Programma 2 Sociaal Domein

Uitvoeringsagenda Nota Sociaal Domein
Zo persoonlijk mogelijk blijven meedoen is de titel van de Nota Sociaal Domein 2021. Er is een uitvoerings-agenda gemaakt voor deze nota. Daarin staan de acties omschreven voor de thema’s: Naoberschap, Een Vitaal en Gezond Aalten, Jong in Aalten, Veerkrachtig ouder worden in Aalten, Zorg en ondersteuning in Aalten en Blijven meedoen in Aalten. De agenda maakt inzichtelijk hoe de acties worden uitgevoerd en met welke samenwerkingspartners en welk beleidsterrein verantwoordelijk is. De uitvoeringsagenda was een zelfstandig actiepunt. In de nota zijn verder onder andere herijking sociale basis, sport-, beweeg-, en leefstijlakkoord VitaalBAD, Beschermd Wonen, Simpel Switchen, armoedebeleid en de gelijke kansen alliantie als actiepunten benoemd. In verband met de verwachte voortgang van deze onderwerpen in 2023 zijn deze hieronder meer gedetailleerd uitgewerkt. 

Herijking sociale basis
De programmalijn versterken sociale basis is onderdeel van het thema Naoberschap: samen sterk in Aalten. De (door)ontwikkeling van inloop- en ontmoetingsplekken voor specifieke doelgroepen wordt uitgewerkt binnen de verschillende thema’s. Op basis van een inventarisatie zijn in een rapportage aan de hand van drie programmalijnen aanbevelingen gedaan voor de contouren voor de herijking van de sociale basis in onze gemeente. In 2022 is de uitvoeringsagenda in concept voorgelegd aan de deelnemers van eerdere gesprekstafels, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en andere belangstellenden uit de gemeente Aalten. Op basis van deze input wordt een definitieve uitvoeringsagenda opgesteld.

Toegang sociale basis
Het gewenste eindbeeld is één loket waar inwoners altijd terecht kunnen met vragen. Ook als het gaat om andere overheidsdiensten dan onze gemeentelijke dienstverlening. Onze medewerkers moeten de inwoners dan doorverwijzen naar de juiste instantie. Dat is nu nog een stap te ver, maar wel de ultieme wens van de landelijke overheid, de Nationale ombudsman en van ons als gemeente. Als start moeten we dan eerst de één loketgedachte doorvoeren in ons eigen gemeentehuis voor onze eigen dienstverlening. Dus een modern Klant Contact Centrum (KCC), logistiek goed in orde en met meer mogelijkheden dan nu. Ook andere gerelateerde partijen nemen dan zitting, al of niet met spreekuren. Te denken valt aan Laborijn, het OT, UWV, Figulus, een bank, Zorgpartners enzovoort. Een KCC waar burgers met alle vragen binnenlopen en geholpen worden. Inclusief de mogelijkheid voor de veel gevraagde sanitaire stop. Maar daarmee zijn we er niet, want ook het meer toegankelijk zijn in de kernen is een wens. Dus dat op bepaalde vaste dagdelen gemeentelijke medewerkers ter beschikking staan, bijvoorbeeld op plekken waar Figulus ook zit. Een vaste bezetting in iedere buurtschap is waarschijnlijk niet haalbaar. De inwoners kunnen dan dicht bij huis ook terecht voor de eerste inlichtingen over alle problemen. Uiteraard is daar niet alle dienstverlening direct voor handen, maar men wordt wel verder geholpen. Het derde spoor is structurele samenwerking met professionals in de sociale basis. Dit is al in gang gezet, maar dient nog verder te worden uitgebouwd. Op dit driesporenbeleid willen we nu inzetten en dit wordt verder uitgewerkt in het dienstverleningsconcept.

Sport-, beweeg- en leefstijlakkoord
Het eten van gezonde voeding, niet roken, matig drinken en regelmatig sporten en bewegen zijn belangrijke gezondheidsvaardigheden. Een gezond leven verkleint de kans op chronische ziekten en zorgt voor een vitale bevolking. In het sport-, beweeg- en leefstijlakkoord VitaalBAD 2023-2027 staat hoe inwoners, professionals en organisaties zich lokaal inspannen voor een gezonde en vitale samenleving. Er worden initiatieven ontwikkeld, nieuwe en bestaande activiteiten gepromoot en kennis en ervaring uitgewisseld. Het akkoord staat niet op zichzelf. Achterhoek Gezond zet zich regionaal in voor het anders organiseren, financieren en monitoren van zorg en gezondheid. Zo wordt het op termijn mogelijk om de maatschappelijke meerwaarde van initiatieven voortkomend uit het sport-, beweeg- en leefstijlakkoord aan te tonen. Ook wordt gewerkt aan een toekomstbestendige financiering van preventie, zodat succesvolle interventies voortgezet of geïntensiveerd kunnen worden. 
 
