Transformatie Sociaal Domein
De gemeente Aalten transformeert het sociaal domein. In de Visie Sociaal Domein Achterhoek, de Nota Sociaal Domein “Zo persoonlijk mogelijk blijven meedoen in Aalten” en het Transformatieplan Sociaal Domein Aalten zijn kaders, uitgangspunten en maatregelen vastgelegd.
De transformatie waar volop invulling aan gegeven wordt, heeft een tweeledige doelstelling:
1. Het realiseren van een andere rolverdeling tussen inwoners, maatschappelijke instellingen en de overheid waarbij de gemeente Aalten hulp en ondersteuning blijft bieden aan inwoners die dat écht nodig hebben;
2. Het uitvoeren van deze taken binnen de gestelde financiële kaders en de stijging van de kosten waar mogelijk een halt toe roepen.
De Nota Sociaal Domein schept kaders voor uitvoeringsplannen op de verschillende thema’s. De verschillende opgaven die beschreven zijn vormen de richting waar we naar toe willen werken. Bij de uitwerking van de opgaven kiezen we opnieuw voor een participatieve aanpak. In samenwerking met gemeenteraad, sociale raad, inwoners en maatschappelijke partners wordt in het najaar van 2021 een uitvoeringsplan Nota Sociaal Domein opgezet. In dit uitvoeringsplan maken we afspraken over de uitvoering en prioritering van de opgaven.
Herijking Sociale Basis
In het najaar van 2021 is in samenspraak met partners uit de sociale basis (voorliggende veld) het huidige aanbod in beeld gebracht en onderzocht of dit aanbod voldoende aansluit bij de doelgroepen binnen de gemeente. Gezamenlijk komen we met een visie op en aanbevelingen over hoe de sociale basis nog sterker kan inspelen op de behoefte vanuit de samenleving. We onderzoeken of de bestaande initiatieven beter op elkaar aan kunnen sluiten. In 2022 gaan we hier met maatschappelijke partners uitvoering aan geven. We bekijken in welke mate inwoners gebruik maken van voorzieningen en om welke doelgroepen dit gaat. Daarnaast implementeren we de aanbevelingen uit de herijking en doen dit volgens de principes van actieonderzoek: plannen, uitvoeren, reflecteren en verbeteren.
Nieuwe werkwijze inkoop geïndiceerde zorg
In 2020 is de gemeente Aalten met de Achterhoekse gemeenten gestart met de aanpak om te komen tot een nieuwe inkoopstrategie sociaal domein met ingang van 1 januari 2022. Het doel hiervan is dat er een dekkend zorglandschap komt voor ondersteuning en hulp voor inwoners op basis van de Jeugdwet en de Wmo (inclusief beschermd wonen). Met de nieuwe inkoopstrategie wordt de benodigde transformatie van de zorg voor het deel inkoop vormgegeven. Hierbij wordt afgestapt van het open-house model en worden meerjarige contracten afgesloten met een beperkt aantal aanbieders, aangevuld met mogelijkheden voor specifieke kortdurende afspraken en lokale ruimte voor verdere innovatie. Daarbij wordt de contractering ingericht op resultaten, uitgaande van wat inwoners nodig hebben om mee te doen in de samenleving. Met de inkoop wordt daarnaast beoogd meer grip op financiën te realiseren.
Nieuw subsidiebeleid
In de programmabegroting 2021 werd binnen het programma Sociaal Domein een vernieuwing van het algemene gemeentelijke subsidiebeleidskader en de daarop gebaseerde subsidiebeleidsregels aangekondigd. Op dat moment werden nadere voorstellen hiervoor nog in de loop van 2021 verwacht. Destijds werd al aangegeven dat twee in voorbereiding zijnde nieuwe ontwikkelingen hierop expliciet van invloed zijn. Daarbij gaat het om het opstellen en vaststellen van de Nota Sociaal Domein en de herijking van de sociale basis. Beide ontwikkelingen worden echter niet eerder dan in het laatste kwartaal van 2021 concreet vormgegeven. Vertaling van de beoogde beleidsdoelstellingen en -effecten in nieuw subsidiebeleid kan daarom niet eerder dan in 2022 worden uitgewerkt.
