Paragraaf Verbonden partijen

In deze paragraaf komen de organisaties aan de orde die een publieke belang uitvoeren en waarin Aalten een financieel en een bestuurlijk belang heeft. Dat laatste door zeggenschap bij besluitvorming door stemrecht.

Gemeenschappelijke regelingen (publiekrechtelijk)

In deze paragraaf komen de organisaties aan de orde die een publiek belang uitvoeren en waarin Aalten een financieel en een bestuurlijk belang heeft. Dat laatste door zeggenschap bij besluitvorming door stemrecht.

Gemeenschappelijke regelingen (publiekrechtelijk)
Per publiekrechtelijke regeling is de ratio van het weerstandsvermogen opgenomen. Om te beoordelen in hoeverre het weerstandsvermogen toereikend is, wordt een relatie gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico’s en de beschikbare weerstandscapaciteit. De relatie wordt uitgedrukt in een ratio, waarbij normaliter gestreefd wordt naar een ratio weerstandsvermogen van minimaal 1,0.

Ratio weerstandsvermogen
>2	Uitstekend	0,8 – 1,0	Matig
1,4 – 2,0	Ruim voldoende	0,6 – 0,8	Onvoldoende
1,0 – 1,4	Voldoende	< 0,6	Ruim Onvoldoende

						Bedragen x € 1.000
Omgevingsdienst Achterhoek (ODA), Doetinchem Gelderland (Programma 1)
Doelstelling en openbaar belang		De ODA behandelt voor de partners de aanvragen voor vergunningen in het kader van het omgevingsrecht (milieudeel), toetst meldingen, houdt toezicht op en handhaaft op basis van de Omgevingswet. Daarnaast adviseert de ODA gemeenten en provincie (op verzoek) bij de opstelling van beleid en bij specifieke ontwikkel- of uitvoeringsprojecten.
Partijen		Gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Lochem, Montferland, Oost-Gelre, Oude IJsselstreek, Winterswijk en Zutphen en de provincie Gelderland.
Actualiteit		De begroting 2026 is, na verwerking van de ingediende zienswijze, gebaseerd op een geüpdatete (geïndexeerde) versie van de vastgestelde begroting 2025, aangevuld met noodzakelijke aanpassingen zoals de kosten voor nieuwe huisvesting en de stijgende reiskosten. Dit betekent wel dat we een aantal ontwikkelingen en werkzaamheden zoals oorspronkelijk voorgesteld niet kunnen worden doorgezet of leiden tot een naheffing over het jaar 2026.
		De ODA is de afgelopen jaren gegroeid door extra taken die erbij gekomen zijn omtrent de Omgevingswet wat leidt tot meer adviesvragen voor bijvoorbeeld ruimtelijke ordening, energiecontroles of extra activiteiten voor ondermijning. De groei is vooral gegaan naar extra taken en daarmee is de capaciteit voor de oorspronkelijke taken nauwelijks toegenomen, deze zijn echter wel steeds gespecialiseerder en complexer geworden.
		Voor de versterking van de uitvoering van het Voorbereiding Toezicht en Handhaving (VTH) is er door het Rijk een programma met zes pijlers ontwikkeld waarbij robuustheidscriteria zijn vastgesteld waaraan de omgevingsdiensten voor 1 april 2026 aan moeten voldoen.
Jaar	Eigen vermogen		Vreemd vermogen	Bijdrage	Saldo begroting	Ratio weerstand
2025	300		1.146	667	Sluitend	1,1
2026	118		1.508	721	Sluitend	1


GGD Noord- en Oost-Gelderland (NOG), Warnsveld (Programma 2)
Doelstelling en openbaar belang		De GGD NOG beschermt, bewaakt en bevordert de gezondheid van de inwoners van 22 gemeenten die bij GGD NOG zijn aangesloten.
Partijen		De GGD bestaat uit 22 gemeenten uit het noorden en oosten van Gelderland.
Actualiteit		Het algemeen bestuur GGD NOG heeft een Bestuur agenda voor de periode 2023 – 2027 vastgesteld. Hierin staan de belangrijkste uitgangspunten en prioriteiten waaronder het vergroten van gelijke kansen op gezondheid voor iedereen; mentale gezondheid; gezonde leefstijl en een gezonde fysieke en sociale leefomgeving. Vanuit het perspectief van de publieke veiligheid en gezondheid werkt de GGD samen met de VNOG aan een visie op een sterke publieke dienstverlening in de regio. De verandering in risico’s veiligheid en gezondheid maken dat voorbereiding op een grootschalige en langdurige crisisaanpak nodig is. Daarnaast zijn er rond Jeugdgezondheidszorg meerdere factoren die de druk op de huidige opzet in de regio NOG verhogen. Toepassing van de indexeringssystematiek leidt tot een indexeringspercentage voor 2026 van 4,57%. In 2026 vervallen de extra incidentele middelen die gemeenten over de jaren 2021 t/m 2025 beschikbaar hebben gesteld voor het programma GGD NOG Robuust. Het programma heeft de GGD op een achttal punten versterkt; in 2026 wordt dit programma afgerond.
Jaar	Eigen vermogen		Vreemd vermogen	Bijdrage	Saldo begroting	Ratio weerstand
2025	2.158		2.977	621	Sluitend	0,98
2026	2.050		7.984	644	Sluitend	1,04