In de Nota Sociaal Domein is vastgelegd dat de gemeente zich inspant voor gezonde inwoners in een gezonde leefomgeving. Dit dient ook vastgelegd te worden in de nog op te stellen omgevingsvisie. In het beweeg-, sport en leefstijlprogramma VitaalBAD 2023-2027 staat wat de rollen en de verantwoordelijkheden zijn die de gemeente op zich neemt. 

Beschermd wonen
Vanaf 1 januari 2022 is gestart met de doordecentralisatie voor beschermd wonen. Hiermee verandert stapsgewijs de rol van centrumgemeente Doetinchem op dit dossier. Vanaf 2022 zetten niet alleen de centrumgemeenten, maar alle gemeenten zich in voor inwoners die in aanmerking komen voor beschermd wonen. Op 1 januari 2024 wordt het nieuwe objectief financieel verdeelmodel en woonplaatsbeginsel ingevoerd. Met de invoering hiervan krijgen gemeenten de daadwerkelijke verantwoordelijkheid voor inwoners die in aanmerking komen voor beschermd wonen. Belangrijke uitgangspunten voor beschermd wonen zijn ambulantisering (beschermd thuis in de wijk), uitstroom (kort en tijdelijk wonen in een intramurale setting) en innovatie (woonvormen, vernieuwende aanpak). In 2023 gaan we door met de voorbereiding op deze aankomende verantwoordelijkheid. Daarnaast starten we stapsgewijs in 2023, in nauwe samenwerking en afstemming met de in de regio aanwezige expertise, met een lokale toegang voor beschermd wonen.

Simpel Switchen
In de nota is onder het thema ‘blijven meedoen in Aalten’ expliciet de actielijn Simpel Switchen opgenomen. In de uitvoeringsnota is het voortzetten en borgen van Simpel Switchen opgenomen. Eind april 2021 is een aftrapbijeenkomst georganiseerd waarmee de pilot Simpel Switchen (in de participatieketen) is begonnen. Met deze pilot hebben we ervaringen opgedaan en hebben inwoners stappen gezet. Hieruit blijkt dat Simpel Switchen een werkwijze is die de inwoner centraal zet. Met het borgen van deze werkwijze dragen we uiteindelijk bij aan de uitgangspunten die binnen Laborijn en de gemeente Aalten centraal staan. Binnen de Kader-nota 2023-2026 van Laborijn staat het vertalen van Simpel Switchen naar lokaal niveau als beleidsontwikkeling beschreven en onze visie ‘zo persoonlijk mogelijk blijven meedoen in Aalten’, zoals beschreven in de Nota Sociaal Domein 2021, sluit ook aan op de werkwijze van Simpel Switchen. Wij ondersteunen initiatieven van partners die bijdragen aan de werkwijze Simpel Switchen. 

Armoedebeleid en bestaanszekerheid
We zien dat de prijzen van veel producten en diensten in de afgelopen periode flink zijn gestegen. Denk hierbij aan de dagelijkse boodschappen, (openbaar) vervoer en vooral de energiekosten. Voor huishoudens met een laag inkomen stijgen deze kosten als aandeel van het besteedbaar inkomen veel harder dan voor huishoudens met een hoger inkomen. Het aantal huishoudens dat in energiearmoede leeft, neemt daardoor toe. Om inwoners met een inkomen op of net boven het sociaal minimum te ondersteunen is hiervoor begin 2022 een uitkering in het leven geroepen in de vorm van een eenmalige energietoeslag. Het college heeft in maart 2022 besloten om uitvoering te geven aan de uitkering van deze eenmalige energietoeslag van € 800 per huishouden. De verwachting is dat in het najaar van 2022 wordt besloten om € 500 extra te verstrekken. Met oog voor de recente ontwikkelingen en de daarbij behorende bestaanszekerheid van onze inwoners wordt in 2023 het huidige armoedebeleid herzien. Naast een herijking van het armoedebeleid vanaf 2023 gaan we ook de schuldhulpverlening opnieuw positioneren en verbeteren. De uittreding uit de Stadsbank Oost Nederland maakt daar onderdeel van uit.

