Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Algemeen

Terug naar navigatie - Algemeen

De paragraaf weerstandsvermogen geeft inzicht in: 
•    de mate waarin de gemeente belangrijke financiële risico’s loopt;
•    de financiële buffer (weerstandscapaciteit) die zij daarvoor achter de hand heeft.

Voor een beoordeling van het weerstandsvermogen worden in deze paragraaf de bedoelde risico’s geconfronteerd met de aanwezige weerstandscapaciteit.

1. Weerstandscapaciteit

Terug naar navigatie - 1. Weerstandscapaciteit

Met weerstandscapaciteit worden al die elementen bedoeld waarmee tegenvallers kunnen worden opgevangen, zonder dat het beleid moet worden aangepast. Door de financiële risico's te beheersen en het weerstandsvermogen hierop af te stemmen, moet worden voorkomen dat elke nieuwe financiële tegenvaller dwingt tot bezuinigen. 
De weerstandscapaciteit wordt onderverdeeld in structurele en incidentele weerstandcapaciteit. De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit structurele middelen in de begroting waarmee optredende risico’s kunnen worden opgevangen. De incidentele weerstandscapaciteit bestaat uit vrij besteedbare middelen die eenmalig kunnen worden aangewend.

bedragen x € 1.000
Bepaling van de weerstandscapaciteit
Incidentele weerstandscapaciteit
Rekeningresultaat Het positieve resultaat 2.753
Vrij aanwendbare algemene reserve De algemene reserve is de reserve waaraan de raad geen specifieke bestemming heeft gegeven en die een financiële bufferfunctie heeft. Op 31-12-2021 bedraagt deze € 12.348, hiervan is op dit moment 11.212
€ 1.136 bestemd voor geplande uitgaven.
Bestemmingsreserves Deze reserves zijn beklemd. 0
Stille reserve effecten De stille reserve in deze financiële vaste activa wordt niet meegenomen in de berekening, omdat de verhandelbaarheid van deze aandelen (Alliander, 0
Vitens, BNG en ROVA) zeer beperkt is.
Stille reserve activa Deze stille reserve bestaat uit de bezittingen waarvan de waarde bij verkoop hoger is dan de boekwaarde. Op basis van ervaring zetten we een derde deel in. 925
Totaal incidentele weerstandscapaciteit 14.890
Structurele weerstandscapaciteit
Onbenutte belastingcapaciteit Hieronder wordt voor de OZB de ruimte opgenomen die er is tussen onze eigen tarieven en de normtarieven voor de zogenaamde artikel 12 gemeenten. De overige belastingen/heffingen zijn kostendekkend of van geringe betekenis. 1.661
Rentebaten algemene reserve vrij besteedbaar Aangezien geen rente meer toegevoegd wordt aan de reserves is inzet niet mogelijk. 0
Onvoorzien (structureel) 200
Totaal structurele weerstandscapaciteit 1.861
Totaal beschikbare weerstandscapaciteit 16.751

2. Risico's

Terug naar navigatie - 2. Risico's

Het hebben van risico’s is inherent aan het uitoefenen van een organisatie zoals een gemeente. Het is echter van belang deze risico’s te kennen en hier adequate maatregelen voor te treffen (verzekeren) dan wel risico’s te wegen bij het aangaan ervan of hier tijdig op in te spelen. 
Een overzicht van de risico’s wordt steeds geactualiseerd. De 25 belangrijkste risico’s worden beschreven en gekwantificeerd. De tien grootste worden afzonderlijk genoemd.
Bij een zekerheidsniveau van 99% is de aan te houden reserve voor de gemeente Aalten volgens de nieuwe berekening € 6,2 miljoen. Dit houdt in dat, als de gemeente Aalten dit bedrag als reserve op haar balans aanhoudt, zij in 99 van de 100 jaar voldoende reserves heeft om de schades op te vangen, maar in één jaar is er niet genoeg. In de begroting zijn de meest actuele risico’s opgenomen.

Risico Mogelijk gevolg %
Budgettaire tekorten bij partijen waar door de gemeente uitbestede gemeentelijke taken zijn neergelegd. Ook kunnen deelnemende gemeenten individueel besluiten nemen die voor andere gemeenten nadelige gevolgen hebben (bijvoorbeeld uittreding). Politieke druk om financiële steun te 6,20%
bieden
Budget Jeugdzorg Overschrijding budget 6,20%
Beleid aanpassen
Budget Wmo Overschrijding budget 6,20%
Beleid aanpassen
COVID-19: besmettingsgevaar, uitbraak, nieuwe varianten Faillissementen, steunvraag, handhaving of ziekte. Onvoldoende steun van het Rijk 4,90%
Datalekken: ongewild verspreiden en vernietigen van persoonsgegevens Imago, boete autoriteit persoonsgegevens 4,90%
Algemene uitkering, bezuiniging Rijk Financieel (bezuinigingen of belasting omhoog) 4,90%
Integraal huisvestingsplan voor het onderwijs. Veel scholen in Aalten zijn verouderd en door corona worden strengere eisen ten aanzien van klimaat gesteld. Financieel 4,60%
Virusaanvallen op ICT-gebied/ Hacks/ thuiswerken Dataverlies 4,60%
Klimaatveranderingen: overlast water, droogte, komst plantjes en beestjes Kosten overlast of beperking mogelijkheden. 3,70%
Hittestress is een risico voor onder andere de gezondheid. Grote uitgaven voor herplant, aanvullende maatregelen tegen droogte en wateroverlast
Krapte op de arbeidsmarkt, het niet kunnen vervullen van vacatures Werk wordt niet tijdig uitgevoerd, stijging van de loonkosten, continuïteit van de dienstverlening aan de inwoners en de gemeenteraad en tijdige oplevering van producten komen in gedrang, verlenen van vergunningen van rechtswege 3,70%
Totaal van de tien grootste risico’s (50% van het totale risicoprofiel) 3.100
Totaal overige risico’s (50% van het totale risicoprofiel) 3.100
Totaal alle 25 risico’s 6.200

