Programma 2 Sociaal Domein

1. Ontwikkelingen binnen dit programma

Terug naar navigatie - 1. Ontwikkelingen binnen dit programma

Inclusie
De gemeente Aalten streeft ernaar om een inclusieve gemeente te zijn. Dit geldt niet alleen voor de inwoners van de gemeente Aalten, maar ook voor de organisatie zelf. Een inclusieve samenleving betekent dat echt iedereen meedoet. In juni 2022 is de startnota Inclusie vastgesteld, waarna zich werkgroepen hebben gevormd. In deze werkgroepen zitten zowel inwoners als gemeentelijke medewerkers die met verschillende actiepunten bezig zijn. Daarnaast betekent het streven naar inclusie een omslag in het denken van medewerkers binnen onze organisatie: de thema’s inclusie en diversiteit worden meer en meer onderdeel van het beleid binnen het sociaal domein. 

Beschermd wonen
Op 1 januari 2022 is de doordecentralisatie voor beschermd wonen gestart. In plaats van de centrumgemeenten, voor de regio Achterhoek is dat Doetinchem, worden alle individuele gemeenten stapsgewijs verantwoordelijk voor inwoners die in aanmerking komen voor beschermd wonen. In 2022 is geïnvesteerd in het ontwikkelen van kennis en expertise om de taken rondom beschermd wonen goed uit te voeren. Dit heeft ertoe geleid dat de Wmo-consulenten met ingang van maart 2023 aanvragen rondom beschermd wonen, met ondersteuning vanuit de centrumgemeente Doetinchem, gaan oppakken. Daarnaast is ingezet op het (her)ontwikkelen van de sociale basis, waarbij extra oog is voor (laagdrempelige) voorzieningen ten behoeve van inwoners met ggz-problematiek. In oktober 2022 is om die reden een laagdrempelige inloopvoorziening gestart (in Aalten en Dinxperlo) voor mensen met ggz-problematiek, waar de mogelijkheid is om binnen te lopen voor een praatje en een kop koffie.
Momenteel is er een tekort aan plekken in de maatschappelijke- en crisisopvang welke tot 2025 is belegd bij de centrumgemeente Doetinchem. In verband met de aanstaande doordecentralisatie worden momenteel de lokale mogelijkheden met betrekking tot deze opvangplekken geïnventariseerd en onderzocht.

Oorlog in Oekraïne
Op 24 februari 2022 brak de oorlog in Oekraïne uit. Met als gevolg miljoenen vluchtelingen. Ook onze gemeente nam vervolgens, net als andere gemeenten en vele particulieren, haar verantwoordelijkheid en haar aandeel in het opvangen en helpen van vluchtelingen. Naast opvangplekken werd ook de financiële bijstand geregeld en onderwijs en zorg voor de Oekraïense vluchtelingen georganiseerd. De raad is via raadsmededelingen periodiek geïnformeerd over de voortgang van deze inzet.

Taakstelling statushouders 
Op 26 augustus 2022 zijn bestuurlijke afspraken gemaakt over de doorstroom migratie tussen de VNG, het Veiligheidsberaad, het Interprovinciaal Overleg en het Rijk. Eén van de afspraken is het streven naar versnelde huisvesting van statushouders (gedeeltelijk al vooruitlopend op de taakstelling 2023). 
In november en december 2022 zijn in totaal 34 plaatsingen van statushouders in de HAR (Hotel- en accommodatieregeling) gerealiseerd. Dit is een tijdelijk onderdak totdat een definitieve huisvesting plaatsvindt. Voor half augustus 2023 moeten nog (minimaal) negen definitieve woningen worden gevonden.
De zoektocht naar woningen geldt voor meerdere doelgroepen, naast statushouders zijn dat bijvoorbeeld de gevluchte Oekraïners, andere asielzoekers (door middel van de spreidingswet) en spoedzoekers. Dit betekent dat op dit gebied momenteel alle zeilen worden bijgezet.

