Programma 1 Ruimte

Er is veel te doen binnen de fysieke leefomgeving. Denk onder andere aan duurzaamheid, klimaat adaptieve maatregelen, risico gestuurd verkeersveiligheidsbeleid, behoefte aan woningen en economische potentie vrijetijdssector vergroten. Allemaal grote uitdagingen waar de gemeente Aalten mee aan de slag gaat. Hoewel veel van die opgaven al een plaats hebben in ons huidige beleid of projecten, zijn er ook zaken en activiteiten die extra aandacht moeten krijgen om zo daadkrachtig en duurzaam te werk te gaan. Bij een deel van die opgaven is gedragsverandering nodig om de nodige stappen te kunnen zetten. Dat kan de overheid niet alleen en daarom zetten wij verschillende activiteiten in om zo de bewustwording te vergroten. Door dichtbij de inwoners te staan, zorgen we ervoor dat wij niet ver van de opgaven af komen te staan.

Omgevingswet
De invoering van de Omgevingswet is uitgesteld tot 1 juli 2022. Van uitstel komt geen afstel en daarom wordt onverminderd gewerkt aan de succesvolle implementatie van de Omgevingswet. Waar noodzakelijk is de planning per deelproject verruimd of zijn werkzaamheden verschoven. In de basis heeft het verruimen van de invoeringsdatum niet geleidt tot grote wijzigingen in het proces of planning. Hierbij is een belangrijk aandachtspunt dat het deelproject Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) en Vergunningen, Toezicht en Handhaving, voor de invoeringsdatum gereed zijn.

Duurzaamheid
Het Plan van Aanpak Duurzaamheid heeft in 2021 een update gekregen. De verschillende deelprojecten/acties die in dit plan beschreven staan, zijn op dit moment in voorbereiding of in uitvoering. Lopende projecten zijn de RES, Transitievisie Warmte, Uitvoeringskader Zon en Wind, Laadvisie, Klimaatadaptatie, de RREW (Regeling Reductie Energiegebruik Woningen), Beleidsnota Circulaire Economie en de Global Goals. Aan deze projecten wordt in 2022 verder vervolg gegeven en tussentijds geactualiseerd.

Klimaat
Droogte is een urgent probleem in de Achterhoek en binnen onze gemeente. Het is een direct effect van klimaatverandering. Om te komen tot een adequate en effectieve aanpak zijn fundamentele keuzes nodig en op termijn ongebruikelijk gebiedsoplossingen. Waterschap, gemeenten en provincie trekken samen op in de aanpak van droogte. Hiervoor is een programmaplan ‘Droogte’ vastgesteld door het college. Aan de hand van vier thema`s worden de plannen in 2021 uitgewerkt en in 2022 concreet uitgevoerd. Dit wordt zichtbaar door de proefopstellingen (fieldlabs) welke worden ingezet. Maar ook de bewustwording en uiteindelijke gedragsbeïnvloeding van inwoners en bedrijven is nodig om daadwerkelijk resultaat te boeken.

Droogte, hittestress, wateroverlast en biodiversiteit zijn allemaal onderwerpen waar we steeds meer aandacht aan moeten schenken. Buiten de specifieke projecten zoals bijvoorbeeld het opstellen van het biodiversiteitsplan en het programmaplan ‘Droogte’, worden veel onderwerpen al meegenomen in de reguliere werkzaamheden. Zo worden bijvoorbeeld bij reconstructies voorzieningen getroffen om flinke buien op te kunnen vangen en vertraagd af te voeren. Daarbij doen we ook een beroep op de inwoners door te vragen of men de regenpijp wil afkoppelen. De afgelopen tijd zijn ook diverse groenstroken omgevormd tot bloeiende velden en reserveren we zoveel mogelijk ruimte voor groen bij herinrichtingen. Het zijn wellicht kleine stappen richting een volledig klimaatbestendig systeem, maar ook hier geldt: alle kleine beetjes helpen. De maatregelen welke nodig zijn om de openbare ruimte op het veranderende klimaat in te richten, hebben wel gevolgen voor het gebruik van de beschikbare ruimte. Het zo optimaal mogelijk inrichten van de buitenruimte is dan ook één van de grootste uitdagingen waar wij de komende jaren mee te maken krijgen en waar met het opstellen van de Omgevingsvisie ook extra aandacht voor is.

