Paragraaf Lokale heffingen

In de paragraaf lokale heffingen wordt ingegaan op de ontwikkelingen van de verschillende belastingen en heffingen en de consequenties voor onze inwoners en ondernemers. Daarbij wordt aandacht besteed aan de totstandkoming van de tarieven en de beleidskeuzes die daaraan ten grondslag liggen. Verder wordt inzicht gegeven in de mate van kostendekking van een heffing. 

Voor de lokale heffingen zijn de onderwerpen zoals die genoemd zijn bij het vaststellen van de kaders van de begroting 2026, als uitgangspunt genomen. Voor de OZB is een opbrengstverhoging van 2,1% geraamd. De overige leges en rechten worden eveneens met 2,1% verhoogd. Dit percentage is conform de index uit de meicirculaire 2025. 
Uitzondering hierop zijn de afvalstoffenheffing en de rioolheffing, waarvoor 100% kostendekkendheid wordt aangehouden. De hondenbelasting wordt vanaf 2026 niet meer geheven.

Wettelijke bepalingen
In de Gemeentewet staan de lokale heffingen die een gemeente mag heffen opgesomd. Deze heffingen worden verdeeld in algemene belastingen en rechten. De algemene belastingen zijn: onroerendezaakbelasting, reclamebelasting, forensenbelasting en toeristenbelasting. De opbrengsten van deze belastingen zijn door een gemeente vrij te besteden. De rechten zijn: afvalstoffenheffing, rioolheffing en diverse leges en overige rechten voor dienstverlening op verzoek. De tarieven van deze rechten moeten zodanig worden vastgesteld dat de opbrengsten de kosten voor het verlenen van de diensten niet overschrijden. Op grond van het BBV is een gemeente daarom verplicht een kostenonderbouwing op te nemen waaruit de maximale kostendekkendheid van 100% blijkt.

Onroerendezaakbelasting (OZB)
De OZB zorgt voor de hoogste belastingopbrengst en wordt gesplitst in een eigenaarsdeel (woningen en niet-woningen) en een gebruikersdeel (niet-woningen). De grondslag van de aanslag is de vastgestelde WOZ-waarde van de onroerende zaak. Voor het belastingjaar 2026 geldt een WOZ-waarde naar waarde peildatum 1 januari 2025. Voor deze begroting zijn alle mutaties van dit moment en een gemiddelde waardeontwikkeling van woningen van 10,4% meenomen. Voor het nieuwe tijdvak bedraagt de gemiddelde waarde van een woning ongeveer € 377.425 (2025 € 341.870). De OZB-opbrengst wordt met 2,1% verhoogd. De voorgestelde tarieven zijn:

Een gemeente heeft de wettelijke plicht tot het inzamelen van (huishoudelijk) afval bij huishoudens en mag de kosten daarvan verhalen op de burger. In de gemeente Aalten wordt het omgekeerd inzamelen toegepast. Naast het vastrecht, wordt alleen een afrekening verzonden voor het aantal aanbiedingen of ledigingen van restafval. Het gemiddelde aantal aanbiedingen van een huisvuilzak of ledigingen van een restafvalcontainer is 12 huisvuilzakken of 5 ledigingen per jaar.

De kosten voor het inzamelen van huishoudelijk afval zijn gestegen en daarbij zijn door nieuwe landelijke afspraken met Verpact de vergoeding voor de inzameling van PM gedaald. Net als de vergoeding voor het inzamelen van textiel.
Door een veranderde financieringssystematiek bij ROVA is de gemeente Aalten vanaf 2023 tot en met 2025 jaarlijks gecompenseerd op de kosten. Dit is met ingang van 2026 komen te vervallen. Dit leidt naast de jaarlijkse indexering tot extra stijging van de kosten.

De riool- en waterzorgheffing wordt geheven voor de kosten van het onderhoud van de riolering maar ook voor de kosten van afvoer van afvloeiend regenwater en overtollig grondwater. Daarnaast wordt gewerkt aan een riolerings- en watersysteem dat beter bestand is tegen klimaatverandering.
Voor 2026 worden de tarieven met 19% verhoogd. In het water-, riolerings- en klimaatprogramma (WRKP) welke is vastgesteld op 27 mei 2025 is een stijging van 10% van het tarief opgenomen waarbij de jaarlijkse indexatie nog aan toe wordt gevoegd. Door hogere exploitatielasten en lagere opbrengst rioolheffing in 2024 is de stand van de voorziening op 31 december 2024 lager dan verwacht. Dit betekent dat de voorziening rioolheffing onvoldoende is om de stijgende kosten op te vangen. Hierdoor ontstaat er een totale stijging van het tarief met 19%
De aanslagen worden berekend op basis van het werkelijke waterverbruik en worden via de waternota van Vitens geheven en geïnd.

De gemeente int reclamebelasting bij ondernemers in de winkelgebieden in Aalten en Dinxperlo. De opbrengst wordt ter beschikking gesteld aan de ondernemersfondsen in beide kernen en zij organiseren daarmee allerlei activiteiten in die gebieden. 

Voor de toeristenbelasting 2026 voeren we een tariefverhoging van 2,1% door. Daarmee komt het tarief per persoon per overnachting € 1,58. Afgesproken is dat het tarief pas bij een veelvoud € 0,05 wordt verhoogd, daarom blijft het tarief 2026 op € 1,55 staan.
Dit werkt ook door in het forfaitaire tarief en in de eerste trede van de forensenbelasting.

In 2026 evalueren we de verordeningen toeristenbelasting en forensenheffing. We kijken naar budget neutrale mogelijkheden om de verordeningen eenvoudiger en beter handhaafbaar te maken. Hierbij zetten we in op minder administratieve lastendruk voor bedrijven en gemeente. We kijken hierbij naar mogelijkheden voor regionale afstemming. Om die reden is er voor 2027 nog geen tariefberekening mogelijk.

In 2022 is besloten om de hondenbelasting in vier jaar gefaseerd af te schaffen. Daarom wordt vanaf 2026 geen hondenbelasting meer geheven. 

De tarieven voor de afvalstoffenheffing, rioolheffing, lijkbezorgingsrechten, marktgelden en leges dienen zodanig te worden vastgesteld dat de opbrengsten de kosten voor het verlenen van de diensten niet overschrijden. Hieronder hebben we dat inzichtelijk gemaakt. 

Onderstaande tabel geeft de omvang van de lokale woonlasten voor een gemiddeld (meerpersoons) huishouden weer en bestaat uit onroerendezaakbelasting (alleen voor de eigenaar), afvalstoffenheffing en rioolheffing. Bij de berekening van de OZB is uitgegaan van de gemiddelde WOZ-waarde van een woning van 
€ 377.425. Bij de afvalstoffenheffing wordt uitgegaan van het vastrecht en 12 aanbiedingen van een huisvuilzak en voor de berekening van de rioolheffing gaan we uit van 3 personen (waterverbruik 120 m³). 

Voor burgers met een laag inkomen bestaat de mogelijkheid om gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van betaling van belasting te verzoeken. Kwijtschelding is mogelijk voor afvalstoffenheffing (gemaximeerd aantal aanbiedingen/ledigingen) en rioolheffing (maximaal gemiddeld waterverbruik). Of men in aanmerking komt voor kwijtschelding hangt af van het netto besteedbaar inkomen; dit is het bedrag dat men overhoudt nadat de uitgaven zijn afgetrokken van de netto-inkomsten. Daarnaast vindt er een vermogenstoets plaats. In de begroting wordt rekening gehouden met een totaalbedrag van circa € 65.000 aan kwijt te schelden lokale heffingen.