Paragraaf Lokale heffingen

De inkomsten van een gemeente komen uit diverse bronnen, waar de gemeentelijke belastingen en heffingen een relatief beperkt onderdeel van zijn. Deze inkomsten bestaan uit belastingen (OZB, hondenbelasting, toeristen- en forensenbelasting) en retributies of rechten (afvalstoffenheffing en rioolheffing). Gemeenten zijn in hoge mate zelfstandig in hun belastingheffing. Daarom vormt de belastingheffing een integraal onderdeel van het gemeentelijk beleid. Hieronder volgt een overzicht van de lokale belastingen en heffingen. Een aanduiding van de lokale lastendruk is van belang voor de integrale afweging tussen beleid en inkomsten. Een beschrijving van het kwijtscheldingsbeleid maakt het beeld van de lokale lasten compleet.

De WOZ-waarde van woningen en niet-woningen wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld, waarbij het peiljaar telkens een jaar opschuift. Voor 2021 geldt de waarde op 1 januari 2020. In het jaar 2021 zijn 13.433 WOZ-beschikkingen verstuurd en daartegen zijn 205 bezwaarschriften ingediend. Dit is circa 1,5% van het totaal. Het gemiddeld aantal bezwaarschriften in de jaren daarvoor bedroeg 115 stuks (0,85%). De toename wordt voor het grootste deel toegeschreven aan het toenemende aantal ‘no cure no pay’ bureaus die actief zijn. Het landelijk gemiddeld aantal bezwaarschriften bedraagt in 2021 2,7% (was 2,4% in 2020). 

Vanaf 2020 is een benchmark woonlasten ingevoerd om jaarlijks de ontwikkeling van lokale lasten inzichtelijker te maken en een gematigde lastenontwikkeling te borgen. De benchmark vergelijkt voor alle gemeenten binnen een provincie de hoogte van de woonlasten voor meerpersoonshuishoudens met een koopwoning. Dit geeft meer inzicht in de hoogte van de eigen lokale lasten ten opzichte van andere gemeenten, zodat hiermee bij de te maken keuzes rekening gehouden kan worden. 

De generieke opbrengstverhoging OZB 2021 bedraagt in Aalten +7,5%. Behoudens de toeristenbelasting (geen verhoging) zijn de overige tarieven voor leges en belastingen met 2,5% verhoogd. Voor de belastingen waarvoor 100% kostendekkendheid het uitgangspunt is, is de rioolheffing verhoogd met circa 1,5%. De tarieven voor de afvalstoffenheffing moesten vanwege hogere kosten voor het inzamelen en verbranden van afval fors verhoogd worden.

Ten tijde van de vaststelling van de tarieven zijn vaak niet alle gegevens voorhanden. Daarom wordt bij de berekening van de tarieven een zo goed mogelijke inschatting gemaakt. Hierdoor kan in de praktijk de werkelijke opbrengst afwijken van de geraamde opbrengst. Deze zijn bij Voor- of Najaarsnota reeds bijgesteld. Ook bij de analyse van de budgetten is een verklaring van de verschillen tussen de geraamde en de werkelijke opbrengst gegeven. 

			bedragen x € 1.000
Belastingsoort	Geraamde opbrengst 2021	Werkelijke	Werkelijke
		opbrengst 2021	opbrengst 2020
Onroerende zaakbelasting, eigenaar	4.445	4.487	4.156
Onroerende zaakbelasting, gebruiker	628	634	588
Afvalstoffenheffing	1.431	1.451	1.164
Rioolheffing	1.923	2.051	2.000
Hondenbelasting	180	177	175
Toeristenbelasting	90	113	90
Forensenbelasting	106	107	109
Totaal	8.803	9.020	8.282

De tarieven voor de afvalstoffenheffing, rioolheffing, lijkbezorgingsrechten, marktgelden en leges zijn zo vastgesteld dat de opbrengsten de kosten voor het verlenen van de diensten niet overschrijden. Hieronder staan de werkelijke bedragen ten opzichte van de bedragen uit de primitieve begroting 2021.  