In 2021 is de pilot Basiskwaliteit Natuur & Landschap Oost Achterhoek uitgevoerd. Op basis van de resultaten van deze pilot wordt besloten of en op welke wijze de rest van de gemeente Aalten in 2022 in kaart wordt gebracht.

Vitale centra
In 2020 is de centrumvisie Dinxperlo vastgesteld. Een visie om van het centrum een aantrekkelijk en levendig centrum te maken. Om de ambities en doelstellingen uit het concrete uitvoeringsplan te realiseren, is een projectgroep gevormd welke zich de komende tijd bezig gaat houden met de daadwerkelijke uitvoering van de visie. De deelprojecten zijn inmiddels opgestart en in 2022 worden de plannen verder geconcretiseerd.
Zo wordt er momenteel hard gewerkt aan de planvorming voor de eventuele verplaatsing van de supermarkt, wordt er een bouwteam gevormd welke zich bezig gaat houden met de openbare ruimte in en rondom het centrum, krijgt de locatie Wegwijzer een concrete invulling voor woningbouw en zorgen we voor korte lijnen met de omgeving door de inzet van de dorpsmanager. De versterking van de grensbeleving is hierin een belangrijk uitgangspunt.

Buiten de genoemde fysieke projecten richten we ons in 2022 ook op de toekomst van retail management van de centrumondernemers in Aalten en Dinxperlo.

Het centrumplan van Aalten wordt eind 2021 met de belanghebbende partijen geëvalueerd. Eventuele concrete zaken welke bijstelling of aanvulling vragen ten opzichte van het oorspronkelijke centrumplan, worden in 2022 verder geconcretiseerd en geprogrammeerd.

Verkeersveiligheid
Steeds meer provincies en gemeenten kiezen voor een proactieve aanpak om ongevallen te voorkomen door de belangrijkste risico`s in het verkeerssysteem aan te pakken. De provincie Gelderland is in 2020/2021 gestart met een risicoanalyse op het gebied van verkeersveiligheid voor provinciale, regionale en gemeentelijke wegen. Uit de provinciale analyse in combinatie met de gemeentelijke analyses vloeit een voorzet voor de provinciale inzet voor de toekomst voort. Daarbij wordt vooral gekeken naar de aanpak van de provinciale wegen (hoogste risico), voor de ondersteuning van de aanpak van gemeentelijke wegen en voor de extra inzet op fiets- en gedragsverandering.

Wonen
In februari 2021 is de woonvisie 2021-2026 door de gemeenteraad vastgesteld. Een visie met verschillende doelstellingen en uitdagingen waar we op woongebied voor staan. De oplossingen zijn in vier verschillende thema’s beschreven in de woonvisie. Daarin is veel aandacht voor flexibiliteit en creativiteit. De komende vijf jaar zet de gemeente zich in om minimaal 200 tot 250 nieuwe woningen te realiseren. Daarbij geldt het uitgangspunt dat de woningen betaalbaar zijn en geschikt voor jong en oud. Vooral nieuwbouwprojecten moeten gericht zijn op starterswoningen en levensloopbestendig voor ouderen.

Naast flexibel moeten we ook creatief zijn. De komende jaren starten we verschillende projecten om de doelstellingen en uitdagingen uit de woonvisie te halen. Ook in 2022 gaan we aan de slag met concrete projecten. Een voorbeeld hiervan is de aanpak Heerlijk Thuis in Huis. Hiermee stimuleren we inwoners om actief bij te dragen aan een comfortabel, duurzame en veilige woning en leefomgeving. Voor de gemeente Aalten brengen we in dit regionale project accenten aan door te starten in kansrijke wijken (warmtetransitie plan) en inwoners ondersteuning te bieden bij het uitvoeren van de woningverbeteringen. Ook starten we met het opstellen van een woningbouwstrategie om de opgaven op het gebied van woningbouw concreet in beeld te brengen voor de middellange en lange termijn. Waar mogelijk starten we tevens met planvoorbereiding van woningbouwlocaties.

