Programma 1 Ruimte

1. Ontwikkelingen binnen dit programma

Terug naar navigatie - 1. Ontwikkelingen binnen dit programma

Verschillende ontwikkelingen zorgen ervoor dat binnen het programma Ruimte integraal gewerkt moet gaan worden aan landelijke, regionale en lokale opgaven. ‘Daadkrachtig’ en ‘Duurzaam’ zijn de belangrijkste uitgangspunten voor de verdere uitvoering van deze opgaven. De uitvoering van de projecten of de uitkomsten van deze opgaven, raken iedereen. Door in te zetten op goede participatie en communicatie brengen wij de projecten en opgaven ‘Dichtbij’ en raakt men betrokken bij de diverse onderwerpen.

Omgevingswet
Hoewel de invoering is uitgesteld tot 1 januari 2022, is het belangrijk om nu door te pakken met de verdere implementatie van de Omgevingswet. Daarbij spelen samenwerking en integraliteit belangrijke rollen. In 2020 is belangrijk voorbereidend werk uitgevoerd om zo in 2021 de daadwerkelijke implementatie verder te gaan uitvoeren en concretiseren. We richten ons niet alleen op de interne organisatie maar zorgen ook voor de borging van een goede externe samenwerking in het gehele proces. Belangrijk aandachtspunt is dat het deelproject Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) en Vergunningen Toezicht en Handhaving, voor de invoeringsdatum gereed zijn.

Duurzaamheid en klimaat
De gemeente heeft duurzaamheid als speerpunt van beleid benoemd. Gemeentelijke gebouwen worden verduurzaamd en waar mogelijk van zonnepanelen voorzien. De gemeentelijke dieselauto’s worden getankt met Blauwe diesel, waarbij de uitstoot aanmerkelijk lager ligt dan bij reguliere brandstof. Gemeentelijke personenauto’ s worden bij vervanging, indien technisch mogelijk, ingeruild voor elektrische voertuigen.
Tevens zijn volop voorlichtingscampagnes gaande om bedrijven en particulieren te stimuleren verdere duurzaamheids- en energiemaatregelen te nemen. Beide groepen pakken dit voortvarend op.
In overleg met gebiedspartijen werken we momenteel aan een uitnodigingskader (kaart en matrix) voor de winning van wind- en zonne-energie. Het uitnodigingskader bestaat uit een landschappelijke waardenkaart en een matrix, waaruit blijkt waar welke formaten aan duurzame energiewinning mogelijk zijn.

In de centra wordt vergroening toegepast en worden gazons en grasvelden vervangen door bloemenmengsels ter verbetering van de biodiversiteit en het natuurlijk tegengaan van de eikenprocessierups.
Het beleid voor behoud en versterking van de biodiversiteit wordt in 2021 opgesteld. Het versterken van bewustwording, de samenwerking met derden, monitoring en de verankering van het thema biodiversiteit in ruimtelijk beleid, opgaven en beheer maken deel uit van het biodiversiteitsplan. Het beoogde biodiversiteitsplan wordt hiermee één van de bouwstenen (naast bijvoorbeeld klimaatadaptatie) van de omgevingsvisie.

Eind 2019 is het Plan van Aanpak Duurzaamheid vastgesteld. In de gemeenteraad van december 2020 wordt het bijgestelde plan Duurzaamheid voorgelegd, waarbij het effect van de maatregelen zichtbaar wordt. De startnotitie transitievisie Warmte, het bod Regionale Energietransitie (RES) alsmede het beleidsplan circulaire economie zijn in voorbereiding en worden in het najaar en in 2021 aan de raad voorgelegd.
De schade aan de natuur door te veel neerslag van stikstof is de afgelopen jaren meer en meer duidelijk geworden. Het behoud van deze natuur, in het licht van de stikstofproblematiek, is niet alleen een opgave voor heel Nederland, maar ook voor Gelderland en onze regio. Wij lossen het stikstofprobleem in Gelder-land niet alleen op. We zijn afhankelijk van landelijke (bron)maatregelen. Deze landelijke maatregelen moeten ontwikkelruimte vrijmaken voor initiatieven in Nederland en Gelderland. We zien de Gelderse Maatregelen Stikstof (GMS) in het verlengde van de aanpak van het Rijk. Onze Gelderse inspanningen zijn voor Gelderse ontwikkelingen. De stikstofopbrengst met GMS stoppen we, na aflossing op de natuur, in onze Gelderse bank voor maatschappelijke en economische ontwikkelingen in onze provincie. Zo werken we aan natuurherstel en trekken we wonen en werken verder vlot. Als gemeente participeren wij in dit proces. Vanuit de thematafels wordt gestreefd naar een integratie van de dossiers stikstof, droogte en water.

