Paragraaf Lokale heffingen

In de paragraaf lokale heffingen wordt ingegaan op de ontwikkelingen van de verschillende belastingen en heffingen en de consequenties voor onze inwoners en ondernemers. Daarbij wordt aandacht besteed aan de totstandkoming van de tarieven en de beleidskeuzes die daaraan ten grondslag liggen. Verder wordt inzicht gegeven in de kostendekking van een heffing.

Voor de lokale heffingen zijn de onderwerpen zoals die genoemd zijn bij het vaststellen van de kaders van de begroting 2023, als uitgangspunt genomen. Onder andere gaan de lokale belastingen en heffingen voor de inwoners niet omhoog. Uitzondering daarop is de rioolheffing die conform het Gemeentelijk riolerings-plan (GRP) met 1,5% wordt verhoogd. De hondenbelasting wordt in vier jaar afgebouwd en de overige leges en rechten worden met 3% geïndexeerd.

In de Gemeentewet staan de lokale heffingen die een gemeente mag heffen limitatief opgesomd. Deze heffingen worden verdeeld in algemene belastingen en rechten. De algemene belastingen zijn: onroerendezaakbelasting, hondenbelasting, reclamebelasting, forensenbelasting en toeristenbelasting. De opbrengsten van deze belastingen zijn door een gemeente vrij te besteden. De rechten zijn: afvalstoffenheffing, rioolheffing en diverse leges en overige rechten voor dienstverlening op verzoek. De tarieven van deze rechten moeten zodanig worden vastgesteld dat de opbrengsten de kosten voor het verlenen van de diensten niet overschrijden. Op grond van het BBV is een gemeente daarom verplicht een kostenonderbouwing op te nemen waaruit de maximale kostendekkendheid van 100% blijkt.

Onroerendezaakbelasting (OZB)
De OZB zorgt voor de hoogste belastingopbrengst en wordt gesplitst in een eigenaarsdeel (woningen en niet-woningen) en een gebruikersdeel (niet-woningen). De grondslag van de aanslag is de vastgestelde WOZ-waarde van de onroerende zaak. Voor het belastingjaar 2023 geldt een vastgestelde WOZ-waarde naar waardepeildatum 1 januari 2022. Voor deze begroting zijn alle mutaties van dit moment en een algemene waardeontwikkeling van woningen van 15% meegenomen. Voor het nieuwe tijdvak bedraagt de gemiddelde waarde van een woning ongeveer € 302.600 (2022 € 263.100). Voor het jaar 2023 is er geen verhoging van de OZB-opbrengst. De voorgestelde tarieven zijn:

De OZB zorgt voor de hoogste belastingopbrengst en wordt gesplitst in een eigenaarsdeel (woningen en niet-woningen) en een gebruikersdeel (niet-woningen). De grondslag van de aanslag is de vastgestelde WOZ-waarde van de onroerende zaak. Voor het belastingjaar 2021 geldt een vastgestelde WOZ-waarde naar waardepeildatum 1 januari 2020. De gemiddelde WOZ-waarde van een woning is vanaf de vorige waarde-peildatum gestegen met ongeveer 6,5%. Voor het nieuwe tijdvak bedraagt de gemiddelde waarde van een woning circa € 230.575 (2020 € 216.500).

Voor het jaar 2021 is een totale verhoging van de OZB van 7,5% begroot. Deze bedraagt € 354.000 en bestaat uit € 135.000 uit het dekkingsplan begroting 2020 - 2023 en € 219.000 extra verhoging 2021. In het woonlastenoverzicht staat de uitwerking daarvan. De voorgestelde tarieven zijn:

De gemiddelde waardestijging van een woning bedraagt 15%. In de berekening van de tarieven is deze gemiddelde waardestijging verwerkt waardoor het tarief fors omlaag kan. De tarieven voor de niet-woningen worden aangepast aan de gemiddelde waardestijging van 1%.  Zoals gebruikelijk zijn alle tarieven berekend aan de hand van de algemene waardeontwikkeling. In de raadsvergadering van december 2022 wordt de verordening OZB vastgesteld. Op dat moment zijn de definitieve WOZ-waarden bekend. Als daartoe aanleiding is, worden de tarieven bijgesteld.

