.146 |
1.146 |
1.146 |
| |
|
|
|
|
| Totale indexatie prijzen |
1.938 |
1.938 |
1.938 |
1.938 |
De loonindexatie volgens de door de raad vastgestelde kaders voor de begroting 2025 is voor de loongerelateerde budgetten uitgegaan van de in de meicirculaire 2024 opgenomen ‘loonvoet sector overheid’. Deze komt uit op 4,4% en vertaalt zich naar een verhoging van de loonsom met € 792.000.
Totale indexatie prijzen en inkomsten
De loongevoelige onderdelen zoals de zorgbudgetten zijn op basis van de loonvoet sector overheid geïndexeerd met 4,4%. Met betrekking tot de prijsindex zijn de indexcijfers uit de meicirculaire 2024 aangehouden van 2,2%. Sommige prijsstijgingen zoals die van afval en riolering worden doorberekend in de tarieven en betekenen geen budgettaire last voor de gemeentebegroting. De subsidies zijn verhoogd op basis van de indexaties volgens de subsidieafspraken. De leges en overige inkomsten zijn, net als de externe kosten, verhoogd met 2,2%.