Droogte
In het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie is afgesproken dat heel Nederland in 2050 waterrobuust en klimaat-bestendig is ingericht. Overheden zijn verplicht om een stresstest uit te voeren voor de thema`s wateroverlast, hitte, droogte en overstroming. In 2020 zijn vanuit de samenwerking Wintlicht + (gemeenten Winterswijk, Oost Gelre en Aalten en Waterschap Rijn en IJssel) de stresstesten (droogte, hitte, wateroverlast) uitgevoerd. De volgende stap is het voeren van risicodialogen en het opstellen van een uitvoeringsprogramma. De afgelopen jaren kregen we te maken met de maatschappelijke en economische gevolgen door droogte. We moeten de Achterhoek beter weerbaar maken tegen de droogte.
WUR/WING (universiteit Wageningen) en NSOB (Nederlandse School voor Openbaar Bestuur) hebben een verkenning gedaan naar de droogte in de Achterhoek. Op basis van dit onderzoek wordt nader bekeken welke vervolgstappen nodig zijn. In 2021 krijgt het samenwerkingsverband met provincie, gemeenten en waterschap nader vorm en wordt er gewerkt aan een concrete aanpak van droogte. Zowel ambtelijk als bestuurlijk zit Aalten in de provinciale werkgroepen om adequate maatregelen te nemen.

Vitale centra
In nauwe samenwerking met ondernemers, eigenaren, belangenverenigingen, bewoners en ambtenaren is de centrumvisie voor Dinxperlo tot stand gekomen. Het doel van de visie is het realiseren van een aantrekkelijk en levendig centrum, waar het fijn is om te ondernemen, boodschappen te doen, te wonen en bovenal een plek is om elkaar te ontmoeten en te verblijven. Het is een breed integraal plan met een concreet uitvoeringsplan voor de periode 2020-2025, waarin met de vaststelling door de raad de prioriteiten zijn vastgelegd en nadrukkelijk de samenwerking met gebiedspartijen uitgangspunt is.

De komende tijd wordt gewerkt aan de voorbereiding en de daadwerkelijke verbouwing van het pand aan het Lage Blik in Aalten, zodat de bibliotheek in 2021 kan verhuizen. De openbare ruimte rondom dit pand wordt tegelijkertijd heringericht. Begin 2021 starten tevens de bouwwerkzaamheden voor de uitbreiding van de AH aan De Hoven. Ook hier wordt de openbare ruimte rondom de betreffende locatie heringericht.

Fietsveiligheid en verkeersveiligheid
In 2021 worden diverse wegen heringericht. De Admiraal de Ruyterstraat, Dijkstraat en de Lichtenvoordsestraatweg zijn wegen waarvan relatief veel fietsers gebruik maken.Om hier de positie van de fiets te verbeteren, wordt ingezet op het veiliger en comfortabeler maken van deze belangrijke fietsroutes. Op die manier willen wij het fietsgebruik stimuleren en zo een goed alternatief bieden voor het gebruik van de auto. Door tevens in te zetten op fietseducatie en voorlichting willen we het fietsgebruik verder vergroten.
De gemeenteraad heeft in 2020 de voorkeursvariant fietsroute N318 vastgesteld. De vervolgstap om te ko-men tot een vrijliggend fietspad langs deze provinciale weg dient nu gezet te worden. De gesprekken met de provincie Gelderland om de fietsroute langs de N318 te realiseren zijn opgestart en er wordt gewerkt naar een concretisering van deze voorkeursvariant.