Huisvesting onderwijs
De onderwijswetgeving stelt dat gemeenten moeten voorzien in adequate huisvesting voor het onderwijs. Momenteel wordt door het ministerie regelgeving voorbereid die gemeenten en schoolbesturen verplicht tot het opstellen van een Integraal Huisvestingsplan voor het onderwijs (IHP). Het IHP geeft zowel de gemeente als de schoolbesturen duidelijkheid over de toekomstige investeringen in onderwijsvoorzieningen. De gemeente Aalten heeft, vooruitlopend op deze nieuwe wetgeving, maar wel binnen de kaders van de vigerende wetgeving, besloten tot het opstellen van een IHP. Daarvoor is een werkgroep opgericht die bestaat uit vertegenwoordigers van het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, de gemeente en een externe procesbegeleider. Het IHP zit in de afrondende fase en is in het tweede kwartaal van 2023 aan de raad voorgelegd. 

ZOOV
ZOOV heeft in 2022 te maken gehad met diverse ontwikkelingen met een kosten stijgend effect. Zo heeft de provincie een aantal besluiten genomen die van invloed zijn op de kosten van ZOOV Op Maat. De provincie bouwt de subsidiëring in 2022 en 2023 gefaseerd af. Vanaf 3 april 2022 voert de provincie zelf het OV-vangnet uit, waarmee een deel van de dekking van de exploitatiekosten van ZOOV Op Maat is weggevallen. Verder zien we een toename van het Wmo-vervoer via ZOOV. 
Nadat in 2022 de coronamaatregelen grotendeels waren opgeheven, startten ziekenhuizen hun reguliere zorg weer op en gingen mensen er weer meer op uit om elkaar te ontmoeten. Daarnaast kwamen in 2022 meer kinderen in aanmerking voor het leerlingenvervoer en was er meer noodzaak aan kleinschalig vervoer. En tot slot waren er in 2022 de flink stijgende kosten voor energie/brandstof en lonen, de twee grootste kostenposten voor ZOOV.
Om de efficiency op korte termijn te verbeteren heeft het college ingestemd met enkele kostenbesparende maatregelen, zoals het aanpassen van de begin- en eindtijden. Daarnaast wordt op het gebied van leerlingenvervoer ingezet op het ontwikkelen van zelfredzaamheid en zelfstandigheid van de leerlingen. In totaal vier leerlingen, die begin 2022 nog gebruik maakten van het leerlingenvervoer, reizen inmiddels (met een door de gemeente verstrekte ov-kaart) zelfstandig met het openbaar vervoer. Deze maatregelen vangen echter niet het volledige effect van de bovengenoemde ontwikkelingen op.

Lokale omroep 
Sload/AFM (Stichting Lokale Omroep Aalten Dinxperlo/Aladna FM) heeft een samenwerking opgezet met RTV Slingeland (Winterswijk) en Gelre FM (Oost Gelre). Samen vormen ze streekomroep 1Achterhoek. Zij ontvangen voor deze samenwerking tijdelijk, voor de duur van drie jaar, een extra subsidie.

2. Welke concrete doelstellingen zijn er?

Terug naar navigatie - 2. Welke concrete doelstellingen zijn er?

P2.01 Zorg *36 *37 *40

Terug naar navigatie - P2.01 Zorg *36 *37 *40

Het realiseren van een andere rolverdeling tussen inwoners, maatschappelijke instellingen en de overheid waarbij we hulp en ondersteuning blijven bieden aan inwoners die dat écht nodig hebben.

Kwaliteit (toelichting)

De inwoner en zijn of haar vraag staat centraal en het werken via de omgekeerde toets werkt daarin goed. Eerst wordt gekeken naar welk effect de inwoner wil bereiken, daarna wordt gekeken of het effect in lijn is met het doel van de verschillende wetten en of het ethisch verantwoord en binnen de geldende randvoorwaarden haalbaar is. Zo ontstaat een oplossing op maat, maar wordt voorkomen dat inwoners buiten de boot vallen. De hulp-op-maat is daarbij niet duurder dan nodig, duurt niet langer dan nodig en is passend om langdurig het gewenste effect te bereiken.
De Uitvoeringsnota Sociaal Domein is november 2022 vastgesteld door het college. Zo persoonlijk mogelijk mee blijven doen is daarin de rode draad. Dat vraagt om inwonersparticipatie. Alleen op basis van informatie die inwoners geven is het mogelijk om een goede koers uit te zetten. In de nota is voor de verschillende thema's omschreven met welke partners samen wordt gewerkt aan welke interventies en welke activiteiten daaruit voortkomen. De gemeente bekleedt daarbij verschillende rollen. Soms is er sprake van een wettelijke taak of een beleidsinitiatief van de gemeente. Dan is de gemeente vaak initiatiefnemer, regisseur of opdrachtgever. Daar waar het aankomt op samenwerking van onderop, gericht op het versterken van de sociale basis, is de gemeente vaak verbinder en soms aanjager of participant.