Het terugbrengen van de reserves naar dit niveau is niet wenselijk, aangezien er niet voorzienbare toekomstige ontwikkelingen zijn die mogelijk leiden tot additionele risico’s in de toekomst. Een aanvullende buffer is daarom gewenst. Deze noodzakelijke buffer is op basis van ervaring opgenomen voor een bedrag van het begrotingstotaal. Dit komt neer op een buffer van € 7,2 miljoen.

3. Weerstandsvermogen

Terug naar navigatie - 3. Weerstandsvermogen

Het vermogen van een gemeente om tegenvallers op te vangen zonder dat de continuïteit van deze gemeente in gevaar komt. Dit wordt uitgedrukt als de verhouding tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit. Het weerstandsvermogen is van belang voor het bepalen van de gezondheid van de financiële positie van onze gemeente voor het begrotingsjaar, maar ook voor de meerjarenraming.

Ratio weerstandsvermogen 2022 = Beschikbare weerstandscapaciteit / Benodigde weerstandscapaciteit
Weerstandscapaciteit, incidenteel 14.890
Weerstandscapaciteit, structureel 1.861
Totaal beschikbare weerstandscapaciteit 16.751
Gekwantificeerde risico’s 6.200
Buffer Aalten norm 7.200
Totale benodigde weerstandscapaciteit 13.400
Saldo/overschot 3.351
Ratio onder andere gehanteerd door provincie 1,25
>2 = Uitstekend 1,0 - 1,4 = Voldoende 0,6 - 0,8 = Onvoldoende Voldoende
1,4 - 2,0 = Ruim voldoende 0,8 - 1,0 = Matig < 0,6 = Ruim onvoldoende

De uitkomst van de ratio (1,25) is voldoende en is ten opzichte van het vorig jaar (1,11) gestegen. Het positieve rekeningresultaat leidt tot een hogere beschikbare weerstandscapaciteit, terwijl de benodigde weer-standscapaciteit vrijwel gelijk is gebleven. Hierbij moet opgemerkt worden dat deze ratio altijd een momentopname betreft.

Verplichte kengetallen

Terug naar navigatie - Verplichte kengetallen

Onderstaande kengetallen helpen bij het verkrijgen van inzicht in de financiële positie van een gemeente. Deze kengetallen geven aan hoe we er als gemeente voor staan. De categorieën zijn gebaseerd op de norm van de provincie (groen is voldoende, oranje matig en rood onvoldoende). 

Verplicht voorgeschreven kengetallen Werkelijk 2020 Raming 2021 Werkelijk 2021
1a. Netto schuldquote (NS) 41,00% 61,00% 39,40%
1b. NS gecorrigeerd voor alle leningen 26,80% 46,60% 26,10%
2. Solvabiliteitsratio 31,10% 23,00% 33,30%
3. Structurele exploitatieruimte 0,10% 1,60% 6,50%
4. Grondexploitatie 2,00% 1,20% 0,40%
5. Belastingcapaciteit 77,40% 77,40% 70,60%

Toelichting verplichte kengetallen

Terug naar navigatie - Toelichting verplichte kengetallen

We hebben in 2021 geen rode kengetallen. Kanttekening hierbij is dat het momentopnames zijn en blijven. De solvabiliteitsratio geeft de verhouding weer van het eigen vermogen ten opzichte van het totaal ver-mogen. Oftewel in hoeverre gemeentelijke bezittingen met eigen middelen betaald zijn. Voor wat solvabiliteit zitten we rond het Gelders gemiddelde en daarmee valt de ratio in het midden van categorie B.

Norm provincie Gelderland Categorie A Categorie B Categorie C
1a. Netto schuldquote (NS) tot 90% tussen 90% tot 135% hoger dan 135%
1b. NS gecorrigeerd voor alle leningen tot 90% tussen 90% tot 135% hoger dan 135%
2. Solvabiliteitsratio hoger dan 50% tussen 20% tot 50% kleiner dan 20%
3. Structurele exploitatieruimte begroting en meer-jaren hoger dan 0% begroting of meerjaren hoger dan 0% begroting en meer-jaren kleiner dan 0%
4. Grondexploitatie tot 20% tussen 20% tot 35% hoger dan 35%
5. Belastingcapaciteit tot 95% tussen 95% tot 105% hoger dan 105%