Wonen
De woonvisie staat voor leefbare en vitale kernen. Om dit te bereiken werken we de komende jaren aan de volgende speerpunten: aanpak bestaande woningen, flexibel inspelen op woningvraag, voldoende betaalbare woningen en aandacht voor wonen met zorg. Concreet betekent dit onder andere dat we middels het af-wegingskader woningbouw inzetten op nieuwe woningen voor starters en ouderen. Daarnaast geven we uit-voering aan de projecten die in 2020 zijn gestart, waaronder de Uuthuuskes in de kleine kernen (betaalbare huurwoningen voor jongeren) en zorgeloos zelfstandig wonen in de Kattenberg, gericht op ouderen met (beginnende) dementie.

Bereikbaarheid
Voor de realisatie van de buslijn Aalten – Bocholt zijn aan de Duitse zijde nog verschillende hordes te nemen. Waar mogelijk trekken wij samen met de provincie Gelderland op om dit zoveel mogelijk vlot te trekken, zodat de buslijn weer kan gaan rijden. Tevens werken we regionaal samen om MaaS (Mobility as a service) verder uit te rollen binnen onze gemeente.

Werkterreinen
Voor de gemeente Aalten is geconstateerd dat de grenzen aan inbreiding in de kern Aalten zijn bereikt; hier is behoefte aan circa 5 hectare op de korte termijn (tot 2023) tot 8 à 10 hectare op de langere termijn (2023-2030). In 2021 wordt de verkenning naar een mogelijke uitbreiding van het bedrijventerrein afgerond en ter besluitvorming voorgelegd.

2. Welke concrete doelstellingen zijn er?

Terug naar navigatie - 2. Welke concrete doelstellingen zijn er?

P1.01 Omgevingswet *10

Terug naar navigatie - P1.01 Omgevingswet *10

De deelprojecten welke noodzakelijk zijn voor de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2022 zijn gereed en operationeel. 

Acties

P1.02 Duurzaamheid *9

Terug naar navigatie - P1.02 Duurzaamheid *9

Eind 2021 zijn er in totaal 15 openbare oplaadpalen binnen de gemeente Aalten beschikbaar voor het opladen van elektrische voertuigen.

Acties

P1.03 Duurzaamheid *9

Terug naar navigatie - P1.03 Duurzaamheid *9

Vaststellen van  een Transitievisie Warmte (TVW). Hierin legt de gemeenteraad de volgorde en het tijdpad vast waarop de wijken in de gemeente van het aardgas af gaan.

Acties

P1.04 Duurzaamheid *9

Terug naar navigatie - P1.04 Duurzaamheid *9

Vaststellen van een Regionale Energie Strategie 1.0 (RES 1.0). De RES heeft een horizon van 2030 met een doorkijk naar 2050.

Acties

P1.05 Klimaat

Terug naar navigatie - P1.05 Klimaat

Participeren in het proces om te komen tot een plan van aanpak voor de Achterhoek op het gebied van de stikstofproblematiek

Acties

P1.06 Klimaat

Terug naar navigatie - P1.06 Klimaat

Het realiseren van een biodiversiteitsplan voor binnen en buiten de kom. Dit plan is één van de bouwstenen voor de Omgevingsvisie.

Acties

P1.07 Klimaat

Terug naar navigatie - P1.07 Klimaat

Op het gebied van klimaatadapatie hebben we de risicodialogen opgestart om zo te komen tot een (meerjarig) uitvoeringsprogramma welke in 2021 gereed is.

Acties

P1.08 Vitale centra *11

Terug naar navigatie - P1.08 Vitale centra *11

Een lokale visie op het gebied van recreatie en toerisme welke aansluit op de regionale visie.

Acties

P1.09 Vitale centra *11

Terug naar navigatie - P1.09 Vitale centra *11

In 2021 is de bibliotheek verhuisd naar het Lage Blik en is de buitenruimte aangepast.