Beschermd wonen
Vanaf 1 januari 2022 start de doordecentralisatie voor beschermd wonen (mensen met ggz-problematiek). Hiermee verandert stapsgewijs de rol van centrumgemeente Doetinchem op dit dossier. In 2022 gaan in plaats van alleen de centrumgemeenten, alle gemeenten zich inzetten voor inwoners die in aanmerking komen voor beschermd wonen. Vanaf 1 januari 2023 volgt (waarschijnlijk) de invoering van een nieuw objectief financieel verdeelmodel en het woonplaatsbeginsel. Met de invoering hiervan krijgen gemeenten de daadwerkelijke verantwoordelijkheid voor inwoners die in aanmerking komen voor beschermd wonen. Belangrijke uitgangspunten voor beschermd wonen zijn ambulantisering (beschermd thuis in de wijk), uitstroom (kort en tijdelijk wonen in een intramurale setting) en innovatie (woonvormen, vernieuwende aanpak).
In 2022 bereiden we ons voor op deze aankomende verantwoordelijkheid. We onderzoeken hoe de lokale invulling van de toegang beschermd wonen eruit moet zien en we investeren in het ontwikkelen van kennis en expertise om de taken rondom beschermd wonen goed uit te kunnen voeren. Daarnaast zetten we in op het (her)ontwikkelen van de sociale basis waarin we extra oog hebben voor (laagdrempelige) voorzieningen ten behoeve van inwoners met ggz-problematiek.
Laborijn
Ook in 2022 blijft Laborijn inzetten op het bevorderen van de regie op het eigen leven door inwoners te
helpen aan betaald werk. Bij wie dat (nog) niet mogelijk is richt Laborijn zich op ondersteuning van ontwikkeling van inwoners naar zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie. Om dit te bereiken wordt nadrukkelijk samenwerking gezocht op lokaal niveau in het brede sociaal domein en op regionaal niveau met
ondernemers en het Werkgeversservicepunt Achterhoek. Vanaf 2022 gaat Laborijn voor de gemeenten Aalten en Doetinchem uitvoering geven aan de nieuwe wet inburgering en ook in de schulddienstverlening voor ondernemers krijgt Laborijn een belangrijke rol. In de tweede helft van 2021 wordt een nadere analyse uitgevoerd naar de stijging van de uitvoeringskosten. Op basis daarvan wordt een plan van aanpak gemaakt met als doel de uitvoeringskosten te beperken. Uitvoering van dit plan gaat in 2022 plaatsvinden. Mede als
gevolg van de uitvoering van de ondernemersregeling zoals de TOZO is de behoefte gebleken aan een
Ondernemerssteunpunt. In 2022 wordt de ondersteuning en advisering van kleine ondernemers en zzp-ers verder vormgegeven los van de corona-maatregelen.
Nieuwe Wet inburgering
Vanaf 1 januari 2022 krijgt Nederland een nieuwe wet inburgering. Vanwege de koppeling tussen het
inburgeringstraject en de (arbeids)participatie leggen we de regie van de uitvoering van deze wet neer bij de uitvoeringsorganisatie Laborijn. Er is een nauwe samenhang tussen de Participatiewet en de nieuwe Wet inburgering. We bereiken daarmee dat de inburgeraar met zo min mogelijk verschillende loketten te maken heeft. Laborijn krijgt de opdracht om de uitvoering van de Wet inburgering samen met verschillende partners in de keten in te vullen. Door samenwerking in de keten wordt de aanwezige kennis en expertise van bewezen samenwerkingspartners benut. Voor de gemeente Aalten blijft Figulus daarbij een belangrijke partner. De gemeente bewaakt haar regisserende rol doordat Laborijn de gemeenten Aalten en Doetinchem periodiek informeert over de voortgang in de uitvoering van de Wet inburgering. De uitvoering van de nieuwe wet wordt, zodra deze is ingevoerd, onderdeel van de reguliere kwartaalrapportages van Laborijn.
Schulddienstverlening
Gemeenten moeten (integraal) beleid ontwikkelen om schuldenproblematiek te voorkomen, beheersbaar te maken en op te lossen. We willen allemaal hetzelfde: inwoners met (dreigende) schulden eerder, beter en sneller helpen. De nieuwe wet legt de nadruk op vroegsignalering en staat ook open voor ondernemers.
De gemeentelijke visie op de schulddienstverlening is dat deze zoveel mogelijk lokaal en integraal moet worden uitgevoerd: ken de inwoner, blijf dichtbij/betrokken waarbij een verbinding met het lokale sociaal domein essentieel is. Naast het door ontwikkelen van de toegang zijn wij voornemens om uit de Gemeenschappelijke Regeling Stadsbank te treden. Samen met de gemeente Doetinchem en Laborijn (voor ondernemers) willen we de schulddienstverlening in de hele keten verder door ontwikkelen. In december 2021 wordt de gemeenteraad gevraagd hierover een besluit te nemen.
