Paragraaf Lokale heffingen

De inkomsten van een gemeente komen uit diverse bronnen, waar de gemeentelijke belastingen en heffingen een relatief beperkt onderdeel van zijn. Deze inkomsten bestaan uit belastingen (OZB, hondenbelasting, toeristen- en forensenbelasting) en retributies of rechten (afvalstoffenheffing en rioolheffing). Gemeenten zijn in hoge mate zelfstandig in hun belastingheffing. Daarom vormt de belastingheffing een integraal onderdeel van het gemeentelijk beleid. Hieronder volgt een overzicht van de lokale belastingen en heffingen. Een aanduiding van de lokale lastendruk is van belang voor de integrale afweging tussen beleid en inkomsten. Een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid maakt het beeld van de lokale lasten compleet.

De WOZ-waarde van woningen en niet-woningen wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld, waarbij het peiljaar telkens een jaar opschuift. Voor 2022 geldt de waarde op 1 januari 2021. In het jaar 2022 zijn 13.624 WOZ-beschikkingen verstuurd en daartegen zijn 223 bezwaarschriften ingediend. Dit is circa 1,6% van het totaal. Het gemiddeld aantal bezwaarschriften in de jaren daarvoor bedroeg 158 stuks (1,2%). De toename wordt voor het grootste deel toegeschreven aan het toenemende aantal ‘no cure no pay’ bureaus die actief zijn. Het landelijk gemiddeld aantal bezwaarschriften bedraagt in 2022 3,5% (was 3,2% in 2021). 

Vanaf 2020 is een benchmark woonlasten ingevoerd om jaarlijks de ontwikkeling van lokale lasten inzichtelijker te maken en een gematigde lastenontwikkeling te borgen. De benchmark vergelijkt voor alle gemeenten binnen een provincie de hoogte van de woonlasten voor meerpersoonshuishoudens met een koopwoning. Dit geeft meer inzicht in de hoogte van de eigen lokale lasten ten opzichte van andere gemeenten, zodat hiermee bij de te maken keuzes rekening gehouden kan worden. 

De generieke opbrengstverhoging OZB 2022 bedraagt in Aalten +3,0%. Voor de belastingen waarvoor 100% kostendekkendheid het uitgangspunt is, is de rioolheffing verhoogd met circa 1,4%. De tarieven voor de afvalstoffenheffing konden wederom vanwege een onttrekking uit de voorziening ongewijzigd blijven. Alle 
andere tarieven voor leges en belastingen zijn met 2,5% verhoogd.

De primitief geraamde en werkelijke opbrengsten zijn:

			bedragen x € 1.000
Belastingsoort	Geraamde opbrengst 2022	Werkelijke	Werkelijke
		opbrengst 2022	opbrengst 2021
Onroerende zaakbelasting, eigenaar	4.563	4.604	4.487
Onroerende zaakbelasting, gebruiker	645	662	634
Afvalstoffenheffing	1.435	1.451	1.451
Rioolheffing	1.983	1.911	2.051
Hondenbelasting	185	175	177
Toeristenbelasting	103	117	113
Forensenbelasting	98	100	107
Totaal	9.012	9.020	9.020

Ten tijde van de vaststelling van de tarieven zijn vaak niet alle gegevens voorhanden. Daarom wordt bij de berekening van de tarieven een zo goed mogelijke inschatting gemaakt. Hierdoor kan in de praktijk de wer-kelijke opbrengst afwijken van de geraamde opbrengst. Deze zijn bij Voor- of Najaarsnota 2022 reeds bijgesteld. Ook bij de analyse van de budgetten is een verklaring van de verschillen tussen de geraamde en de werkelijke opbrengst gegeven. 