 

Acties

P2.02 Zorg

Terug naar navigatie - P2.02 Zorg

De zorguitgaven blijven binnen de gestelde financiële kaders.

Kwaliteit (toelichting)

De regionale inkoop vormt een instrument om te komen tot een optimale uitvoering van de taken en verantwoordelijkheden. Het levert een belangrijke bijdrage aan de transformatie van het Achterhoekse zorglandschap. Tegelijkertijd zien we bij de Wmo dat, als gevolg van de herindicatie van de huishoudelijke hulp, een deel van de indicaties naar beneden is bijgesteld. Echter de landelijke trend waarbij vanwege onder andere demografische ontwikkeling het beroep op zorg groter en de daarbij behorende zorguitgaven alsmaar hoger worden, zien wij ook terug binnen onze gemeente. 
Voor wat betreft de jeugdzorg zien we dat de complexiteit van de problematiek van de kinderen die worden aangemeld via onze toegang is toegenomen. Ook vanuit de door ons gecontracteerde zorgaanbieders horen we in toenemende mate dergelijke signalen. De verklaring hiervoor is waarschijnlijk niet eenduidig, maar het sluit wel aan bij afname van de mentale gezondheid van jongeren die uit onderzoek naar voren komt, de toename in schooldruk die jongeren ervaren en de knelpunten in hulp aan jeugdigen met psychische problemen die onder invloed van de coronacrisis vergroot en verscherpt zijn. Ook het tekort aan personeel om tijdig hulpvragen te beantwoorden speelt een rol. De doelstelling om met de zorguitgaven binnen de beschikbare budgetten te blijven is in 2022 gehaald. Voor 2023 worden de plekprijzen vanaf één juli herzien.

Acties

P2.03 Zorg en Welzijn*42

Terug naar navigatie - P2.03 Zorg en Welzijn*42

Een nieuw algemeen subsidiekader.

Kwaliteit (toelichting)

De voorgenomen voorstellen rond een nieuw algemeen subsidiebeleidskader zijn logischerwijs afhankelijk gesteld van en gekoppeld aan het proces rondom de ontwikkeling van en de besluitvorming rond een nieuw algemeen beleidskader op het sociaal domein. Dit proces is in 2021 gestart en heeft in de tussentijd geleid tot de vaststelling van de Nota Sociaal Domein ‘Zo persoonlijk mogelijk mee blijven doen in Aalten’ (medio 2021) en de ‘Adviesrapportage herijking van de sociale basis’ (eind 2021). De speerpunten van dit nieuwe algemene beleidskader zijn vervolgens in een Uitvoeringsnota (voor de periode 2023-2027) thematisch uitgewerkt. Deze Uitvoeringsnota is eind 2022 door het college vastgesteld. De nadere uitwerking van deze thema’s is vanzelfsprekend ook van invloed op de huidige subsidieregels. Vertaling van de ontwikkelingen op deze thema’s krijgt namelijk pas gedurende de looptijd van de Uitvoeringsnota (startend in 2023) gestalte in concreet nieuw (algemeen en specifiek) subsidiebeleid.

Acties

P2.04 Laborijn

Terug naar navigatie - P2.04 Laborijn

De uitvoeringskosten van de participatiewet en Wsw stijgen de komende jaren minder dan is aangegeven in de Laborijnbegroting 2022.