Gelijke kansen alliantie
De impact van de coronacrisis op jeugd en jongeren is ook in de gemeente Aalten niet gering. Er zijn verscheidene lockdowns geweest, waarbij kinderen thuisonderwijs kregen en gedurende lange tijd minder of helemaal niet met leeftijdsgenoten konden omgaan. Dit alles maakt dat zij minder de kans hebben gehad om zich cognitief, sociaal-emotioneel en executief te kunnen ontwikkelen. De meeste kinderen zijn veerkrachtig en kunnen zich naderhand voldoende herstellen. Er zijn echter ook kinderen in kwetsbare posities, die meer risico lopen op achterstand door de coronapandemie. De kansenongelijkheid is zodoende in Aalten de afgelopen twee jaar toegenomen, de gemeente wil en moet hierin actie ondernemen. Een tweede uitdaging vinden wij in het schooladvies voor de middelbare school. De scholen in de gemeente Aalten behoren tot de top 20% van scholen met weinig bijstellingen. Wij ontvangen echter signalen dat er nog steeds leerlingen zijn met een extra ondersteuningsbehoefte. Deze leerlingen krijgen als gevolg geen passend onderwijsniveau op het VO. De gemeente Aalten heeft in samenwerking met de partners van de Lokale Educatieve Agenda een visie en missie opgesteld voor het onderwijs in de gemeente. Gelijke kansen voor alle kinderen en hun gezinnen is één van de speerpunten. Ook integraal samenwerken onder het mom van ‘It takes a village to raise a child’ staat hierbij centraal. We willen de betrokkenheid van zowel ouders als kinderen en jongeren vergroten, inclusief en passend onderwijs stimuleren en de veerkracht van jeugdigen versterken. Ook dient er genormaliseerd te worden, waarbij zodoende een positieve benadering wordt gehanteerd. Op basis van deze kernwaarden worden werkgroepen en actielijnen opgezet om hiermee aan de slag te gaan.

 
Toezicht en Handhaving Kinderopvang
In 2021 heeft de regering besloten dat in 2024 50% van de gastouders jaarlijks geïnspecteerd moeten worden. De focus van het toezicht ligt in 2023 op de wettelijk verplichte onderzoeken. Hier heeft de gemeente extra middelen voor gekregen die niet geoormerkt zijn. Vanwege het relatief grote aantal voorzieningen voor gastouderopvang in onze gemeente, zijn deze middelen niet voldoende om de inspectie van 50% van de gastouders in 2023 al uit te voeren. De definitieve invoerdatum voor flexibel inspecteren wordt verwacht op 1 januari 2023. Met de invoering van de flexibele inspectieactiviteit wordt de vaste (verplichte) set minimaal te toetsen voorwaarden grotendeels losgelaten. Gemeenten en GGD kunnen hierdoor meer maatwerk leveren in het toezicht en meer verschillende onderwerpen toetsen, waardoor de voorspelbaarheid van het toezicht wordt verminderd.

Programma Vrijheid
De provincie Gelderland heeft voor de jaren 2022 en 2023 het programma Vrijheid vastgesteld. 
Dit is een vervolg op het programma Gelderland Herdenkt/75 jaar bevrijding. Voor de uitvoering van het programma Vrijheid is de provincie Gelderland in vijf regio’s ingedeeld, waarvan Achterhoek/Liemers één van de regio’s is. Voor de regio`s zijn middelen beschikbaar om vanuit een plan van aanpak hier invulling aan te geven. Om aanspraak op de middelen te kunnen maken, moeten gemeenten uit de regio samen een plan maken dat gericht is op het vergroten van het bewustzijn van vrijheid en projecten ter uitvoering van dit beleid. In de regio Achterhoek/Liemers is afgesproken om de samenwerking zoals deze is ontstaan bij het programma Gelderland Herdenkt voort te zetten en hiervoor is het Regioprogramma Vrijheid Achterhoek en grensstreek 2022/2023 opgesteld. De gemeente Aalten is penvoerder voor dit programma.

Visie zwembaden
Zwembad ’t Walfort en zwembad Het Blauwe Meer zijn vanaf 2013 geprivatiseerd. De gemeente Aalten koopt tot en met 2032 een maatschappelijk pakket in bij de exploitant. Voor de toekomst is het van belang een visie te ontwikkelen hoe we verder willen met onze zwembaden na 2032. Het gaat dan om de invulling van het maatschappelijk pakket in relatie tot het toekomstig sportlandschap van de gemeente Aalten, maar ook om de zwemaccommodaties zelf. Ook moet nagedacht worden wat realistisch is met betrekking tot de investeringen die nodig zijn om de zwemfunctie in stand te houden, wanneer deze niet voor 2032 afgeschreven kunnen worden. De visie moet bepalen wat de financiële gevolgen zijn voor de gemeente tot 2032 en na 2032.