			bedragen x € 1.000
	Primitieve begroting 2021		Jaarrekening 2021
Afvalstoffenheffing	Bedrag	Dekking	Bedrag	Dekking
Lasten afvalstoffenheffing	1.370		1.228
Overhead (inclusief btw)	366		330
Onttrekking voorziening	-305		-107
Totale kosten	1.431		1.451
Opbrengst afvalstoffenheffing	1.431		1.451
Totale opbrengsten	1.431		1.451
Dekking		100%		100%
	Primitieve begroting 2021		Jaarrekening 2021
Rioolheffing	Bedrag	Dekking	Bedrag	Dekking
Lasten riolering	1.219		1.288
Overhead (inclusief btw)	398		416
Toevoeging voorziening	306		347
Totale kosten	1.923		2.051
Opbrengst rioolheffing	1.923		2.051
Totale opbrengsten	1.923		2.051
Dekking		100%		100%
Lijkbezorgingsrechten	Bedrag	Dekking	Bedrag	Dekking
Lasten begraafplaats	417		257
Overhead	149		90
Totale kosten	566		347
Opbrengst lijkbezorgingsrechten (inclusief luidrechten)	270		262
Totale opbrengsten	270		262
Dekking		48%		76%
Marktgeld	Bedrag	Dekking	Bedrag	Dekking
Lasten markt	30		28
Overhead	10		12
Totale kosten	40		40
Opbrengst marktgeld	21		15
Totale opbrengsten	21		15
Dekking		53%		38%

Leges zijn belastingen die de gemeente kan heffen voor het verstrekken van individuele diensten. Uitgangspunten bij het vaststellen van de legestarieven is maximaal 100% kostendekkendheid. Er mag (op begrotingsbasis) geen winst worden gemaakt. Hieronder vindt u de leges op basis van onze legesverordening. 

										bedragen x € 1.000
		Primitieve begroting 2021						Jaarrekening 2021
Hoofdstuk	Onderwerp	Toe te rekenen kosten*	Overhead	Totale lasten	Baten	Dekking		Toe te rekenen kosten*	Overhead	Totale lasten	Baten	Dekking
Titel 1 Algemene dienstverlening
1	Burgerlijke stand	44	17	61	20	33%		40	17	57	24	42%
2	Reisdocumenten en Nederlandse identiteitskaart	196	74	270	97	36%		204	74	278	127	46%
3	Rijbewijzen	147	50	197	140	71%		147	50	197	150	76%
4	Verstrekkingen uit de Basisregistratie personen	6	3	9	4	44%		4	3	7	4	57%
5 t/m 17	Diversen	94	11	105	18	17%		69	11	80	17	21%
	Subtotaal titel 1	487	155	642	279	43%		464	155	619	322	52%
Titel 2 Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving/omgevingsvergunning
3	Omgevingsvergunning	352	121	473	419	89%		639	141	780	575	74%
7	Bestemmingsplannen	67	25	92	36	39%		77	25	102	46	45%
1,2,4,5,6,8	Diversen	0	0	0	0	0%		0	0	0	0	0%
	Subtotaal titel 2	419	146	565	455	81%		716	166	882	621	70%
Titel 3 Dienstverlening vallend onder Europese dienstenrichtlijn
2	Organiseren evenementen of markten	103	52	155	13	8%		103	52	155	7	5%
5A	Algemene verordening Ondergrondse infrastructuren	152	9	161	53	33%		80	9	89	127	143%
1,3,4,5,6	Diversen	0	0	0	0	0%			0	0	0	0%
	Subtotaal titel 3	255	61	316	66	21%		183	61	244	134	55%
	Eindtotaal	1.161	362	1.523	800	53%		1.363	382	1.745	1.077	62%

Om een indruk te geven van de woonlastendruk in de gemeente Aalten is onderstaand overzicht opgenomen. In dit overzicht is uitgegaan van een woning met een gemiddelde WOZ-waarde en een één- en meerpersoonshuishouden, waarvoor OZB, afvalstoffenheffing en rioolheffing wordt betaald. 
Gemiddeld bedragen deze woonlasten in Gelderland € 808 (landelijk gemiddelde € 811).