Acties

P1.10 Verkeersveiligheid

Terug naar navigatie - P1.10 Verkeersveiligheid

Nul verkeersdoden in 2021 en een afname van het aantal fietsslachtoffers ten opzichte van 2020.

Acties

P1.11 Wonen *21

Terug naar navigatie - P1.11 Wonen *21

We realiseren (tijdelijke) woningen voor starters/jongeren met een sociaal en/of maatschappelijke binding met de kleine kern.

Acties

P1.12 Wonen *9, 20, 21

Terug naar navigatie - P1.12 Wonen *9, 20, 21

Verbeteren van de kwaliteit van de bestaande woningvoorraad.

 

Acties

P1.13 Bereikbaarheid *22

Terug naar navigatie - P1.13 Bereikbaarheid *22

In 2021 moet de buslijn tussen Aalten en Bocholt daadwerkelijk rijden.

Acties

P1.14 Bereikbaarheid *23

Terug naar navigatie - P1.14 Bereikbaarheid *23

Het realiseren van fijnmazige bereikbaarheid in de Achterhoek door middel van de doorontwikkeling en opschaling van het MaaS-platform Netmobiel binnen de regio Achterhoek.

Acties

P1.15 Werken

Terug naar navigatie - P1.15 Werken

Inzichtelijk te maken wat de mogelijke nieuwe uitleglocatie(s) voor de kern Aalten zijn. Tevens blijven wij ons inzetten op verbetering van bestaande terreinen.

Acties

3. Overzicht middelen per taakveld

Terug naar navigatie - 3. Overzicht middelen per taakveld
Bedragen x €1.000
Programma 1 Ruimte Realisatie 2019 Raming na wijziging 2020, B21 Begroting 2021 Jaarschijf 2022, B21 Jaarschijf 2023, B21 Jaarschijf 2024, B21
Baten
Verkeer en vervoer -424 -201 -62 -62 -62 -62
Openbaar vervoer -2 -429 0 0 0 0
Economische ontwikkeling 0 0 0 0 0 0
Fysieke bedrijfsinfrastructuur -2.152 -7 -7 -7 -7 -7
Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen -33 -37 -38 -38 -38 -38
Economische promotie -181 -212 -212 -212 -212 -212
Sportaccommodaties -340 -289 -330 -250 -250 -250
Openbaar groen en (openlucht) recreatie -92 -168 -76 -76 -76 -76
Riolering -1.977 -1.920 -1.948 -1.948 -1.948 -1.948
Afval -1.884 -2.023 -2.003 -2.003 -2.003 -2.003
Milieubeheer -778 -161 -38 -38 -4 -4
Begraafplaatsen en crematoria -185 -269 -275 -300 -300 -300
Ruimtelijke ordening -98 -577 -42 -42 -42 -42
Grondexploitatie (niet-bedrijven terrein -1.194 -782 -829 -237 -82 -82
Wonen en bouwen -525 -409 -485 -185 -185 -185
Totaal Baten -9.865 -7.484 -6.345 -5.398 -5.210 -5.210
Lasten
Verkeer en vervoer 2.981 2.547 2.595 2.550 2.586 2.604
Openbaar vervoer 25 740 26 26 26 26
Economische ontwikkeling 10 38 42 42 42 42
Fysieke bedrijfsinfrastructuur 2.116 4 5 5 5 5
Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen 45 44 44 47 44 44
Economische promotie 27 230 192 192 192 192
Sportaccommodaties 1.680 1.613 1.743 1.607 1.539 1.546
Openbaar groen en (openlucht) recreatie 1.837 1.973 1.741 1.711 1.711 1.710
Riolering 1.480 1.448 1.545 1.553 1.553 1.553
Afval 1.556 1.676 1.637 1.637 1.637 1.637
Milieubeheer 1.661 1.559 928 923 889 889
Begraafplaatsen en crematoria 348 377 419 358 358 358
Ruimtelijke ordening 508 1.808 498 478 478 478
Grondexploitatie (niet-bedrijven terrein 1.094 860 806 214 59 59
Wonen en bouwen 893 1.206 1.119 910 901 901
Totaal Lasten 16.259 16.124 13.340 12.252 12.019 12.043
Onttrekkingen
Ruimtelijke ordening 0 0 0 0 0 0