De tarieven voor de afvalstoffenheffing, rioolheffing, lijkbezorgingsrechten, marktgelden en leges zijn zo vastgesteld dat de opbrengsten de kosten voor het verlenen van de diensten niet overschrijden. Hieronder staan de werkelijke bedragen ten opzichte van de bedragen uit de primitieve begroting 2022. 

			bedragen x € 1.000
	Primitieve		Jaarrekening 2022
	begroting 2022
Afvalstoffenheffing	Bedrag	Dekking	Bedrag	Dekking
Lasten afvalstoffenheffing	1.308		1.221
Overhead (inclusief btw)	398		369
Onttrekking voorziening	-271		-152
Totale kosten	1.435		1.438
Opbrengst afvalstoffenheffing	1.435		1.438
Totale opbrengsten	1.435		1.438
Dekking		100%		100%
	Primitieve		Jaarrekening 2022
	begroting 2022
Rioolheffing	Bedrag	Dekking	Bedrag	Dekking
Lasten riolering	1.241		1.380
Overhead (inclusief btw)	427		419
Toevoeging voorziening	315		93
Totale kosten	1.983		1.892
Opbrengst rioolheffing	1.983		1.892
Totale opbrengsten	1.983		1.892
Dekking		100%		100%
	Primitieve		Jaarrekening 2022
	begroting 2022
Lijkbezorgingsrechten	Bedrag	Dekking	Bedrag	Dekking
Lasten begraafplaats	369		256
Overhead	139		94
Totale kosten	508		350
Opbrengst lijkbezorgingsrechten (inclusief luidrechten)	302		256
Totale opbrengsten	302		256
Dekking		59%		73%
	Primitieve		Jaarrekening 2022
	begroting 2022
Marktgeld	Bedrag	Dekking	Bedrag	Dekking
Lasten markt	31		31
Overhead	9		11
Totale kosten	40		42
Opbrengst marktgeld	22		16
Totale opbrengsten	22		16
Dekking		55%		38%

Leges zijn belastingen die de gemeente kan heffen voor het verstrekken van individuele diensten. Uitgangspunten bij het vaststellen van de legestarieven is maximaal 100% kostendekkendheid. Er mag (op begrotingsbasis) geen winst worden gemaakt. Hieronder vindt u de leges op basis van onze legesverordening

		Primitieve begroting 2022						Jaarrekening 2022
Hoofdstuk	Onderwerp	Toe te rekenen kosten*	Overhead	Totale lasten	Baten	Dekking		Toe te rekenen kosten*	Overhead	Totale lasten	Baten	Dekking
Titel 1 Algemene dienstverlening
1	Burgerlijke stand	38	13	51	20	39%		30	11	41	30	73%
2	Reisdocumenten en Nederlandse identiteitskaart	181	73	254	77	30%		202	67	269	138	51%
3	Rijbewijzen	147	53	200	107	54%		130	45	175	109	62%
4	Verstrekkingen uit de Basisregistratie personen	7	2	9	4	44%		6	2	8	4	50%
5 t/m 17	Diversen	93	11	104	20	19%		84	10	94	19	20%
	Subtotaal titel 1	466	152	618	228	37%		452	135	587	300	51%
Titel 2 Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergunning
3	Omgevingsvergunning	357	120	477	331	69%		774	171	945	470	50%
7	Bestemmingsplannen	75	28	103	41	40%		83	22	105	145	138%
1,2,4,5,6,8	Diversen	0	0	0	0	0%		0	0	0	0	0%
	Subtotaal titel 2	432	148	580	372	64%		857	193	1050	615	59%
Titel 3 Dienstverlening vallend onder Europese dienstenrichtlijn
2	Organiseren evenementen of markten	92	45	137	13	9%		106	52	158	8	5%
5A	Algemene verordening Ondergrondse infrastructuren	81	9	90	54	60%		148	9	157	80	51%
1,3,4,5,6	Diversen	0	0	0	0	0%		0	0	0	0	0%
	Subtotaal titel 3	173	54	227	67	30%		254	61	315	88	28%
	Eindtotaal	1.071	354	1.425	667	47%		1.563	389	1.952	1.003	51%

Om een indruk te geven van de woonlastendruk in de gemeente Aalten is onderstaand overzicht opgenomen. In dit overzicht is uitgegaan van een woning met een gemiddelde WOZ-waarde en een één- en meerpersoonshuishouden, waarvoor OZB, afvalstoffenheffing en rioolheffing wordt betaald. 
Gemiddeld bedragen deze woonlasten in Gelderland € 916 (landelijk gemiddelde € 904).