Bibob
Het vergroten van de weerbaarheid van de samenleving en het bestuur is een belangrijke taak voor de gemeente. Deze bestuurlijke aanpak krijgt verder vorm, onder andere door de uitbreiding van ons Bibob-beleid per 1 september 2022. Hiertoe behoren verder een duidelijk handhavingsbeleid en het vergroten van de kennis en bewustwording. Vanuit de verschillende taakvelden wordt intern steeds meer samengewerkt en in regionaal verband wordt gekozen voor een brede aanpak. Er vinden gezamenlijke integrale controles met verschillende handhavingsinstanties plaats.
We richten ons steeds meer op een data gedreven aanpak van ondermijning. Datalab GO is bezig met het ontwikkelen van een ‘feitenkaart’. Er is begonnen met een brancheanalyse van kwetsbare branches en op basis van deze gegevens kan een vervolgproces worden bepaald. 
Als gemeente ontwikkelen we een goede communicatiestrategie om daarmee de kennis en bewustwording van zowel medewerkers als burgers en ondernemers te vergroten. Het speerpunt ligt op het gebied van preventie en voorlichting.
Afhankelijk van de uitkomsten van de gebiedsanalyses door het RIEC, ons nieuwe Bibob-beleid en de weerbaarheidsscan wordt bepaald wat het vervolg wordt. Hierover komt in 2023 meer duidelijkheid. De strijd tegen ondermijning is een continu proces en loopt ook de komende jaren door.  

IHP
Schoolbesturen en gemeente hebben gezamenlijk procesafspraken gemaakt hoe op de snelst mogelijke manier tot de vaststelling van een IHP te komen. Daarvoor wordt een fasering aangebracht, waarbij fase 1 de meest urgente huisvestingsvragen gedetailleerd behandelt en de latere fasen (nog) een lager detailniveau kennen. Daarbij speelt het vraagstuk rondom verduurzamen en ventilatie een grote rol en worden bij fase 1 nadrukkelijk ook de lopende rijkssubsidie ten behoeve van luchtkwaliteit en ventilatie aanvragen van de scholen betrokken.

Wijzigingen BBV
Vanaf 2023 moeten we op basis van BBV-regelgeving wijzigingen doorvoeren die gevolgen hebben voor de presentatie van programma 2. De taakvelden Wmo en jeugd zijn verfijnd voor 2023. De uitvraag van het CBS op het gebied van Wmo en jeugd is op dit moment vrij grofmazig, waardoor vergelijken lastig is en trends moeilijk zijn te ontwaren. De ontwikkelingen van de afgelopen jaren onderstrepen het belang van goede data in het sociaal domein. Deze verfijning ondersteunt de informatiebehoefte van gemeenten en Rijk in het sociaal domein en is tevens dienstbaar aan de doelstellingen van de hervormingsagenda Jeugd. Landelijke trends en effecten worden zo beter meetbaar en biedt gemeenten meer mogelijkheden om zichzelf te vergelijken. 
De uitwerking tot verfijning is gedaan is samenspraak met CBS en gemeenten en afgestemd met de VNG. Bij de verfijning wordt aangesloten bij de iWmo- en iJw-productcodes van het Ketenbureau. Aan de hand van deze codes kunnen lasten eenduidig worden gekoppeld aan de gedetailleerde taakvelden. 

Belangrijkste wijzigingen 
Het taakveld Maatwerkdienstverlening 18+ wordt opgedeeld in vier nieuwe taakvelden: Huishoudelijke hulp, 
Begeleiding, Dagbesteding en Overige maatwerkarrangementen.

Het taakveld Maatwerkdienstverlening 18- wordt opgedeeld in tien nieuwe taakvelden: Jeugdhulp begeleiding, behandeling, dagbesteding en zonder verblijf overig, Pleegzorg, Gezinsgericht, Jeugdhulp met verblijf overig, Jeugd behandeling GGZ zonder verblijf, Jeugdhulp crisis/LTA/GGZ-verblijf en Gesloten plaatsing.

Het taakveld Geëscaleerde zorg 18+ wordt opgedeeld in twee nieuwe taakvelden: Beschermd wonen (Wmo) en Maatschappelijke- en vrouwenopvang (Wmo).

Het taakveld Geëscaleerde zorg 18- tenslotte wordt ook opgedeeld in twee nieuwe taakvelden: Jeugdbescherming en Jeugdreclassering.