Recreatie en toerisme
De economische potentie van onze vrijetijdssector willen we verder benutten en vergroten. De eerste stappen hiertoe zijn gezet door het vaststellen van de regionale Vrijetijdsagenda en de lokale beleidsnota op het gebied van vrijetijdseconomie. Het uitvoeringsprogramma met verschillende actiepunten vormt de basis voor verdere concretisering in 2022.

Bedrijventerreinen
In de gemeente Aalten is in Dinxperlo circa 5 hectare bedrijventerrein voor uitgifte beschikbaar. Dit zijn bedrijventerreinen die niet door de gemeente worden uitgegeven, maar door Dinxperlose bouwbedrijven. Bij de kern Aalten zijn geen uitgeefbare bedrijventerreinen meer beschikbaar. In het Regionaal Programma Werklocaties (RPW) 2019-2023 is behoefte aangetoond aan de ontwikkeling van circa tien hectare bedrijventerrein bij de kern Aalten. Op dit moment onderzoekt de gemeente de ruimtelijke aspecten waar deze bedrijventerreinen gesitueerd kunnen worden. In het jaar 2022 wordt dit onderzoek afgerond.

Verkeer en vervoer
De geraamde lasten groot onderhoud wegen zijn in 2021 hoger doordat een groot gedeelte van 2020 doorgeschoven is. Deze lasten worden gedekt door de reserve onderhoud wegen.

Openbaar vervoer
In 2022 bestaan de kosten voornamelijk uit toegerekende loonkosten. In 2021 zijn de lasten en baten met betrekking tot de maatregelen rondom de niet actief beveiligde overweg Kleuverspad (zie raadsmededeling 16 mei 2018) opgenomen.

Economische ontwikkeling
In 2021 zijn hier de lasten van het fonds talentonwikkeling van € 50.000 opgenomen. Deze kosten worden gedekt uit de algemene reserve met de gelden van de Regiodeal. Het fonds voor talentontwikkeling is      bedoeld voor mensen met MBO niveau 1 t/m 4 om geschoold te worden voor kansrijke beroepen op de arbeidsmarkt.

Economische promotie
Het opstellen van de economische visie en een tweetal Leader projecten (Boeren 2.0 en Horecatalenten) zijn hier in 2021 op verantwoord. De baten zijn in 2021 lager door gederfde inkomsten als gevolg van corona.

Sportaccommodaties
De hogere lasten in 2021 komen door de afboeking van € 230.000 op de atletiekbaan AVA’70 en het uitvoeren van veel groot onderhoud in 2021. Deze kosten van het planmatig onderhoud voor sportgebouwen fluctueren door de jaren en worden gedekt door de reserve onderhoud gemeentelijke gebouwen.

Openbaar groen en (openlucht) recreatie
Het project landschapsregeling loopt van 2019 tot en met 2022 en wordt deels gesubsidieerd door de provincie. Het resterende saldo wordt jaarlijks doorgeschoven. Dit verklaart bij de baten volledig en bij de lasten gedeeltelijk de daling vanaf 2022.
Verder is de daling van de lasten te verklaren door de budgetten vanuit het uitvoeringsprogramma in 2020 voor de pilot basiskwaliteit landschap (€ 20.000) en vergroening kernwinkelgebieden (€ 25.000) in 2021.

Riolering
De totale kosten voor riolering verlopen budgettair neutraal. Eventuele tekorten en overschotten worden verrekend met de voorziening riolering. In de kostenberekening nemen we hiervoor meer componenten mee dan uit dit taakveld blijkt (bijvoorbeeld BTW). Hierdoor laten de lasten fluctuaties in de jaren zien. In 2022 voegen we weer toe aan de voorziening (zie ook paragraaf Lokale Heffingen).