Kwaliteit (toelichting)

De uitvoeringskosten zijn in 2022 binnen de afgesproken financiële kaders (begroting en kadernota) gebleven. Wel dient daarbij te worden opgemerkt dat in 2022 extra uitvoeringstaken bij Laborijn zijn belegd: de Wet inburgering, het verstrekken van leefgeld aan Oekraïners en bemiddeling naar werk, het verstrekken van de energietoeslag en uitbreiding van het Onder-nemerssteunpunt voor (ex-) zelfstandigen mede gerelateerd aan de schuldhulpverlening voor ondernemers. Laborijn heeft deze taken zowel kwalitatief als kwantitatief op een snelle en adequate wijze uitgevoerd. Begin 2023 gaan Laborijn en de gemeenten aan de slag met de uitwerking van een strategische koers in verband met de doorontwikkeling van Laborijn als een sociaal ontwikkelbedrijf

Acties

P2.05 Nieuwkomers *6

Terug naar navigatie - P2.05 Nieuwkomers *6

Nieuwkomers kunnen zo veel en snel mogelijk meedoen in de Aaltense samenleving.

Kwaliteit (toelichting)

Voor nieuwkomers is het mogelijk om mee te doen in de Aaltense samenleving. Voor iedere nieuwkomer is er een aanbod van maatschappelijk begeleiding. De uitvoering hiervan wordt verzorgd door Figulus Welzijn.

Acties

P2.06 Schulddienstverlening

Terug naar navigatie - P2.06 Schulddienstverlening

Schulddienstverlening wordt zoveel mogelijk lokaal en integraal uitgevoerd.

Kwaliteit (toelichting)

Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan de praktische overgang van cliënten van de Stadsbank Oost Nederland naar de gemeente Doetinchem. Dit proces is tot nu toe goed verlopen. De verdere doorontwikkeling van de schuldhulpverlening maakt, samen met een herijking van het gemeentelijk armoedebeleid, onderdeel uit van het thema bestaanszekerheid (bestrijding van geldzorgen, armoede en schulden) mede in relatie tot de keten van werk en inkomen. Laborijn wordt hier nauw bij betrokken.

Acties

P2.07 Gemeenschapshuizen

Terug naar navigatie - P2.07 Gemeenschapshuizen

Per gemeenschapshuis een stand van zaken rond planmatig uit te voeren groot onderhoud in de komende jaren.

Kwaliteit (toelichting)

Eind 2022 is een opdracht verstrekt aan een deskundig extern bureau om van elk gemeenschapshuis in de gemeente Aalten op locatie de staat van het onderhoud te inventariseren en op basis hiervan samen met de (besturen van de) gemeenschapshuizen een meerjaren onderhoudsplan op te stellen. Deze opdracht is begin 2023 afgerond. Op basis van de resultaten van deze opdracht wordt een voorstel gedaan over de ondersteuningsmogelijkheden, via een algemeen geldende subsidiebeleidsregel, voor financiële ondersteuning in het (regulier) grootonderhoud van de diverse gemeenschapshuizen. Hiermee draagt de gemeente gericht bij aan de instandhouding van de betreffende gemeenschapshuizen. Dit is één van de voornaamste beleids-speerpunten voortkomend uit het door de raad vastgestelde nieuwe beleidskader gemeenschapshuizen 2021.

Acties

P2.08 Sport *28

Terug naar navigatie - P2.08 Sport *28

Versterken van de maatschappelijke kracht van sport en het sport-landschap toekomstbestendig maken.

Kwaliteit (toelichting)

Via diverse subsidieregels en het sport-, beweeg- en leefstijlakkoord is in 2022 gewerkt aan de kracht van sport. Bijzondere ondersteuning was er vanuit de corona-regeling voor sociaal maatschappelijke organisaties en er is een energiecompensatieregeling voor sociaal maatschappelijke organisaties opgesteld. Daarnaast heeft Achterhoek in Beweging op regionaal niveau een belangrijke bijdrage geleverd aan de kracht van sport, nu en in de toekomst. Het versterken van de maatschappelijke kracht van sport en het toekomstbestendig maken van het sportlandschap maken onderdeel uit van het Raadsprogramma 2022-2026 en het bijbehorende Uitvoeringsprogramma. Een startnotitie voor het sportlandschap is in de maak, waarvoor documentenanalyse plaatsvindt en gesprekken worden gevoerd met sportverenigingen. Ook is besloten dat er in 2023 een startnotitie toekomst zwembaden wordt opgesteld.  Verder is de brede SPUK-aanvraag voorbereid (specifieke uitkering voor sport, bewegen, leefstijl en gezondheid), welke in januari 2023 is opengesteld. Vanuit deze kaders wordt het sport-, beweeg- en leefstijlakkoord voortgezet.