Verduidelijking BBV
Naast bovenstaande wijzigingen is er ook een aantal verduidelijkingen doorgevoerd. De benaming van een aantal taakvelden is aangepast (Wijkteams wordt Toegang en eerstelijnsvoorzieningen en Begeleide participatie wordt WSW en beschut werk). Voor een aantal zaken is duidelijker aangegeven onder welk taakveld ze behoren. Hieruit blijkt dat wij een aantal posten niet op het juiste taakveld hadden verantwoord. Dit hebben wij in deze begroting in de cijfers vanaf 2023 aangepast, voor 2022 passen we dit aan in de Najaarsnota 2022. 

Al deze aanpassingen maken de vergelijkbaarheid tussen de jaarschijven op de betreffende taakvelden in deze begroting lastiger.

Toelichting op de verschillen tussen de jaarschijven.

Bestuur
Voor de huidige Regiodeal (2019-2022) is een budget beschikbaar gesteld ten laste van de algemene reserve. Het restant van dit beschikbaar gestelde budget van € 59.000 is in 2022 opnieuw opgevoerd. In verband met de gemeenteraadsverkiezingen (stemwijzer, integriteitsonderzoeken, opleidingskosten nieuwe raadsleden en dergelijke) was in 2022 eenmalig budget van € 35.000 opgenomen. In de budgetten van 2023 zijn deze twee posten niet meegenomen.
Het jaar 2022 is het laatste uitvoeringsjaar van de eerste Leader Achterhoek. Tot en met 2021 zijn 63 projecten gesubsidieerd voor een totaalbedrag van € 5,6 miljoen. Hiervan hebben de gemeenten en het waterschap € 2,8 miljoen bijgedragen. Tijdens evaluatiegesprekken is gebleken dat alle deelnemende gemeenten ook in de nieuwe Leaderperiode 2023-2027 willen deelnemen als co-financier. Hoewel de besluitvorming hierover zowel nationaal als provinciaal nog niet is genomen nemen we het bedrag van € 483.500 over de jaren 2023-2027 alvast mee in het begrotingsjaar 2023. Dit is hetzelfde bedrag als in de voorgaande periode per gemeente. Van het oude al beschikbaar gestelde budget is het restant van € 64.000 in 2022 opgevoerd. Hierdoor is het leader-budget in 2023 per saldo € 420.000 hoger. 
Het nieuwe college is ten opzichte van het vorige gegroeid met 0,2 fte. De hiermee gemoeide extra loonkosten bedragen € 25.000 per jaar.

Crisisbeheersing en brandweer
De gemeentelijke bijdrage voor de VNOG stijgt in 2023 met € 106.000. Naast de loon- en prijsstijging wordt ingezet op een extra structurele formatieplaats voor vastgoed en hogere kosten voor informatieveiligheid (nieuw beleid). Aanvullend heeft het AB van de VNOG de Regeling demarcatie vastgesteld. Hierin is de verdeling van de taken en verantwoordelijkheden tussen gemeenten en de VNOG op het gebied van de kazernes en de faciliteiten in de kazernes vastgelegd. Dit betreft dus een nieuwe inrichting van de samenwerking op dit terrein. De raad heeft een zienswijze ingediend, omdat zij vindt dat de extra kosten voor vastgoed uit de bestaande begroting betaald moeten worden en dat de nieuwe inrichting van de samenwerking niet mag leiden tot een toename van de gemeentelijke bijdragen. Het AB heeft het traject voor de behandeling van de begrotingswijziging in verband met de demarcatie verlengd tot november. Vooralsnog is wel de hogere bijdrage opgenomen. 

 
Openbare orde en veiligheid
Uit het project ‘drugsaanpak gemeente Aalten’ is een pilot voor de functie van jeugdpreventiemedewerker ontstaan. In 2022 zit het budget waarvoor we een bureau opdracht hebben gegeven om kaders hiervoor op te stellen. Hierdoor laat dit taakveld, ondanks de doorgevoerde indexatie, een lichte daling zien vanaf 2023.

Openbaar basisonderwijs
Geen bijzonderheden.

Onderwijshuisvesting
In de lijn met afspraken die met de schoolbesturen en de stichting TWAO in het verleden zijn gemaakt, heeft de raad in 2020 € 1.000.000 beschikbaar gesteld voor het treffen van duurzaamheidsmaatregelen in de  Aaltense schoolgebouwen. Dit geld is alleen bestemd voor schoolgebouwen die niet worden bekostigd vanuit de reguliere zorgplicht die de gemeente wettelijk heeft ten aanzien van de schoolgebouwen. Het budget eind 2021 ter hoogte van € 761.000 is overgeheveld naar 2022 en is beschikbaar voor 2022 (en volgende jaren). 

