Programma 2 Sociaal Domein

Analyse tussen begroting na wijziging en de werkelijke baten en lasten 
Het verschil tussen de raming na wijziging en werkelijk 2022 bedraagt per saldo € 1.463.000 voordelig.

Bestuur
De vrijval in de pensioenvoorziening wethouders is € 347.000. Dit is met name het gevolg van de sterk gestegen rente van 0,528% naar 2,472%.
De BBV stelt in haar beantwoording dat bij de kostenverantwoording voor de accountantskosten aangesloten moet worden op het moment van prestatielevering. Dit betekent dat voor de kosten en uren die de accountant voor de jaarrekening 2022 in 2023 maakt, deze in het begrotingsjaar 2023 dienen te worden verantwoord. In ons geval betekent dit eenmalig lagere lasten van € 57.000.

Crisisbeheersing en brandweer 
In 2022 hebben we geen tot weinig herstelwerkzaamheden aan bijvoorbeeld geboorde putten uitgevoerd, waardoor € 18.000 budget is overgebleven. In 2023 zijn die werkzaamheden er wel en is het budget nodig.

Openbare orde en veiligheid
In 2022 hebben we € 28.000 meer aan dwangsommen opgelegd dan geraamd. Deze zijn nog niet betaald, omdat er momenteel een beroepszaak tegen de last onder dwangsom loopt. Zodra dit besluit onherroepelijk is, kunnen we de betaling afdwingen.

Openbaar basisonderwijs 
Geen bijzonderheden.

Onderwijshuisvesting
Geen bijzonderheden. 

Onderwijsbeleid en leerlingzaken
Het onderwijsachterstandenbeleid is een geoormerkte regeling die loopt van 2019 tot en met 2022. De werkelijke uitgaven over 2022 liggen hoger dan geraamd door een groter gebruik van de subsidieregeling voor voor- en vroegschoolse educatie. Deze uitgaven worden volledig gedekt door hogere rijksbijdragen. Dit verklaart de overschrijding aan zowel de baten- als de lastenkant van € 31.000. 
De niet gebruikte gelden uit het afgesloten tijdvak ter hoogte van € 171.000 nemen we op basis van de regelgeving mee naar het nieuwe tijdvak 2023-2026. 

Sportbeleid en activering
Het gemeentelijk budget is bedoeld om activiteiten te stimuleren om inwoners meer te laten bewegen en sporten. In 2022 zijn veel verenigingen en organisaties vooral bezig geweest met het weer opstarten van reguliere activiteiten na de coronaperiode, waardoor € 35.000 onbenut is gebleven. De verwachting is dat er in 2023 wel weer ruimte is om naar de toekomst te kijken en nieuwe initiatieven tot ontwikkeling te brengen. 
Daarnaast hebben we een specifieke uitkering van het Rijk ontvangen voor activiteiten op het gebied van gezonde leefstijlinterventies. Deze gelden zijn nog niet volledig besteed en doorgeschoven naar 2023. Dit verklaart de onderschrijding aan zowel de baten- als de lastenkant voor € 26.000.

Cultuurpresentatie, -productie en -participatie
De gemeente Aalten is penvoerende gemeente voor de besteding van de provinciale subsidie voor het regioprogramma Vrijheid, Achterhoek, Liemers en Duitse grensgemeenten. Oorspronkelijk zou het programma worden uitgevoerd in de jaren 2022 en 2023. Echter in verband met de late besluitvorming van de provincie (de subsidiebeschikking is pas in december 2022 ontvangen) wordt het programma een jaar opgeschoven. Dit betekent dat het programma in 2023 en 2024 wordt uitgevoerd. Dit verklaart het verschil aan zowel de baten- als de lastenkant met € 150.000.

Musea
Per saldo is de onderschrijding € 10.000 wat uit meerdere kleine posten bestaat. 

Cultureel erfgoed
Per saldo is de onderschrijding € 5.000 wat uit meerdere kleine posten bestaat. 

Media
De gemeente draagt bij aan de huur van de bibliotheek in het Duplo schoolgebouw in Dinxperlo.
In de contracten met Stichting TWAO is destijds opgenomen dat we meebetalen aan het groot onderhoud van deze onderdelen. Door omstandigheden en de bekende kwestie met de fiscus, is dit nog nooit zo verwerkt. Op dit moment wordt gewerkt aan de ontmanteling van Stichting TWAO en de fusie met de Stichting Duplo die het gebouw exploiteert. De gemeente bouwt de belangen dan geheel af en huurt alleen nog maar.
Maar eerst moet dan nog de bijdrage aan de onderhoudsvoorziening plaats vinden.
Het aandeel van de gemeente over de afgelopen tien jaar is becijferd op € 40.000 voor de bibliotheek naar rato van het aantal vierkante meters. Aangezien de verplichting al geldt in het boekjaar 2022, wordt dit bedrag nog in deze jaarrekening verwerkt.