VNOG
In vervolg op het rapport CrossFire van december 2018 is er een vervolgonderzoek gestart naar de mogelijkheid van intensieve samenwerking tussen de brandweer van Dinxperlo en Suderwick. Een gezamenlijke kazerne is onderdeel van het onderzoek. VNOG, gemeente Aalten en gemeente Bocholt trekken hier gezamenlijk in op. Dit is ook in lijn met de zienswijze van de raad rond de toekomst van de VNOG en het door de burgemeester ingediende amendement in de AB-vergadering van januari 2020. Ook de vrijwilligers van de posten worden hier nauw bij betrokken. Onderdeel van het onderzoek vormen de te maken kosten en de dekking hiervan. In de loop van 2022 verwachten wij hierover meer inzicht te geven.
Ook los van deze samenwerking met Bocholt wordt gewerkt aan versterking van de grensoverschrijdende samenwerking.
Nadere uitwerking van speerpunten uit Kadernota Beleidskader Gemeenschapshuizen
De gemeenteraad heeft op 22 juni 2021 ingestemd met een trapsgewijze uitwerking en uitvoering van de speerpunten uit het nieuwe beleidskader voor gemeenschapshuizen. Daarbij is afgesproken dat er nadere financiële dekkingsvoorstellen komen met betrekking tot:
a. het opstellen van een dorpsplan, dorpshuisplan en/of meerjarenonderhoudsplan;
b. een structurele bijdrage in de kosten van groot onderhoud.
In de tweede helft van 2021 wordt gestart met het concreet per individueel gemeenschapshuis in beeld krijgen van de huidige stand van zaken rond planmatig uit te voeren groot onderhoud in de komende jaren.
In de loop van 2022 moet deze informatie uitmonden in een nieuwe maatwerksubsidieregeling, waarbij aan de gemeenteraad een financieel dekkingsvoorstel gedaan kan worden.
Cultuur
In 2022 wordt samen met het culturele veld, waaronder individuele kunstenaars, de maatschappelijke organisaties en inwoners uitvoering gegeven aan de thema’s in de beleidsnota “Een warm BAD voor cultuur”. Het doel hiervan is om het huidige culturele aanbod te borgen, (nieuwe) verbindingen te maken en nieuwe initiatieven te ontplooien.
1572 De geboorte van Nederland
Het jaar 1572 is het begin van de ‘geboorte van Nederland’ én een keerpunt in de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648). Het was een heftige strijd: oorlog en deels ook burgeroorlog. Elke stad in de Nederlanden speelde hierin zijn eigen rol en heeft zijn eigen herinneringen. Nu, 450 jaar later, zijn veel Nederlandse gemeenten, waaronder ook de gemeente Aalten, lid van het Samenwerkingsverband 1572. Vanaf 2022 willen we gezamenlijk de gebeurtenissen en thema’s uit 1572 breed herdenken en actualiseren. In Bredevoort werkt een Coördinatiegroep aan een lokaal programma rond 1572 en het Aaltens Onderduikmuseum neemt deel aan het landelijke museumplatform. Centraal staan 4 waarden: vrijheid, verdraagzaamheid, verscheidenheid en verbondenheid, zie https://geboortevannederland.nl/
Sport
In de tweede helft van 2022 wordt gestart met een proces om te komen tot een nieuwe sportnota. Hierbij is van belang dat het huidige beleid tegen de ontwikkelingen van deze tijd gehouden wordt. Wat willen we zo houden, wat moet aangepast worden en welke ontwikkelingen vragen om nieuw beleid. Sport is al lang niet meer alleen een doel op zich, maar wordt op andere beleidsterreinen vaak ingezet als middel om verbindingen te leggen in het ‘voorveld’ met een preventieve werking. Het stimuleren van samenwerking tussen de verschillende disciplines en de open club gedachte (waarbij accommodaties voor verschillende doeleinden gebruikt worden) zijn hierbij sleutelwoorden om kansen in het voorliggend veld te benutten.
In 2022 gaan we verder met het uitvoeren van het sportakkoord, plan Talent en de samenwerkingsverbanden op gebied van sport zoals Achterhoek in Beweging en het Sportlint. Ook de ontwikkelingen met betrekking tot de zwembaden in de gemeente worden in 2022 vervolgd.