Laborijn, Doetinchem (Programma 2)
Doelstelling en openbaar belang			Laborijn ontwikkelt zich door als sociaal ontwikkelbedrijf. Langs de pijlers inkomenszekerheid en mensontwikkeling biedt zij inwoners de juiste ondersteuning naar de best passende (duurzame) plek. De opdracht aan Laborijn is sterk ingegeven vanuit een wettelijk kader (uitvoeren van de Participatiewet, Wet Sociale Werkvoorziening en de Wet inburgering). Er is een toename van het aantal inwoners dat een beroep doet op de dienstverlening van Laborijn met daarbij ook een toename in complexiteit van de vraag en problematiek.
Partijen			Gemeenten Aalten, Doetinchem en Montferland.
Actualiteit			De uitgangspunten die zijn gehanteerd bij het opstellen van de begroting zijn vastgelegd in de kadernota 2026-2029. In 2026 wordt maximaal ingezet om de bijdrage van de gemeenten in de (totale) uitvoeringskosten gelijk te houden ten opzichte van het huidig kader en het jaar 2027 te beperken tot indexatie. De uitvoeringslasten zullen in 2028 op het werkelijke niveau worden doorbelast omdat de reserves in 2027 zijn verbruikt. Daarnaast is in de begroting 2026 een actualisatie gemaakt van de nieuwbouw. Het definitief ontwerp is afgerond, de vergunningen zijn ontvangen en de financiën liggen op schema. De komende jaren staat de doorontwikkeling van Laborijn als toekomstbestendig sociaal werk ontwikkelbedrijf centraal. Naast deze financiële ontwikkelingen ziet Laborijn voldoende kansen en mogelijkheden om inwoners en werkgevers op een goede wijze te ondersteunen.
Actualiteit			Onze bijdrage voor 2026 komt uit op € 2.7 miljoen. De BUIG-budgetten zijn afhankelijk van de verdeelsystematiek en de landelijke ontwikkelingen van het aantal bijstandsgerechtigden en kunnen daardoor sterk fluctueren. De doelstelling is om met de uitgaven bijstand en langdurige loonkostensubsidies binnen het door het rijk gestelde BUIG budget te blijven. In deze begroting is rekening gehouden met een nihil resultaat op de BUIG.
Jaar	Eigen vermogen			Vreemd vermogen		Bijdrage		Saldo begroting		Ratio weerstand
2025		10.286			22.307		2.769		Sluitend		1,01
2026		10.528			14.915		2.709		Sluitend		0,97


Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG), Apeldoorn (Programma 2)
Doelstelling en openbaar belang		Iedere gemeente moet deel uitmaken van één van de 25 veiligheidsregio’s. De taken van een veiligheidsregio liggen op het gebied van de voorbereiding en bestrijding van rampen en grote incidenten door de brandweer, de GHOR (geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen), de politie en gemeente.
Partijen		De VNOG bestaat uit 22 gemeenten uit het noorden en oosten van Gelderland.
Actualiteit		De begroting 2026 betreft een beleidsarme begroting en is gebaseerd op de kadernota 2026-2029. Afgezien van de reguliere loon- en prijsindex en enige autonome ontwikkelingen stijgt de gemeentelijke bijdrage niet. De VNOG ziet drie belangrijke ontwikkelingen die van invloed zijn op de begroting. Er is groeiende onzekerheid in de wereld op allerlei vlakken zoals grondstofprijzen, sterk stijgende energiekosten, cybercriminaliteit en klimaatveranderingen etc., welke effecten hebben op de taken van de VNOG. Daarnaast staat het thema ‘weerbare en veerkrachtige samenleving’ hoog op de agenda. Verder dreigt het Rijk de rijksbijdrage aan de veiligheidsregio’s met ingang van 2026 structureel te korten met 10%, welke voorlopig gedekt kunnen worden. VNOG monitort deze ontwikkelingen, participeert in overleggen en denkt hierin mee ne legt waar nodig zaken voor. Vanaf 2027 stijgen de kapitaallasten als gevolg van investeringen.
Jaar	Eigen vermogen		Vreemd vermogen	Bijdrage	Saldo begroting	Ratio weerstand
2025	15.667		68.571	1.771	Sluitend	0,76
2026	17.135		86.573	1.830	Sluitend	1,2