Samenkracht en burgerparticipatie 
Hieronder vallen een drietal onderwerpen die voor ons kostenneutraal zijn, maar wel een budgetover- of onderschrijding aan zowel de baten- als lastenkant kunnen hebben. Dit geldt voor de nieuwe Wet inburgering 2021 (-€ 150.000), het project ‘Op je plek’ (-€ 15.000) en het penvoerderschap voor de Preventie Platform Jeugd (PPJ, € 9.000)). Gesaldeerd betekent dit zowel € 156.000 lagere baten als lasten. 
Op dit taakveld zijn ook de meeste kosten en vergoedingen met betrekking tot de opvang van Oekraïners opgenomen. De werkelijke rijksbijdrage is € 15.000 hoger in verband met hogere vergoeding transitiekosten en de hier verantwoorde kosten voor leefgeld en coördinatie zijn eveneens € 15.000 hoger dan geraamd. Zie punt 9 in de paragraaf Bedrijfsvoering voor een uitgebreidere toelichting en het totaaloverzicht. 

Met ingang van 2022 is de Wet inburgering 2021 van kracht, wat ook een andere financiering van het Rijk met zich meebrengt (voorfinanciering). Tot 2022 ontvingen en verantwoorden we achteraf, door middel van een decentralisatie-uitkering, de vergoeding voor maatschappelijke begeleiding. Hierdoor hebben we in 2022 een eenmalig voordeel van € 52.000 over de begeleiding over 2021.
In 2022 is € 50.000 beschikbaar gesteld voor het opstellen van een meerjaren onderhoudsplan (MJOP) per gemeenschapshuis door een extern bureau. Voor deze opdracht zijn in 2022 al werkzaamheden uitgevoerd ter hoogte van € 31.000. Voor de afronding van deze opdracht hevelen we het resterende budget van 
€ 19.000 over naar 2023. Ingaande 2022 is er voor het stimuleren van bestaande en nieuwe sociaal maatschappelijke activiteiten in en door de diverse gemeenschapshuizen een budget van € 20.000 beschikbaar gesteld. Omdat er een directe relatie ligt met het beleid op het sociaal domein, willen wij een nieuwe activiteitensubsidieregeling voor gemeenschapshuizen in samenhang brengen met de verdere uitwerking van de Nota Sociaal Domein en de adviesrapportage herijking van de sociale basis. De nadere uitwerking hiervan verwachten we in de loop van 2023, waardoor het budget dit jaar nog vrijwel volledig onbenut is gebleven. Voordeel over 2022 € 19.000. Het plan Talent is gecontinueerd voor een periode van drie jaar vanaf 1 september 2022. Per 1 januari 2022 was sprake van een financiële reserve van € 86.000. Bij Najaarsnota 2022 was de verwachting dat deze daalde naar € 51.000, maar dit blijkt nu € 73.000 te zijn. Dit komt voornamelijk door een lagere werkelijke inzet van een talentcoach die achteraf op basis van werkelijke uren wordt afgerekend. Het verschil van 
€ 22.000 wordt nu nog extra doorgeschoven naar 2023.
Om uitvoering te kunnen geven aan de Uitvoeringsnota Sociaal Domein is structureel budget beschikbaar. Er moet veel werk verzet worden waarvoor kennis van buiten de organisatie noodzakelijk is, ook staan er uitvoeringspunten in die financiële consequenties gaan hebben. Denk bijvoorbeeld aan het realiseren van satellietpunten en het optimaliseren van de mantelzorgondersteuning. In 2022 is gewerkt aan de voorbereiding en bij de Najaarsnota 2022 hadden we nog een bedrag voor uitvoering in 2022 gereserveerd. Met het vaststellen van de uitvoeringsnota in november 2022 is duidelijk geworden waar de prioriteiten liggen, maar ook dat de uitvoering pas in 2023 van start gaat. Hierdoor hebben we een voordeel van € 19.000 in 2022 voor de externe expertise en € 11.000 voor de doorontwikkeling van de mantelzorg.
We hebben in 2022 minder nieuwe activiteiten ontwikkeld in het preventieve veld waardoor € 38.000 onbenut is gebleven. In 2023 hebben we dit budget hard nodig voor de aanpak van het straathoekwerk. Deze plannen zijn in de afrondende fase. Daarnaast hebben we nog een aantal onderschrijdingen van budgetten met uiteenlopende redenen: MOSD € 18.000 (geen gebruik gemaakt van inzet flexibele schil), inclusie € 11.000 (uitvoering actiepunten en bijbehorend budget is doorgeschoven naar 2023, omdat het goed opzetten van de werkgroepen meer tijd heeft gevergd), ZOOV (€ 29.000 op dit taakveld over, ZOOV-breed € 27.000 tekort, zie toelichting onder ontwikkelingen programma 2) en PPJ (€ 14.000 doordat de extra toegekende rijksmiddelen voor kansrijke start en gezond in de stad niet volledig nodig waren).