De bruto woonlasten (meerpersoonshuishouden) zijn landelijk gestegen met 5,1%. In Aalten zijn deze met 7,9% gestegen. Dit is een ander percentage dan in de Paragraaf lokale heffingen in de begroting 2021 wordt genoemd. Dit komt omdat COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) in haar rapportage andere berekeningsgrondslagen hanteert. Zo gaat COELO uit van een standaard hoeveelheid aanbiedingen of ledigingen bij de afvalstoffenheffing, terwijl deze in werkelijkheid in de gemeente Aalten lager is

				bedragen in euro’s
	Bruto woonlasten eenpersoonshuis-houden	Rang-nummer	Bruto woonlasten meerpersoons-huishouden	Rang-nummer
Aalten	474	1	618	3
Laagste in Nederland	474	1	598	1
Gemiddeld	737		811
Hoogste in Nederland	1.390	370	1.517	370
(bron COELO-atlas 2021)

De gemeente Aalten hanteert een volledige kwijtschelding en voert daarmee dus een zo ruim mogelijk beleid. Kwijtschelding kan worden verleend indien men:
• AOW heeft, eventueel aangevuld met een klein pensioen;
• een bijstandsuitkering heeft;
• een inkomen uit werk heeft dat niet hoger is dan een bijstandsuitkering.

Kwijtschelding wordt verleend voor de volgende belastingen en heffingen: onroerende zaakbelastingen (OZB), afvalstoffenheffing (vastrecht en een gemaximeerd aantal ledigingen of aanbiedingen), rioolheffing (gemaximeerde hoeveelheid per persoon per huishouden) en hondenbelasting (alleen de eerste hond). In het jaar 2021 is aan 145 belastingplichtigen ambtshalve kwijtschelding toegekend. Daarnaast zijn 163 verzoeken binnengekomen. Daarvan zijn er 78 afgewezen en is de rest geheel of gedeeltelijk toegekend. Het totaal kwijtgescholden bedrag bedraagt € 46.100. In 2020 was dit € 46.600.

De invordering van de gemeentelijke belastingen vereist jaarlijks voor een beperkt deel van de belastingplichtigen veel aandacht en zorg. De (dwang)invordering van openstaande aanslagen bestaat uit de volgende stappen: herinnering - aanmaning - dwangbevel - loonvorderingen en/of beslaglegging. Het debiteurensaldo bedroeg op 31 december 2021 € 356.000 (2020 € 335.600) Dit is inclusief de op 31 december 2021 nog niet vervallen posten. Laten we deze buiten beschouwing dan is de achterstand in betaling een openstaand bedrag van € 185.000 (2020 € 175.600).

Na de laatste vervaldatum hebben wij eerst herinneringen verzonden. Daar hebben veel belastingplichtigen op gereageerd. Het aantal aanmaningen en dwangbevelen daarna was een stuk lager. Vanwege de corona-crisis en het faillissement van onze deurwaarder heeft er geen dwanginvordering (beslaglegging etcetera) plaatsgevonden. Hierdoor loopt het debiteurensaldo wel iets op. Inmiddels is er contact gelegd met een nieuwe deurwaarder en gaan wij de dwanginvordering weer oppakken.  

De openstaande vorderingen tot en met 2021 worden voor een deel bepaald door langlopende trajecten zoals faillissementen en schuldsaneringen in het kader van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen. De WSNP is bedoeld voor degenen die buiten hun schuld (‘te goeder trouw’) in een problematische schuldsituatie terecht zijn gekomen. De regeling duurt in beginsel drie jaar. Indien de rechtbank na verloop van die drie jaar oordeelt dat de schuldenaar zich aan zijn uit de regeling voortvloeiende verplichtingen heeft gehouden, wordt een zogenaamde ‘schone lei’ verstrekt. De schone lei betekent dat de schulden die bestonden op het moment dat de schuldsaneringsregeling is uitgesproken niet langer afdwingbaar zijn. Wordt de schone lei niet gegeven, dan blijven de schulden bestaan. 

Van het openstaande saldo per 31 december 2021 is circa € 45.000 dubieus. Dit was eind 2020 € 40.000. Voor de dubieuze debiteuren is een voorziening getroffen in de balans. In het jaar 2021 is voor € 16.000 (2020 € 3.000) aan vorderingen oninbaar verklaard.