Acties

P2.09 Sport en Cultuur

Terug naar navigatie - P2.09 Sport en Cultuur

Voldoende sport- beweeg en cultuuraanbod realiseren ter bevordering van gezondheid, participatie, vitaliteit en leefbaarheid.

Kwaliteit (toelichting)

De gemeente Aalten neemt deel aan de Brede Regeling Combinatiefuncties. Via deze regeling worden, met cofinanciering van het Rijk, combinatiefuncties gerealiseerd die sport of cultuur verbinden met andere domeinen zoals onderwijs, zorg of welzijn. Via het plan Talent wordt uitvoering gegeven aan de Brede Regeling Combinatiefuncties. De talentcoaches spelen in dit plan een belangrijke rol. Zij zijn verantwoordelijk voor de inzet van sport en cultuur als middel voor alle doelgroepen, van jong tot oud. De huidige talentcoaches worden ingezet via de organisaties Beweegwijs, Zonnekinderen, Brichbouw en via een vereniging zoals de Eendracht en Represta.

Acties

P2.10 Preventie

Terug naar navigatie - P2.10 Preventie

We willen graag gelukkige inwoners in Aalten en de Achterhoek. Dat betekent gezonde inwoners met regie over hun eigen leven.

Kwaliteit (toelichting)

We geven invulling aan de doelstelling door te werken vanuit positieve gezondheid. In dit concept van positieve gezondheid wordt gezondheid niet meer gezien als de af- of aanwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren. Gezondheid is daarmee niet meer het domein van de zorgprofessionals, maar van ons allemaal. Het gaat immers om het vermogen om met veranderende omstandigheden om te gaan. De interventies die worden uitgevoerd (en bijvoorbeeld genoemd zijn in de Uitvoeringsnota Sociaal Domein) ondersteunen dit. Deze maken het mogelijk of eenvoudiger om een gezonde keuze te maken. Bijvoorbeeld door het mentale welzijn te verbeteren, opvoedingsondersteuning te vinden of actief te zijn bij een vereniging. Ook regionaal wordt de focus verlegd van zorg naar gezondheid. Dit om ervoor te zorgen dat de zorg op termijn betaalbaar en toegankelijk blijft.

 

Acties

P2.11 Veiligheid *3

Terug naar navigatie - P2.11 Veiligheid *3

De grensoverschrijdende samenwerking rondom Dinxperlo en Suderwick (D) wordt verder uitgebouwd.

Kwaliteit (toelichting)

De internationale samenwerking is verder versterkt. Zo wordt gezamenlijk onderzoek gedaan naar een internationale brandweerkazerne voor de posten Dinxperlo en Suderwick.

Acties

P2.12 Openbare orde en Veiligheid *15

Terug naar navigatie - P2.12 Openbare orde en Veiligheid *15

We zijn en blijven weerbaar tegen ondermijnende criminaliteit.

Kwaliteit (toelichting)

Het gewijzigde (regionale) Bibob-beleid is door het college vastgesteld en is geïmplementeerd binnen de organisatie. Vanuit de verschillende taakvelden wordt steeds meer, zowel intern als extern, samengewerkt. Dit geldt ook voor de aanpak van mensenhandel. Met betrekking tot de huisvesting van arbeidsmigranten worden de gezamenlijke controles met de diverse handhavingsinstanties geïntensiveerd.

Acties

3. Wat heeft het gekost?

Terug naar navigatie - 3. Wat heeft het gekost?

De analyse van de onderlinge verschillen is opgenomen in het tweede deel van dit boekwerk in de toelichting op de programmarekening.

bedragen x € 1.000
Primitieve raming Raming na wijziging Werkelijk 2021 Werkelijk 2020
Baten -5.501 -6.790 -6.764 -7.879
Lasten 40.235 42.113 42.460 43.846
Totaal saldo van baten en lasten 34.734 35.323 35.696 35.967
Toevoeging en of onttrekking aan reserves -263 -365 -36 0
Resultaat 34.471 34.958 35.660 35.967