Regio Achterhoek, Doetinchem (Programma 2)
Doelstelling en openbaar belang		Acht gemeenten in de Achterhoek werken samen met het bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen ten behoeve van regionale ontwikkeling en belangenbehartiging.
Partijen		Gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost-Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk.
Actualiteit		Het samenwerkingsverband is echter breder dan alleen de Achterhoekse gemeenten en bestaat ook uit ondernemers, maatschappelijke organisaties en de provincie Gelderland en heeft de roepnaam Achterhoek ambassadeurs. De Achterhoek is als enige Gelderse regio aangewezen als regio in het Nationaal Programma Vitale Regio’s (NPVR) Voor een periode van 20 jaar gaat de regio met het rijk, provincie en de gemeenten aan de slag met investeringsagenda in de regio vanuit het Rijk. Om meerjarig een structureel sluitende begroting te kunnen realiseren is de opgave voor 2026 een kostenbesparing van 10%. Deze besparing is verwerkt in de begroting 2026. De bijdrage per inwoner voor 2026 betreft € 8,24.
Jaar	Eigen vermogen		Vreemd vermogen	Bijdrage	Saldo begroting	Ratio weerstand
2025	6.095		17.759	219	Sluitend	1,2
2026	5.648		10.186	226	Sluitend	0,8


Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL), Doetinchem (Programma 3)
Doelstelling en openbaar belang		Gemeenten en provincie werken samen in het ECAL, dat is ontstaan uit de samenvoeging van het Achterhoeks Archief en het Staring Instituut.
Doelstelling en openbaar belang		Het Erfgoedcentrum voert de wettelijke archieftaken conform Archiefwet en overige erfgoedtaken zoals documentatie, onderzoek en publieksfunctie uit.
Partijen		Gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk.
Actualiteit		In de beleidsperiode tot en met 2029 zal nog nauwelijks digitaal archief formeel door de gemeenten worden overgedragen. Daarom heeft het bestuur besloten de bijdragen van de acht WGR-gemeenten ook voor de begroting 2026 te baseren op het aantal meters aan het Erfgoedcentrum overgedragen en over te dragen archief tot en met 2026. De hoogte van deze bijdragen waren in principe voor vier jaar vastgezet (2023-2026). Vanwege de stijging van met name huisvesting/energiekosten heeft het DB doen besluiten de meterprijs vanaf begrotingsjaar 2025 te verhogen. Voor de begroting 2026 is gekeken naar huidige en te verwachten kostenstijging en naar kostenbesparende maatregelen. Op basis hiervan zal de meterprijs voor 2026 ongewijzigd blijven ten opzichte van de begroting 2025.
Jaar	Eigen vermogen		Vreemd vermogen	Bijdrage	Saldo Begroting	Ratio weerstand
2025	108		439	185	Voordelig 27	Niet bekend
2026	346		352	185	Voordelig 10	Niet bekend

Vennootschappen en coöperaties (privaatrechtelijk)

Coöperatieve Achterhoekse Groene Energie Maatschappij, Doetinchem (Programma 1)
Doelstelling en openbaar belang	Het ontwikkelen van duurzaamheidsinitiatieven en energieprojecten voor burgers, bedrijven en instellingen in de Achterhoek en daarbij het geven van ondersteuning aan de ontwikkeling van energiebesparing en de ontwikkeling van duurzame energie in de Achterhoek, het verrichten van beheersactiviteiten, het geven van adviezen en het verlenen van diensten aan andere vennootschappen en ondernemingen.
Doelstelling en openbaar belang	Agem gaat voor Betaalbare energiezekerheid voor iedereen in de Achterhoek. Uiterlijk in 2050 hebben alle inwoners een comfortabele en energiezuinige woon-/ en werkomgeving. Vanuit verschillende expertises werkt Agem samen als één team aan deze missie. Agem inspireert, verbindt, deelt kennis en brengt mensen in beweging.
Partijen	Gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doesburg, Doetinchem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk.
Financieel	De gemeente Aalten stond borg voor de nakoming van de verplichtingen van AGE B.V. uit hoofde van de financieringsovereenkomst die zij had gesloten met de BNG Bank. Op voorstel van AGE B.V. is in 2024 besloten te stoppen met de BNG-garantstelling en over te gaan op een uniforme werkwijze voor alle gemeenten. De borgstelling is dus verdwenen. Om in de financieringsbehoefte te blijven voorzien is de bijdrage van de gemeente in het werkkapitaal van AGE B.V. nu opgenomen als kortlopende vordering.