Een gemeente heeft de wettelijke plicht tot het inzamelen van (huishoudelijk) afval bij huishoudens en mag de kosten daarvan verhalen op de burger. In de gemeente Aalten wordt het omgekeerd inzamelen toegepast. Naast het vastrecht, wordt alleen een afrekening verzonden voor het aantal aanbiedingen respectievelijk ledigingen van restafval. Het gemiddelde aantal aanbiedingen van een huisvuilzak en ledigingen van een restafvalcontainer is 12 huisvuilzakken of vijf ledigingen per jaar.

De tarieven voor 2023 kunnen weer gelijk blijven. De afgelopen jaren is steeds een deel aan de opgebouwde voorziening onttrokken. Deze zou eind 2022 leeg zijn. Door meevallers in 2021 kan deze nog een jaar langer aangesproken worden. Voor 2023 wordt € 197.000 uit de voorziening gehaald waardoor er geen tariefsverhoging hoeft plaats te vinden. Daarmee is de voorziening eind 2023 leeg. Hierdoor gaat het tarief vanaf 2024 extra stijgen (vastrecht met naar verwachting ongeveer € 20 per huishouden). 

Uit de rioolheffing wordt niet alleen voorzien in rioleringskosten, maar ook in de kosten van de afvoer van regenwater en grondwater. Deze kosten zijn opgenomen in het Gemeentelijk Rioleringsplan. De tarieven worden met 1,5% verhoogd. De aanslagen worden berekend op basis van het werkelijke waterverbruik en worden via de waternota van Vitens geheven en geïnd.

De gemeente int reclamebelasting bij ondernemers in de winkelgebieden in Aalten en Dinxperlo. De opbrengst wordt ter beschikking gesteld aan de ondernemersfondsen in beide kernen en zij organiseren daarmee allerlei activiteiten in die gebieden.

In 2020 is afgesproken om het tarief voor de toeristenbelasting jaarlijks te indexeren, maar pas te verhogen als het een veelvoud van € 0,05 heeft bereikt. Na de voorgaande verhoging bedroeg het tarief € 1,31. De algemene tariefsverhoging bedraagt nu 3,0%, zodat het geïndexeerde tarief € 1,35 bedraagt. Het vast te stellen tarief wordt dus gewijzigd naar € 1,35. Ook de tarieven van de forensenbelasting worden met 3,0% verhoogd.

Tarieven forensenbelasting (in €)	2023	2022
Waarde object
€ 30.000,00 of minder	196,00	189,00
€ 30.001,00 t/m € 60.000,00	225,00	219,00
€ 60.001,00 t/m € 120.000,00	303,00	295,00
€ 120.001,00 t/m € 180.000,00	375,00	365,00
€ 180.001,00 t/m € 240.000,00	453,00	440,00
€ 240.001,00 t/m € 300.000,00	539,00	524,00
€ 300.001,00 t/m € 360.000,00	610,00	593,00
€ 360.001,00 en meer	767,00	745,00

Afgesproken is om de hondenbelasting in vier jaar gefaseerd af te schaffen. Het tarief 2022 bedraagt € 65,00. Dit tarief wordt met 25% verlaagd en komt daarmee op € 48,75.

