Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Een deel van de gemeentelijke taken richt zich op het onderhoud van de openbare ruimte en kapitaalgoederen. Om deze kapitaalgoederen op een acceptabel niveau te houden, is goed beheer noodzakelijk. Gelet op de omvang van de te beheren kapitaalgoederen legt deze een beslag op budgettaire middelen. Het is daarom van groot belang om de omvang van de te beheren objecten in de openbare ruimte en de huidige kwaliteit volledig in beeld te hebben. Het beleid voor het uitvoeren van onderhoudsactiviteiten aan gemeentelijke kapitaalgoederen is in diverse beleidsplannen vastgelegd. Op basis van de looptijd moeten een aantal beleidsplannen opnieuw worden opgesteld. Aangezien er tot op heden nog wel mee gewerkt kan worden, is gekozen om te bekijken in welke vorm deze beleidstukken mee worden genomen in de nieuwe omgevingsvisie. Hieronder wordt er per taakveld op ingegaan. 

Openbare ruimte  
De voortdurende ontwikkeling en zorg die is gericht op het waarborgen van de kwaliteit van de openbare ruimte waarmee de belanghebbenden tevreden zijn en zich betrokken weten, zodanig dat ook de leefbaarheid en de economische vitaliteit wordt gediend. De komende jaren wordt veel aandacht besteed om het onderhoud van de openbare ruimte integraal aan te pakken waarbij aandacht is voor de klimaatdoelstellingen die zijn opgenomen in de klimaatadaptatie strategie. Ook krijgt duurzaamheid en biodiversiteit bij verschillende projecten de nodige aandacht. Voor zowel klimaat als duurzaamheid is beleid opgesteld welke geïmplementeerd moet worden voor het onderhoud van de openbare ruimte

> Onderhoud wegen 
Voor het onderhoud van de wegen is in 2009 een meerjarenonderhoudsplan (MJOP) wegen vastgesteld. In 2025 is gestart met het opstellen van een nieuw MJOP. De verwachting is dat deze eind 2025 wordt voorge-legd aan de Raad. Het groot onderhoud van de wegen wordt uitgevoerd op basis van jaarlijks geactualiseerde onderhoudsschema’s die uitgewerkt en/of bijgesteld worden na visuele inspecties. In deze onderhoudsschema’s zijn de wegen, zowel binnen als buiten de bebouwde kom, opgenomen die voor de komende vijf jaar op de planning staan. De kosten voor groot onderhoud bedragen voor 2026 € 391.000 en worden gedekt door een onttrekking aan de reserve onderhoud wegen. Deze reserve wordt jaarlijks met een bedrag van € 406.000 gevoed. Het groot onderhoud is ondergebracht in een moederbestek en daarbij is ervoor gekozen om deze in gedeelten uit te voeren. 
Uit inventarisatierondes van de wegen blijkt dat er geen noemenswaardige afwijkingen zijn ten opzichte van de actuele onderhoudsplannen. Er kunnen zich incidenten voordoen die direct worden opgelost. Deze staan los van de reguliere onderhoudsplannen. Investeringen worden geactiveerd en op grond van de economische levensduur afgeschreven. Ook staan in 2026 weer verschillende infrastructurele werken gepland zie hiervoor in de bijlagen het investeringsschema.

> Onderhoud bruggen en duikers 
Om het onderhoud en de instandhouding van onze bruggen en duikers te waarborgen, is een meerjarenonderhoudsplan opgesteld. Jaarlijks worden alle bruggen en duikers geïnventariseerd en gecontroleerd. Op basis hiervan wordt het reguliere onderhoud uitgevoerd. De lasten hiervoor zijn in 2026 € 56.000. Voor het onderhoud van bruggen en duikers zal in 2026 het meerjarenonderhoudsplan worden geüpdatet.  

> Openbare verlichting 
Op 28 mei 2024 is het nieuwe beleidsplan ‘Licht in de gemeente Aalten’ 2024 t/m 2032 vastgesteld. Aan dit nieuwe beleid is ook het beheerplan gekoppeld met daarin de investeringen De verouderde lichtmasten worden vervangen door lichtmasten met ledverlichting. Ook worden de technisch afgeschreven lichtmasten vervangen. Voor het onderhoud van de openbare verlichting is een bedrag van € 75.000 structureel beschikbaar. De jaarlijkse kapitaallasten (afschrijving en rente) bedragen € 73.000. 