Lokaal preventieakkoord
In het najaar van 2021 wordt een lokaal preventieakkoord afgesloten. Het akkoord richt zich op de thema’s roken, (overmatig) alcoholgebruik en gezonde voeding. Het sluiten van een lokaal preventieakkoord met maatschappelijke partners en inwoners is bij uitstek een manier om met hen in gesprek te raken over deze thema’s en samen tot een aanpak te komen die aansluit bij de behoefte en leefwereld van inwoners. In 2022 wordt uitvoering gegeven aan dit lokaal preventieakkoord in samenhang met het lokaal beweeg- en sportakkoord.
Kinderopvang
Toezicht en Handhaving Kinderopvang en het beheer van het Landelijk Register Kinderopvang (LRK) zijn in onze gemeente goed op orde. Al jaren hebben we, mede door inzet van overleg, overreding, herstelaanbod en het werken met waarschuwingen, weinig overtredingen in onze gemeente. De herijking van de beleidsregels toezicht en handhaving kinderopvang staat op de planning voor 2022.
Huisvesting onderwijs
De onderwijswetgeving stelt dat gemeenten moeten voorzien in adequate huisvesting voor het onderwijs. Momenteel wordt door het ministerie regelgeving voorbereid die gemeenten en schoolbesturen verplicht tot het opstellen van een Integraal Huisvestingsplan voor het onderwijs (IHP). Het IHP geeft zowel voor de gemeente als schoolbesturen duidelijkheid over de toekomstige investeringen in onderwijsvoorzieningen. De gemeente Aalten heeft, vooruitlopend op deze nieuwe wetgeving, maar wel binnen de kaders van de vigerende wetgeving, besloten tot het opstellen van een IHP. Daarvoor is een werkgroep opgericht die bestaat uit vertegenwoordigers van het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, de gemeente en een externe procesbegeleider. In vervolg op de besluitvorming over het IHP (ultimo 2021) wordt in 2022 een start gemaakt met de uitvoering van de eerste fase van het IHP, binnen de kaders die daarvoor binnen de huidige begroting beschikbaar zijn (reserve Onderwijshuisvesting en de jaarlijkse dotatie daaraan).
ZOOV
In de komende jaren wordt de provinciale subsidie voor ZOOV afgebouwd. Per 2024 ontvangt de gemeente hierdoor geen bijdrage meer. Om ZOOV toekomstbestendig te maken zonder deze extra gelden, worden de komende tijd verschillende scenario’s uitgewerkt. Op basis van de scenario’s worden de budgetten in 2022 en de jaren daarna zo nodig aangepast.
Ondermijning
De aanpak van ondermijning is een speerpunt in het beleid van de gemeenten van de Achterhoek. Ondermijnende criminaliteit is de vermenging van de onderwereld met de bovenwereld. Bestrijding van criminaliteit is niet meer alleen een taak van het Rijk via politie en justitie en het strafrecht. We zijn één overheid en de gemeente draagt met haar bestuursrechtelijke taken bij aan de strijd tegen de ondermijning van onze samenleving. Uit ons ondermijningsbeeld komt naar voren dat het grote buitengebied en de geografische ligging aan de grens onze gemeente aantrekkelijk maakt voor criminelen. Criminaliteit stopt niet bij de (gemeente)grens. Daarom is gekozen voor een bredere aanpak in regionaal verband als onderdeel van de Regiodeal. Deze bestuursrechtelijke aanpak krijgt in 2022 verder vorm, onder andere door de herijking van de inzet van de toetsing op grond van de Wet Bibob. In de aanpak van ondermijning behoren verder vergroting van kennis en bewustwording, versterking van de samenwerking en een duidelijk en consequent handhavingsbeleid.
Door het RIEC wordt een gebiedsanalyse van zowel het buitengebied als van de bedrijventerreinen gemaakt. Dit om beter zicht te krijgen op wat er allemaal speelt op het gebied van criminaliteit.
Lokale omroep
Sload/AFM (Stichting Lokale Omroep Aalten Dinxperlo/Aladna FM) heeft een samenwerking opgezet met RTV Slingeland en Gelre FM. Samen vormen ze streekomroep Oost-Achterhoek. Het college heeft in juli 2021 besloten een extra subsidie voor 3 jaar (vanaf 2022) beschikbaar te stellen voor de nieuwe streekomroep, net als de colleges van Oost Gelre en Winterswijk. Hierdoor ontvangt de lokale omroep een subsidie waarmee ze kunnen voldoen aan de eisen op het gebied van LTMA (Lokaal Toereikend Media Aanbod) die de mediawet 2008 stelt. Hiermee kan de nieuwe streekomroep een professionaliseringsslag maken door het in dienst nemen van een journalist. Ook biedt het mogelijkheden om met andere partijen (zoals Omroep Gelderland) samen te werken.