De bruto woonlasten (meerpersoonshuishouden) zijn landelijk gestegen met 3,0%. In Aalten zijn deze met 8,1% gestegen. Dit is een ander percentage dan in de Paragraaf lokale heffingen in de begroting 2022 wordt genoemd. Dit komt omdat COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) in haar rapportage andere berekeningsgrondslagen hanteert. Zo gaat COELO on andere uit van een standaard hoeveelheid aanbiedingen of ledigingen bij de afvalstoffenheffing, terwijl deze in werkelijkheid in de gemeente Aalten lager is.

				bedragen in euro’s
	Bruto woonlasten eenpersoonshuis-houden	Rang-nummer	Bruto woonlasten meerpersoons-huishouden	Rang-nummer
Aalten	522	1	668	2
Laagste in Nederland	522	1	667	1
Gemiddeld	737		811
Hoogste in Nederland	1.599	349	1.736	349
(bron COELO-atlas 2022)

De gemeente Aalten hanteert een volledige kwijtschelding en voert daarmee dus een zo ruim mogelijk beleid. Kwijtschelding kan worden verleend indien men:
• AOW heeft, eventueel aangevuld met een klein pensioen;
• een bijstandsuitkering heeft;
• een inkomen uit werk heeft dat niet hoger is dan een bijstandsuitkering.

Kwijtschelding wordt verleend voor de volgende belastingen en heffingen: onroerende zaakbelastingen (OZB), afvalstoffenheffing (vastrecht en een gemaximeerd aantal ledigingen of aanbiedingen), rioolheffing (gemaximeerde hoeveelheid per persoon per huishouden) en hondenbelasting (alleen de eerste hond). In het jaar 2022 is aan 117 belastingplichtigen ambtshalve kwijtschelding toegekend. Daarnaast zijn 169 verzoeken binnengekomen. Daarvan zijn er 56 afgewezen en is de rest geheel of gedeeltelijk toegekend. Het totaal kwijtgescholden bedrag bedraagt € 50.300. In 2021 was dit € 46.100.

De invordering van de gemeentelijke belastingen vereist jaarlijks voor een beperkt deel van de belastingplichtigen veel aandacht en zorg. De (dwang)invordering van openstaande aanslagen bestaat uit de volgende stappen: herinnering - aanmaning - dwangbevel - loonvorderingen en/of beslaglegging. Het debiteurensaldo bedroeg op 31 december 2022 € 283.000 (2021 € 356.000) Dit is inclusief de op 31 december 2022 nog niet vervallen posten. Laten we deze buiten beschouwing dan is de achterstand in betaling een openstaand bedrag van € 143.000 (2021 € 185.000).

Na de laatste vervaldatum hebben wij eerst herinneringen verzonden. Daar hebben veel belastingplichtigen op gereageerd. Het aantal aanmaningen en dwangbevelen daarna was een stuk lager. Medio 2022 is met een nieuwe deurwaarder de dwanginvordering (beslaglegging etc.) opgestart. Van tevoren zijn heldere afspraken met de deurwaarder gemaakt. Doel is op een minnelijke wijze in te vorderen om zo onnodige extra kosten voor de burger te voorkomen. Daar waar een deurwaarder meerdere problemen aantreft wordt dit teruggekoppeld zodat dit eventueel kan worden opgepakt.  

De openstaande vorderingen tot en met 2022 worden voor een deel bepaald door langlopende trajecten zoals faillissementen en schuldsaneringen in het kader van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen. De WSNP is bedoeld voor degenen die buiten hun schuld (‘te goeder trouw’) in een problematische schuldsituatie terecht zijn gekomen. De regeling duurt in beginsel drie jaar. Indien de rechtbank na verloop van die drie jaar oordeelt dat de schuldenaar zich aan zijn uit de regeling voortvloeiende verplichtingen heeft gehouden, wordt een zogenaamde ‘schone lei’ verstrekt. De schone lei betekent dat de schulden die bestonden op het moment dat de schuldsaneringsregeling is uitgesproken niet langer afdwingbaar zijn. Wordt de schone lei niet gegeven, dan blijven de schulden bestaan. 

Van het openstaande saldo per 31 december 2022 is circa € 43.000 dubieus. Dit was eind 2021 
€ 45.000. Voor de dubieuze debiteuren is een voorziening getroffen in de balans. In het jaar 2022 is voor 
€ 26.500 (2021 € 16.000) aan vorderingen oninbaar verklaard