Leisurelands B.V., Arnhem (Programma 1)
Doelstelling en openbaar belang	Bedrijfsmatig en duurzaam aanbieden van vrijetijdsbesteding voor een breed publiek. Dit doen door middel van grondgebonden recreatievoorzieningen met groen als decor. Daartoe voor zichzelf en anderen grondgebonden exploitaties doen. Daarmee direct en indirect een bijdrage leveren aan de leefbaarheid en vrijetijdsbesteding in de regio waar zij actief is.
Partijen	Gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Lochem, Oost-Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk. Per april 2023 hebben voornoemde Achterhoekse gemeenten de gemeente Berkelland gemachtigd om mede namens hen in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op te treden.
Financieel	Aalten heeft 955 aandelen voor nominaal € 1 per stuk.



ROVA, Zwolle (Programma 1)
Doelstelling en openbaar belang	ROVA is de afvaladvies-, regie- en verwijderingsorganisatie van 23 gemeenten. ROVA zet zich in voor een schonere en duurzame leefomgeving.
Partijen	ROVA werkt voor 23 aandeelhoudende gemeenten.
Financieel	Begroot is een jaarlijkse dividendopbrengst van € 106.000. Werkelijk ontvangen in 2024 € 146.000 en in 2025 € 113.000.

BNG Bank, Den Haag (Programma 3)
Doelstelling en openbaar belang	Deze bank is van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De BNG is een betrokken partner voor een duurzamer Nederland en stelt de publieke sector in staat maatschappelijke doelstellingen te bereiken.
Partijen	De Nederlandse Staat is houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, provincies en een hoogheemraadschap.
Financieel	Begroot is een structurele jaarlijkse dividendopbrengst van € 37.000. Werkelijk ontvangen in 2024 € 42.000 en in 2025 € 48.000.

NV Alliander, Arnhem (Programma 3)
Doelstelling en openbaar belang	Netwerkbedrijf Alliander is verantwoordelijk voor een groot deel van de energieleidingen in Nederland. Kernactiviteiten zijn het aansluiten van klanten op de energienetwerken en het distribueren van gas en elektriciteit. Deze taken zijn wettelijk bepaald gezien het belang van een betrouwbare aanvoer van energie.
Partijen	De grootste aandeelhouders zijn de provincies Gelderland, Friesland en Noord-Holland en de gemeente Amsterdam: zij hebben gezamenlijk driekwart van de aandelen in bezit. Het overige deel is in bezit van 70 andere gemeentelijke aandeelhouders.
Financieel	Begroot is een structurele jaarlijkse dividendopbrengst van € 269.000. Werkelijk ontvangen in 2023 € 236.000 en in 2024 € 498.000.
Financieel	Vanwege alle investeringen die Alliander op zich af ziet komen, is er in 2021 door de aandeelhouders 600 miljoen euro bijeengebracht. De Aaltense bijdrage hierin bedraagt € 1,7 miljoen dat in de vorm van een aandeelhouderslening in 2021 is verstrekt.

Vitens, Utrecht (Programma 3)
Doelstelling en openbaar belang	Vitens is het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland en levert drinkwater aan circa zes miljoen klanten. De verantwoordelijkheid van Vitens is een gezonde en duurzame samenleving met zorg voor de bescherming van natuur en milieu.
Partijen	97 aandeelhouders bestaande uit gemeenten en provincies.
Financieel	De afgelopen jaren heeft Vitens geen dividend uitgekeerd en is het resultaat volledig toegevoegd aan het eigen vermogen. Daarom wordt er geen dividendopbrengst in de begroting 2026 opgenomen.

Overige verbonden partijen

Overige verbonden partijen
EUREGIO, Gronau (D) (Programma 2)
Doelstelling en openbaar belang	De EUREGIO is actief in de opbouw en versterking van de structuren en de grensoverschrijdende samenwerking in het Nederlands-Duitse grensgebied.
Partijen	De in 1958 opgerichte EUREGIO omvat in totaal 128 gemeenten, (Land-)Kreise en waterschappen.
Financieel	Per inwoner is in 2025, net als in de jaren daarvoor € 0,29 bijgedragen (€ 7.900). Dit tarief wordt elk jaar vastgesteld in de ledenvergadering, voor 2026 is dat nog niet bekend.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Den Haag (Programma 2)
Doelstelling en openbaar belang	De gemeente is lid van de vereniging die als doel heeft de leden collectief en individueel bij te staan bij het vervullen van hun bestuurstaken. Ook vertegenwoordigt de vereniging de gemeentelijke werkgevers (College voor Arbeidszaken) in de onderhandelingen met werknemersorganisaties over arbeidsvoorwaarden.
Partijen	De Nederlandse gemeenten.
Financieel	De contributie voor 2026 bedraagt € 53.000. Naast de contributie wordt er een bijdrage gedaan voor ambities voor beleidsinzet en inzet op het gebied van GGU (Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering). Deze bijdrage bedraagt € 127.000 voor 2026.