Onderwijsbeleid en leerlingzaken
Geen bijzonderheden.

Sportbeleid en activering
De hogere baten en lasten in 2022 hebben betrekking op de uitvoering van het lokaal sportakkoord en de Leefstijlinterventie, waarvoor we € 69.000 aan rijksgelden hebben ontvangen. Daarnaast is in 2022 € 35.000 voor het beweeg- en sportakkoord Aalten opgenomen. De stuurgroep moet nog bepalen of dit budget in 2022 wordt ingezet ten behoeve van de ambities of dat deze over de volgende jaren verdeeld gaat worden. 

Cultuurpresentatie, -productie en -participatie
In 2022 is nog bijna € 19.000 budget beschikbaar vanuit de coronagelden en hebben we op dit taakveld de Leaderbijdrage van € 30.000 voor de boekenkerk Bredevoort opgenomen. Hierdoor is het budget vanaf 2023 lager.

Musea
Op dit taakveld wordt de gemeentelijke bijdrage voor de ECAL verantwoord. Deze wordt bepaald op basis van het aantal meters papier dat een gemeente in beheer heeft en wordt voor vier jaar vastgelegd. In de begroting 2023-2026 is deze meterprijs opnieuw vastgesteld, dit leidt tot een stijging van onze jaarlijkse bijdrage met € 14.000.

Cultureel erfgoed
In 2022 is een eenmalig budget voor onderzoek naar onteigeningen Joodse bezittingen opgenomen. Dit leidt ertoe dat ondanks de doorgevoerde indexatie het budget ongeveer gelijk blijft.  

Media
Geen bijzonderheden. 

Samenkracht en burgerparticipatie
In 2022 hebben we een subsidie toegekend gekregen van ZonMw voor het project ‘Ontwikkeling zorgpad voor een integraal aanbod van zorg en welzijn voor ouderen met een lage zelfredzaamheid en geen of beperkt netwerk’ voor € 43.000. Daarnaast zit in 2022 een budget voor de Wet inburgering ter hoogte van 
€ 168.000. De hoogte hiervan wordt pas in de tweede helft van het jaar duidelijk, dan wordt ook het budget voor 2023 opgevoerd. Dit betreft twee budgettair neutrale ramingen, ze verklaren de daling aan zowel de baten- als aan de lastenkant. 
Uit de verduidelijking van het BBV is gebleken dat het budget voor de POH-jeugd onder het taakveld Toegang en eerstelijnsvoorzieningen thuishoort. Dit zorgt hier voor een daling van € 22.000 in het baten- en 
€ 176.000 in het lastenbudget.
Aan de lastenkant worden de restant budgetten voor het Naoberfonds en het plan Talent jaarlijks opnieuw opgevoerd. Hiervoor is in 2022 € 152.000 opgenomen. 

Tegenover deze lagere lastenbudgetten staan ook een viertal hogere budgetten vanaf 2023.
Bij het opstellen van de begroting 2023 is binnen het sociale domein een structureel bedrag gereserveerd van € 400.000 dat in de komende raadsperiode nadere bestemming gaat krijgen. Het is de bedoeling om dit budget op een zodanige manier in te zetten dat het gemeentelijk beleid zo goed mogelijk bijdraagt aan de (verzachting van) diverse sociale uitdagingen op allerlei maatschappelijk gebied zoals armoedebestrijding, preventie, participatie, inburgering, sport en zorg.
Algemene conclusie in het nieuwe beleidskader gemeenschapshuizen is dat er in aantal en omvang voldoende gemeenschapshuizen binnen de grenzen van de gemeente Aalten gerealiseerd zijn. Daarom wordt in principe niet meer financieel bijgedragen aan nieuwbouw of uitbreiding van bestaande gemeenschapshuizen. Voor drie initiatieven (uitbreidingswensen voor de Ringkamp in De Haart en het Kulturhus Lintelo en een burgerinitiatief rond de gemeenschapsvoorziening in De Dinxperlose Heurne) kan op basis van ingekomen inspraakreacties nog een uitzondering worden gemaakt. Deze drie initiatieven kunnen nog financieel ondersteund worden op basis van de nu nog van toepassing zijnde incidentele investeringssubsidieregeling. Het met deze initiatieven gemoeid gaande subsidiebedrag is nog onbekend, maar schatten wij in op een totaal van € 250.000. Dit wordt gedekt uit de algemene reserve.
Via het plan Talent geven we uitvoering aan de rijksregeling Brede Impuls Combinatiefuncties. Hierdoor worden, met cofinanciering van het Rijk, combinatiefuncties gerealiseerd die sport, bewegen, kunst en cultuur verbinden met het sociaal domein, waardoor een sterke vitale sociale basis ontstaat waarin iedereen kan meedoen. Het plan Talent wordt inmiddels breed gedragen in onze gemeente. De huidige afspraken lopen tot 1 september 2022. Er is besloten om dit plan met drie jaar te verlengen. Uitgangspunt in het 
nieuwe plan is het structureel maken van de basis van Talent, te weten de inzet van twee fte talentverbinders en hiervoor structureel middelen in de gemeentebegroting op te nemen. Daarnaast wordt de inzet van de talentcoaches uitgebreid en jaarlijks een budget voor de concrete uitvoering van activiteiten vrijgemaakt, omdat de rijksbijdrage hierin niet voorziet. De afspraken over de inzet van de talentcoaches en het activiteitenbudget gelden voor een periode van drie jaar. De huidige samenwerkingspartners conformeren zich hieraan. Om dit nieuwe plan te kunnen realiseren is per saldo voor de komende drie jaar een extra bijdrage nodig van € 20.000 per jaar.
In 2021 heeft de regering besloten dat in 2024 50% van de gastouders jaarlijks geïnspecteerd moeten worden. De focus van het toezicht ligt in 2023 op de wettelijk verplichte onderzoeken. Hier heeft de gemeente extra middelen voor gekregen die niet geoormerkt zijn. Vanwege het relatief grote aantal voorzieningen voor gastouderopvang in onze gemeente, zijn deze middelen niet voldoende om de inspectie van 50% van de gastouders in 2023 al uit te voeren, daarom hebben we hiervoor € 15.000 extra budget opgenomen.