Toelichting op de verschillen tussen de jaarschijven

Terug naar navigatie - Toelichting op de verschillen tussen de jaarschijven

Verkeer en vervoer
In 2020 zijn zowel de baten als lasten incidenteel € 140.000 hoger. Dit in verband met de ontsluiting van bedrijventerrein ’t Hietveld op de N317. Voor de gemeente is dit kostendekkend. De geraamde uitgaven groot onderhoud wegen zijn in 2021 hoger, maar fluctueren door de jaren. Deze kosten worden gedekt door de reserve onderhoud wegen. Daarnaast stijgen de onderhoudskosten wegen als gevolg van de nieuw doorgerekende MOP en de kapitaallasten door de investeringen die de komende jaren plaatsvinden (zie het investeringsschema).

Openbaar vervoer
Zowel de baten als de lasten zijn in 2020 eenmalig hoger. Dit heeft te maken met de maatregelen niet actief beveiligde overweg (NABO’s), zie raadsmededeling 16 mei 2018. 50% van de totale kosten komen voor rekening van het Ministerie I&W, 25% voor rekening van de provincie en 25% voor rekening van de gemeen-te. Het restant van het budget 2019 is doorgeschoven naar 2020.

Economische promotie
In 2020 is vanuit het uitvoeringsprogramma € 20.000 geraamd voor het opstellen van de economische visie. De toegezegde bijdrage aan het internationaal Netwerkburo kost in 2020 eenmalig € 20.000.

Sportaccommodaties
De huurinkomsten van de sportaccommodaties zijn voor 2020 incidenteel met € 54.000 naar beneden bijgesteld in verband met gederfde inkomsten door COVID-19. Voor 2021 zijn deze inkomsten weer op het oude niveau (van voor COVID-19) gebracht.
In 2021 betreft de stijging van de kosten het planmatig onderhoud voor de andere sportgebouwen. Deze fluctueren door de jaren en worden gedekt door de reserve onderhoud gemeentelijke gebouwen.

Openbaar groen en (openlucht) recreatie
Het project landschapsregeling loopt van 2019 tot en met 2022 en wordt deels gesubsidieerd door de provincie. Het budget is volledig in 2019 opgenomen en het resterende saldo wordt jaarlijks via de voorjaarswijziging doorgeschoven. Dit verklaart gedeeltelijk de daling vanaf 2021, aan de batenkant (€ 63.000) en aan de lastenkant (€ 94.000). In 2020 heeft de liquidatie Recreatieschap Achterhoek Liemers (RAL) plaatsgevonden. Hiervoor hebben we in 2020 € 36.000 ontvangen. Verder is de daling van de lasten te verklaren door de budgetten vanuit het uitvoeringsprogramma in 2020 voor de pilot basiskwaliteit landschap (€ 20.000) en vergroening kernwinkelgebieden (€ 25.000).
De aankoop van de Slingeplas Bredevoort heeft in 2020 plaatsgevonden. Het verschil tussen de getaxeerde waarde en de hogere aankoopsom (€ 63.000) komt terug in de lasten van 2020. Deze wordt conform raadsbesluit (24 maart 2020) gedekt uit de algemene reserve.

Riolering
De totale kosten voor riolering verlopen budgettair neutraal. Eventuele tekorten en overschotten worden verrekend met de voorziening riolering. In de kostenberekening nemen we hiervoor meer componenten mee dan uit dit taakveld blijkt (bijvoorbeeld BTW). Hierdoor laten de lasten fluctuaties in de jaren zien. In 2021 voegen we weer toe aan de voorziening (zie ook paragraaf Lokale Heffingen).