> Openbaar groen 
Gekoppeld aan het groenbeleidsplan is er een groenbeheersplan waarop het jaarlijks onderhoud van het openbaar groen is gebaseerd. Door het onderhoud op basis van dit plan uit te voeren kan het gestelde onderhoudsniveau nog steeds worden gehandhaafd. Echter het groenbeleidsplan is verouderd waardoor er een update moet komen van het groenbeleidsplan. Door de klimaatverandering treedt er vaker droogte op waar veel bomen last van ondervinden. Hierdoor neemt de sterfte toe en moet er meer onderhoud gepleegd worden. Verder kijken we hoe we ons openbaar groen zo kunnen inrichten dat het voldoet aan het biodiversiteitsplan. In 2026 wordt een nieuwe kapverordening vastgesteld waarin rekening wordt gehouden met de klimaatverandering. Ook is er een nieuw bestek voor het onderhoud van de bermen en sloten. Voor het onderhoud van het openbaar groen is structureel een bedrag van € 347.000 beschikbaar.

> Speelvoorzieningen 
In 2014 is de speelnota Spelenderwijs Ontmoeten vastgesteld. De speelterreinen voldoen aan de nota Spelenderwijs Ontmoeten. Voor nu plegen we alleen regulier onderhoud en vervangen we toestellen als deze niet hersteld kunnen worden. Daarnaast worden de speeltoestellen jaarlijks gekeurd.  De speelnota Spelenderwijs ontmoeten uit 2012 is verouderd waardoor er in 2025 een begin wordt gemaakt met het opstellen van een beleidsvisie beweegvriendelijke leefomgeving waarbij inwoners worden gefaciliteerd, gestimuleerd en uitgedaagd om te bewegen, spelen, sporten en te ontmoeten. Deze zal in 2026 worden voorgelegd voor besluitvorming. Voor het onderhoud en de vervanging van speelvoorzieningen is structureel een bedrag van € 49.000 beschikbaar.

> Riolering
Het Water, Riolerings- en Klimaat Programma WRKP is in mei 2025 door de raad vastgesteld. In dit water- riolerings- en klimaatprogramma (WRKP) wordt weer gegeven hoe water en riolering de komende jaren wordt ingezet om onze gemeente leefbaar te houden met de daarbij behorende budgetten. Hierbij wordt ook rekening gehouden met de vastgestelde klimaatadaptatie strategie welke in 2023 is vastgesteld.
De investeringen in de riolering worden geactiveerd, de lasten voor afschrijving, rente en het onderhoud worden via de riooltarieven verhaald op de burgers. Mogelijke overschotten of tekorten worden jaarlijks met de voorziening Riolering geëgaliseerd. Waar mogelijk worden reconstructies van wegen en vervanging van riolering gecombineerd.

De gemeente heeft een aantal gebouwen in eigendom, beheer en onderhoud. Om waardevermindering van de gebouwen te voorkomen, is een goede staat van onderhoud noodzakelijk. Bij het beheer en onderhoud wordt onderscheid gemaakt tussen het beheer en onderhoud van het gebouw, alles wat aard- en nagelvast is (technisch onderhoud) en het beheer en onderhoud door de gebruiker (water, gas, elektra, telefonie, schoonmaak en dergelijke). Jaarlijks worden de gebouwen geïnspecteerd en de onderhoudsschema’s hierop aangepast. De meerjarenonderhoudsplannen (MJOP)zijn gekoppeld aan de reserve onderhoud gemeentelijke gebouwen. De reserve wordt op dit moment jaarlijks met een gelijk bedrag ad € 164.000 gevoed, zodat de lasten gelijkmatig in de exploitatie zijn opgenomen. Grote, vaak wisselende onderhoudskosten worden aan deze reserve onttrokken. Voor het reguliere, kleinere onderhoud is structureel budget in de begroting opgenomen.  In 2026 gaat de gemeente een aanbesteding uitzetten voor de Werktuigbouwkundige en Elektrotechnische installaties. Op dit moment zijn er te veel en te diverse partijen die onze locaties beheren en onderhouden. 
Hiermee kunnen de installaties efficiënter worden beheerd en onderhouden. 
 
Gemeentelijke gebouwen, niet voor de gemeentelijke dienst bestemd  
Zowel het groot als het klein onderhoud van deze gebouwen komt voor rekening van de gemeente. Het groot onderhoud is in beeld gebracht door middel van een MJOP. De nieuwe MJOP zijn in het eerste kwartaal van 2025 opgeleverd. Daaropvolgend worden ook de verduurzamingsmaatregelen opgenomen en uitgewerkt. De verwachting is dat dit in het vierde kwartaal 2025 wordt opgeleverd. De hieruit voortvloeiende onderhoudskosten worden na oplevering van de MJOP inclusief verduurzamingsmaatregelen aan de raad voorgelegd.
Om deze kosten te dekken, is een reserve gevormd die jaarlijks met een gelijk bedrag wordt gevoed. Daarnaast is voor het reguliere jaarlijkse onderhoud een budget in de exploitatie opgenomen. Met de vaststelling van het onderhouds- verduurzamingsplan is voldoende onderbouwing aanwezig om de gebouwen adequaat te onderhouden, verduurzamen en in stand te houden.