Toegang en eerstelijnsvoorzieningen
Afgelopen jaar is in samenwerking met Figulus Welzijn en drie huisartsenpraktijken in de gemeente Aalten de pilot ‘welzijn op recept’ uitgevoerd. De resultaten zijn positief. In de eerste negen maanden van de pilot zijn ongeveer 45 inwoners door de huisarts verwezen naar een welzijnscoach. Deze deelnemers krijgen een individueel traject, waarin op basis van positieve gezondheid wordt onderzocht wat het best passend is. 
De pilot zorgt er eveneens voor dat welzijn en medisch domein elkaar makkelijker weten te vinden, ook met andere vragen dan welzijn op recept. De drie huisartsenpraktijken die hebben deelgenomen aan de pilot, willen hier graag mee doorgaan. De overige drie huisartsenpraktijken binnen de gemeente Aalten hebben aangegeven ook te willen werken met welzijn op recept als samenwerkingsconcept. Hiervoor is uitbreiding van de formatie van welzijnscoaches van Figulus Welzijn noodzakelijk. Daarom wordt vanaf 2023 in de begroting € 25.000 per jaar extra opgenomen.
De grote toename van de budgetten worden veroorzaakt door de verschuivingen tussen de taakvelden als gevolg van de verduidelijking van het BBV. De budgetten voor POH-jeugd, Veilig Thuis toegangstaken en doorverwijzingen, de jeugdbeschermingstafel en de inloopfunctie GGZ zijn vanaf 2023 hier opgenomen. 

Inkomensregelingen
De mutatie aan de batenkant wordt volledig veroorzaakt door de schommelingen in de verwachte BUIG-gelden over de jaren. Vanaf 2023 hebben we dit conform de Laborijnbegroting budgettair neutraal opgenomen. Over 2022 verwachten we nog een voordeel van € 82.000.
Aan de lastenkant staan de uitvoeringslasten van Laborijn (2023 € 1.882.000), die zijn opgenomen conform de begroting van Laborijn. Het is Laborijn gelukt om de stijging van de uitvoeringskosten in totaal te beperken (ten opzichte van de begroting 2022). Dit heeft voor ons Aalten een gunstig financieel effect, per saldo levert dit een voordeel op voor onze meerjarenbegroting. In 2022 is een eenmalig budget van € 125.000 vanuit de coronagelden beschikbaar gesteld voor de Vangnetregeling zelfstandigen. 
Door de verschuivingen tussen de taakvelden als gevolg van de verduidelijking van het BBV is het budget voor de schuldhulpverlening vanaf 2023 hier verantwoord (€ 163.000).