De tarieven voor de afvalstoffenheffing, rioolheffing, lijkbezorgingsrechten, marktgelden en leges dienen zodanig te worden vastgesteld dat de opbrengsten de kosten voor het verlenen van de diensten niet overschrijden. Hieronder hebben we dat inzichtelijk gemaakt. 

bedragen x € 1.000
Afvalstoffenheffing	Bedrag	Dekking		Rioolheffing	Bedrag	Dekking
Lasten afvalstoffenheffing	1.271			Lasten riolering	1.461
Overhead (inclusief btw)	396			Overhead (inclusief btw)	486
Onttrekking voorziening	-197			Toevoeging voorziening	81
Totale kosten	1.470			Totale kosten	2.028
Opbrengst afvalstoffenheffing	1.470			Opbrengst rioolheffing	2.028
Totale opbrengsten	1.470			Totale opbrengsten	2.028
Dekking		100%		Dekking		100%
Lijkbezorgingsrechten	Bedrag	Dekking		Marktgeld	Bedrag	Dekking
Lasten begraafplaats	266			Lasten markt	40
Overhead	113			Overhead	16
Totale kosten	379			Totale kosten	56
Opbrengst lijkbezorgingsrechten (inclusief luidrechten)	311			Opbrengst marktgeld	23
Totale opbrengsten	311			Totale opbrengsten	23
Dekking		82%		Dekking		41%

bedragen x € 1.000
Hoofdstuk	Onderwerp	Toe te rekenen	Overhead	Totaal	Baten	Dekking
Titel 1 Algemene dienstverlening
1	Burgerlijke stand	43	18	61	23	38%
2	Reisdocumenten en Nederlandse identiteit	206	84	290	116	40%
3	Rijbewijzen	145	58	203	115	57%
4	Verstrekking uit de Basisregistratie personen (BRP)	7	3	10	4	40%
5 t/m 17	Diversen	118	14	132	20	15%
	Subtotaal titel 1	519	177	696	278	40%
Titel 2 Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergunning
3	Omgevingsvergunning	637	224	861	123	14%
7	Bestemmingsplannen	320	29	349	43	12%
1,2,4,5,6,8	Diversen	0	0	0	0
	Subtotaal titel 2	957	253	1.210	166	14%
Titel 3 Dienstverlening vallend onder Europese dienstenrichtlijn
2	Organiseren evenementen of markten	91	50	141	14	10%
5A	Algemene verordening Ondergrondse infrastructuren	85	11	96	56	58%
	Subtotaal titel 3	176	61	237	70	30%
	Eindtotaal	1.652	491	2.143	514	24%

Bij het vaststellen van de legestarieven is maximaal 100% kostendekkendheid. Er mag geen winst worden gemaakt. Kruissubsidiëring in de legesverordening is binnen de titel wel toegestaan. Onder kruissubsidiëring wordt verstaan: het hoger vaststellen van tarieven van leges voor sommige diensten om daarmee de tarieven voor andere diensten laag te houden.

Onderstaande tabel geeft de omvang van de lokale woonlasten voor een gemiddeld (meerpersoons) huishouden weer en bestaat uit onroerendezaakbelasting (alleen voor de eigenaar), afvalstoffenheffing en rioolheffing. Bij de berekening van de OZB is uitgegaan van de gemiddelde WOZ-waarde van een woning van € 302.600. Bij de afvalstoffenheffing wordt uitgegaan van het vastrecht en 12 aanbiedingen van een huisvuilzak en voor de berekening van de rioolheffing gaan we uit van drie personen (waterverbruik 120 m³). 

Voor burgers met een laag inkomen bestaat de mogelijkheid om gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van betaling van belasting te verzoeken. Kwijtschelding is mogelijk voor hondenbelasting (één hond), afvalstoffenheffing (gemaximeerd aantal aanbiedingen/ledigingen) en rioolheffing (maximaal gemiddeld waterverbruik). Of men in aanmerking komt voor kwijtschelding hangt af van het netto besteedbaar inkomen; dit is het bedrag dat men overhoudt nadat de uitgaven zijn afgetrokken van de netto-inkomsten. Daarnaast vindt er een vermogenstoets plaats. In de begroting wordt rekening gehouden met een totaalbedrag van circa € 57.000 aan kwijt te schelden lokale heffingen.