Toegang en eerstelijnsvoorzieningen
Het budget voor het verbeteren van de toegang en het herijken van de sociale basis is door het late vaststellen van de Uitvoeringsagenda Sociaal Domein niet volledig benut, overschot bijna € 21.000. 
Bij de POH is in 2022 rekening gehouden met de toetreding van een 5e huisartsenpraktijk. Deze is echter pas met ingang van 1 januari 2023 gestart, waardoor we nu een onderschrijding van € 26.000 hebben.

Inkomensregelingen
In oktober 2022 heeft de raad de inkomensgrens aangepast van 120% naar 130% met daarboven een draagkrachtberekening. Meer inwoners komen daardoor in aanmerking voor de energietoeslag. Laborijn heeft inclusief de uitvoeringskosten afgerekend tot en met het vierde kwartaal, maar dit is een vertekend beeld. Zij hebben namelijk nog rond de 400 aanvragen in de pijplijn die nog afgewikkeld moeten worden in 2023. Deze uitgaven worden dus in 2023 meegenomen. Het overschot van € 97.000 over 2022 en € 625.000 uit de decembercirculaire worden inclusief het overschot van € 130.000 op het totale armoede- en schuldenbudget conform het besluit bij de Najaarsnota 2022 en de Raadsmededeling 156 toegevoegd aan de algemene reserve en in 2023 weer beschikbaar gesteld voor de uitvoering van deze energietoeslagregeling. Dit betekent dat we in 2023 € 852.000 beschikbaar hebben. Het uiteindelijke resultaat op de energietoeslag wordt pas bij de jaarrekening 2023 bekend. Rond juni 2023 wordt de Wet Energietoeslag verwacht en in de septembercirculaire blijkt dan wat we aan middelen ontvangen.

Begeleide participatie/Wsw en beschut werk
De onderschrijding van € 278.000 is toegevoegd aan de reserve inkoop zorg. Dit voordeel is ontstaan doordat de kosten van alle ingekochte zorgtrajecten in het kader van de Wmo Integrale Ondersteuning lager uitkomen dan begroot. In het laatst verstrekte dashboard tot en met het derde kwartaal van 2022 werd op dit onderdeel ook al een voordeel € 205.000 gepresenteerd. Uiteindelijk is dit voordeel nog wat hoger uitgevallen. 

Arbeidsparticipatie
In 2022 is € 33.000 van het algemene participatiebudget niet besteed, omdat er nog geen goed afwegingskader was. Het is wel duidelijk dat er vraag is naar het ondersteunen van specifieke participatie-interventies (onder andere ter bevordering van een zekere mate van professionalisering van taken die nu veelal door vrijwilligers worden uitgevoerd). Kaderstelling daarvoor is mogelijk op basis van informatie die is opgehaald in het derde kwartaal 2022 in verband met de uitvoeringsnota.

Maatwerkvoorzieningen (Wmo)
De uitgaven voor voorzieningen kunnen sterk fluctueren. In het tweede helft van 2022 is het aantal verstrekte rolstoelen gestegen. Door de hoge kosten per rolstoel laat dit onderdeel een nadeel van € 124.000 zien ten opzichte van het budget. De afspraken met De Woonplaats over directe toewijzing van aangepaste woningen aan inwoners die dit nodig hebben, zorgt ervoor dat er minder woningaanpassingen worden gedaan en de uitgaven voor woningaanpassingen een voordeel laten zien van € 62.000. De overschrijding bedraagt per saldo € 62.000, deze is onttrokken uit de reserve inkoop zorg.

Maatwerkdienstverlening 18+
Dit taakveld betreft onder andere de kosten van Huishoudelijke Ondersteuning waarop ongeveer € 83.000 wordt overgehouden. Op het andere onderdeel PGB begeleiding dat ook bij dit taakveld hoort, valt ten op-zichte van de begroting een voordeel van € 93.000 te noteren. Het totale voordeel van € 176.000 is toegevoegd aan de reserve inkoop zorg.

Maatwerkdienstverlening 18-
Binnen dit taakveld valt het leeuwendeel van de kosten van de ingekochte jeugdzorg, inclusief onderdelen als behandeling, dyslexie, landelijk ingekochte zorg en jeugd ggz. Hierop is een overschrijding van per sal-do € 108.000, welke is onttrokken uit de reserve inkoop zorg.

Geëscaleerde zorg 18+
Het budget van € 15.000 voor scholing van eigen medewerkers voor beschermd wonen is in 2022 nog niet gebruikt. Dit willen we via de voorjaarsnota alsnog doorschuiven naar 2023.

Geëscaleerde zorg 18-
Het gesaldeerde voordeel van € 20.000 dat in 2022 is te zien op de opgetelde kosten van jeugdbescherming en zorg in gezins- en woonvormen. Dit is toegevoegd aan de reserve inkoop zorg.

Volksgezondheid
Geen bijzonderheden