Afval
Het saldo van de baten en lasten blijft jaarlijks gelijk. Eventuele tekorten en overschotten worden verrekend met de voorziening afval. Net als bij riolering nemen we bij de kostenberekening meer componenten mee dan uit dit taakveld blijkt (zoals overhead kosten en BTW). In 2022 wordt € 271.000 uit de voorziening gehaald. Deze is daarmee leeg. Hierdoor is het tarief voor zowel vast recht als de ledigingen voor 2022 gelijk gebleven. Voor de tarieven afvalstoffenheffing, zie de paragraaf Lokale Heffingen.

Milieubeheer, onder dit taakveld valt onder andere:
Voormalige stort Ringweg, project 2016-2022
Conform afspraak uit 2016 moet het project van de voormalige stort (VOS Ringweg) in zijn geheel budgettair neutraal verlopen. In 2022 is het laatste jaar met de afwerking van de stortlocatie.

Energie
In het kader van de Regeling Reductie Energiegebruik Woningen (RREW) heeft de gemeente Aalten een eenmalige specifieke uitkering (RVO) ontvangen van € 212.500 in 2021. Met dit bedrag gaat de gemeente huurders en eigenaar-bewoners stimuleren energie te besparen in hun woning. Het zijn relatief kleinschalige energiebesparingsmaatregelen. Het Agem energieloket gaat dit project voor de gemeente inhoudelijk uitvoeren. De uitkering wordt dan ook overgemaakt naar het Agem Energieloket.

Duurzaamheid
Vanuit de decembercirculaire 2019 is een bestemmingsuitkering toegekend van in totaal € 316.000 in 2020. Deze wordt ingezet voor de gemeentelijke taken duurzaamheid en klimaatadaptatie. Deze budgetten staan begroot voor 2021.

Begraafplaatsen en crematoria
De dienstverlening op onze begraafplaatsen is van hoog niveau en dit willen we zo houden. Door de opbrengsten van de begraafplaatsen te verhogen en aanpassingen in het beheer wordt het          dienstverleningsniveau voortgezet tegen per saldo lagere lasten. Vanaf 2022 bedraagt het positieve effect op de begroting
€ 25.000. De schommelingen in de lasten hebben te maken met groot onderhoud dat wordt gedekt door de reserve onderhoud gebouwen.

Ruimtelijke ordening
Centrumplan Dinxperlo
Voor de uitvoering centrumplan Dinxperlo is het niet benutte budget van € 404.000 in 2020 doorgeschoven naar 2021. De dekking hiervan vindt plaats uit het budget structuurversterking kernen. Vanaf 2022 is structureel € 70.000 opgenomen voor kapitaallasten of eenmalige kosten.

Project supermarkt Albert Heijn aan de Hoven en verplaatsing bibliotheek aan het Lage Blik
Voor het project uitbreiding supermarkt Albert Heijn aan de Hoven en verplaatsing bibliotheek naar het Lage Blik is in 2021 € 500.000 aan de batenkant en € 834.000 aan de lastenkant opgenomen.
In 2020 is het pand Lage Blik 28-30-32 aangekocht. Deze aankoop maakt verplaatsing van de bibliotheek vanuit het centrum mogelijk. De bibliotheek zit op de begane grond en er bevinden zich een tweetal      woningen boven. Nadat de noodzakelijke verbouwingen aan het pand zijn uitgevoerd, worden zowel de woningen als de bibliotheek weer verkocht. Dit verschil is gedekt uit het budget structuurversterking kernen.

Grondexploitatie (niet-bedrijven terrein)
Elk jaar ten tijde van het jaarwerk wordt voor de bouwgronden in exploitatie een hercalculatie uitgevoerd en vastgesteld. Deze geactualiseerde cijfers zijn in deze begroting meegenomen. Fluctuaties in de jaren worden veroorzaakt door de verwachte realisatie van de verkopen en de te maken kosten (inclusief overhead) in de jaren.

Wonen en bouwen
De bouwleges zijn grotendeels uit de begroting gehaald in verband met de inwerkingtreding van de Omgevingswet, waardoor een verandering van het heffen van leges optreedt. In 2022 zijn ze eenmalig met
€ 175.000 verhoogd, doordat de invoering van de wet is uitgesteld.
Aan de lastenkant zijn in 2021 de budgetten opgenomen voor de implementatie van de omgevingswet per 1 juli 2022.