Afval
Het saldo van de baten en lasten blijft jaarlijks gelijk. Eventuele tekorten en overschotten worden verrekend met de voorziening afval. Net als bij riolering nemen we bij de kostenberekening meer componenten mee dan uit dit taakveld blijkt (bijvoorbeeld BTW). In 2021 wordt € 305.000 uit de voorziening gehaald. Deze is daarmee leeg. Hierdoor gaat het tarief vanaf 2022 extra stijgen (vastrecht met naar verwachting € 20 per huishouden). Voor de tarieven afvalstoffenheffing, zie de paragraaf Lokale Heffingen.

Milieubeheer
Het budget is zowel aan de baten- als aan de lastenkant vanaf 2021 flink lager dan in 2020. In 2020 is een gemeentelijk budget opgevoerd voor de klimaatstresstest en een (eerste) risicodialoog voor € 20.000. Dit voeren wij gezamenlijk met de gemeenten Oost Gelre en Winterswijk en waterschap Rijn en IJssel uit met subsidie van het ministerie I&W. Omdat wij als aanspreekpunt hiervoor optreden, is dit budget zowel in de baten als in de lasten opgehoogd met de bijdrage van deze partners, te weten € 116.000. Een eventueel saldo wordt via de voorjaarsnota doorgeschoven naar 2021.
Vanuit de decembercirculaire 2019 is een bestemmingsuitkering toegekend van in totaal € 316.000 in 2020. Deze wordt ingezet voor de gemeentelijke taken duurzaamheid en klimaatadaptatie. Daarnaast is overeenkomstig met het plan van aanpak Duurzaamheid € 50.000 uit 2019 doorgeschoven naar 2020 voor geplande duurzaamheidsacties en -projecten.

Begraafplaatsen en crematoria
De dienstverlening op onze begraafplaatsen is van hoog niveau en dit willen we zo houden. Door de opbrengsten van de begraafplaatsen te verhogen en aanpassingen in het beheer wordt het dienstverleningsniveau voortgezet tegen per saldo lagere lasten. Vanaf 2022 bedraagt het positieve effect op de begroting € 25.000. De schommelingen in de lasten hebben te maken met groot onderhoud dat wordt gedekt door de reserve onderhoud gebouwen.

Ruimtelijke ordening
Het restant budget voor de structuurversterking kernen wordt ieder jaar doorgeschoven naar het volgende jaar. Hiervoor is nog € 459.000 opgenomen in het budget voor 2020. Voor het project uitbreiding supermarkt Albert Heijn aan de Hoven en verplaatsing bibliotheek naar het Lage blik is in 2020 € 500.000 aan de baten-kant en € 795.000 aan de lastenkant opgenomen. Dit verschil is reeds gedekt uit het budget structuurversterking kernen. Verder is in 2020 voor project Vitaal centrum zowel een bedrag aan de batenkant (€ 36.000) als aan de lastenkant (€ 72.000) begroot.

Grondexploitatie (niet-bedrijven terrein)
Elk jaar ten tijde van het jaarwerk wordt voor de bouwgronden in exploitatie een hercalculatie uitgevoerd en vastgesteld. Deze geactualiseerde cijfers zijn in deze begroting meegenomen. Fluctuaties in de jaren worden veroorzaakt door de verwachte realisatie van de verkopen en de te maken kosten (inclusief overhead) in de jaren.

Wonen en bouwen
In 2020 is € 263.000 beschikbaar gesteld voor betaalbare (tijdelijke) woningen kleine kernen. Ter dekking van het geschatte exploitatietekort is de vrijval reserve dorpsuitleg gereserveerd. Vanaf 2021 zijn zowel de baten als de lasten € 73.000 hoger in verband met de Uuthuuskes.
Vanaf 2022 zijn de bouwleges met € 300.000 afgeraamd in verband met de inwerkingtreding van de Omgevingswet, waardoor een verandering van het heffen van leges optreedt. Aan de lastenkant hebben we extra kosten voor de invoering van de Omgevingswet begroot voor 2021 (€ 180.000) en 2022 (€ 30.000).