WSW en beschut werk
In dit taakveld valt alleen nog het van het Rijk ontvangen budget voor de SW dat één op één wordt doorbetaald aan Laborijn. Uit de Meicirculaire 2022 blijkt dat wij een groter aandeel uit het macrobudget krijgen. Dit is in de cijfers vanaf 2023 reeds verwerkt (€ 6.059.000), maar het budget voor 2022 moet nog op niveau worden gebracht (nu nog € 6.029.000, volgens meicirculaire € 6.270.000). Hierdoor blijft het budget nu nagenoeg gelijk ten opzichte van 2022. In de loop van de jaren laat dit budget een daling zien als gevolg van een lager bedrag per SW-medewerker en een daling van het SW-bestand.
Als gevolg van de verduidelijking van het BBV zit het budget voor Wmo-begeleiding niet langer onder dit taakveld. 

Arbeidsparticipatie
Het re-integratiebudget is opgenomen conform de begroting van Laborijn. Deze laat een kleine jaarlijkse stijging zien. In 2022 hebben we van het Rijk nog extra corona gerelateerd budget ontvangen, die we hebben doorbetaald aan Laborijn. 

Maatwerkvoorzieningen (Wmo)
Als gevolg van de verduidelijking van het BBV is het budget voor Wmo-vervoer nu onder dit taakveld verantwoord (€ 93.000). 

Maatwerkdienstverlening 18+
Huishoudelijke hulp (Wmo), Begeleiding (Wmo), Dagbesteding (Wmo) en Overige maatwerkvoorzieningen (Wmo)
Tot en met 2024 is bij de huishoudelijke hulp rekening gehouden met de verwachte aanzuigende werking. Hiervoor is een jaarlijkse groei van € 80.000. De budgetten voor Wmo-begeleiding en veiligheid en zorg zijn aan dit taakveld toegevoegd, de schuldhulpverlening en de jeugdgezondheidszorg zijn naar andere taakvelden verschoven. 

Maatwerkdienstverlening zorg 18-
Jeugdzorg begeleiding, Jeugdzorg behandeling, Jeugdzorg dagbesteding, Jeugdzorg zonder verblijf overig, Pleegzorg, Gezinsgericht, Jeugdhulp met verblijf overig, Jeugd behandeling GGZ zonder verblijf, Jeugdhulp crisis/LTA/GGZ-verblijf en Gesloten plaatsing
In de Voorjaarsnota 2022 was naar aanleiding van de gestegen kosten voor jeugdzorg een structureel doorgevoerde stijging van de budgetten van € 700.000 verwerkt. Daarnaast werd voor boekjaar 2022 aanvullend € 300.000 opgenomen. Op dit moment kan echter niet worden overzien hoe de totale kosten van jeugdzorg in 2022 bedragen. Enerzijds komt dit door de openeinderegeling en de verschuiving naar zwaardere zorg.  Anderzijds vallen de financiële gevolgen van de volledig nieuw ingerichte inkoop van de jeugdzorg, waarvan de ingangsdatum op 1 juli 2022 lag, nog niet te overzien. Gezien deze onzekerheid is er bij het opstellen van deze begroting voor gekozen de genoemde € 300.000 structureel aan de jeugdbudgetten toe te voegen. Hiermee wordt de mutatie van € 1.000.000 uit de Voorjaarsnota 2022 volledig structureel.

Geëscaleerde zorg 18+
Beschermd wonen (Wmo) en Maatschappelijke- en vrouwenopvang (Wmo)
In 2022 hebben we ons aandeel in de overschotten van de beschermd wonen gelden van centrumgemeente Doetinchem ontvangen. Hiervan staat nog € 81.000 op het budget. Het budget voor veiligheid en zorg wordt niet langer hier verantwoord.

Geëscaleerde zorg 18-
Jeugdbescherming en Jeugdreclassering
De daling vanaf 2023 komt doordat de budgetten voor Veilig Thuis en de jeugdbeschermingstafel onder een ander taakveld worden verantwoord. 

Volksgezondheid
Het budget voor de jeugdgezondheidszorg wordt nu onder dit taakveld verantwoord. Op basis van de loon- en prijsstijging (waarbij rekening is gehouden met het hoge indexcijfer van 5,89%) neemt de gemeentelijke bijdrage voor de GGD vanaf 2023 toe met € 43.000. Het AB van de GGD heeft eind 2021 besloten tot uitvoering van het programma ‘GGD NOG Robuust’ om de GGD robuuster en daarmee toekomstbestendig te maken. Deze uitvoering leidt tot een structurele extra bijdrage van € 12.000, met daarnaast een incidentele bijdrage van € 20.000 in 2023, € 13.000 in 2024 en € 9.000 in 2025. Hiermee zijn onze budgetten opgenomen conform de 3e begrotingswijziging 2023 van de GGD. 
In 2022 en 2023 is zowel onder de baten als onder de lasten een budget van € 20.000 opgenomen in verband met het preventieakkoord.