Paragraaf Corona

Programma 1 Ruimte
Zwembad 't Walfort (Sport) en Blauwe Meer
In verband met de sluiting van de zwembaden zijn er voor Optisport een tweetal aanvragen specifieke 
uitkering voor ijsbanen en zwembaden (SPUK IJZ) gedaan bij het ministerie van Volksgezondheid, 
Welzijn en Sport. De totale subsidie van € 187.000 is één op één doorgesluisd naar Optisport. 

Programma 2 Sociaal domein
De uitkering Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers (Tozo) is doorgesluisd naar Laborijn.

Programma 3 Algemene uitkering
Er zijn meerdere steunpakketten ontvangen voor een totaal van 1,2 miljoen. Deze pakketten compenseren de misgelopen inkomsten of extra uitgaven. De bedragen zijn in de betreffende budgetten verwerkt. Wellicht ten overvloede melden we nog dat alle middelen die via het gemeentefonds worden ontvangen als een algemeen dekkingsmiddel worden aangemerkt.

Derde steunpakket, decembercirculaire 2020, ingezet in budgetten 2021
3.1 Re-integratie bijstandsgerechtigden, reguliere dienstverlening 
3.2 Re-integratie bijstandsgerechtigden, intensivering dienstverlening 
Het kabinet stelt extra middelen beschikbaar voor de re-integratie van bijstandsgerechtigden (€ 40 miljoen in 2020). Gemeenten ontvangen deze extra middelen zodat zij de reguliere dienstverlening op peil kunnen houden nu de instroom in de bijstand toeneemt. Persoonlijk contact is belangrijk om hen vanuit een uitkeringssituatie naar werk te begeleiden. 

3.3 Extra middelen ten behoeve van gemeentelijk schuldenbeleid en bijzondere bijstand 
Het kabinet stelt, gelet op de voorziene toename van de armoede- en schuldenproblematiek, extra middelen voor het gemeentelijk schuldenbeleid (€ 15 miljoen in 2020) en de bijzondere bijstand (€ 5 miljoen in 2020) beschikbaar. Deze extra middelen stellen de gemeente in staat om hun inwoners waar nodig van dichtbij te blijven ondersteunen. 

3.4 Extra middelen cultuur  
Veel van de culturele instellingen die door gemeenten worden ondersteund, komen door de coronacrisis in de problemen omdat activiteiten niet kunnen doorgaan en eigen inkomsten dalen. Met deze extra middelen worden gemeenten in staat gesteld om deze belangrijke instellingen te ondersteunen en zo de lokale culturele infrastructuur in stand te houden. Daarmee is het bedrag dat gemeenten krijgen gerelateerd aan de aanwezige culturele infrastructuur die door gemeenten wordt ondersteund. Gemeenten weten zelf het beste welke (type) culturele instellingen of voorzieningen moeten worden ondersteund. Het is daarom aan de gemeenten zelf om de middelen daar in te zetten waar de culturele infrastructuur van hun gemeente de steun het hardst nodig heeft.

3.5 Aanvullende bijdrage Tweede Kamerverkiezingen 
Het kabinet stelt een aanvullende compensatie van € 26,9 miljoen ter beschikking aan gemeenten in verband met de maatregelen die vanwege COVID-19 aanvullend noodzakelijk zijn voor de Tweede Kamerverkiezing. Daarvan wordt € 22 miljoen uitgekeerd via het gemeentefonds. Deze compensatie van € 22 miljoen is bedoeld voor onder meer de extra organisatie, het inrichten van stemlokalen en instellen van stembureaus voor vervroegd stemmen, het drukken, opslaan en beveiligen van stembescheiden, de portokosten van brief-stembescheiden, het instellen van afgiftepunten en van briefstembureaus. Dit bedrag wordt uitgekeerd in de vorm van een decentralisatie-uitkering op basis van het aantal kiesgerechtigden per gemeente. 

Vierde steunpakket, maartbrief 2021
4.1 Perspectief jeugd en jongeren 
Voor jongeren is het essentieel om elkaar fysiek te kunnen ontmoeten. Met een Jeugdpakket van 
€ 58,5 miljoen wil het kabinet een impuls aan gemeenten geven om samen met jongeren, lokale organisaties en evenementensector volledig coronaproof kleinschalige activiteiten te programmeren op het gebied van cultuur, sport en andere zinvolle vrijetijdsbesteding. Gemeenten ontvangen extra middelen ten behoeve van de inzet van jongerenwerkers in achterstandswijken. 

4.2 Jongerenwerk 
Om jongeren uit bepaalde risicogroepen te benaderen en te bereiken wordt de huidige extra inzet van 
jongerenwerk uit het Jeugdpakket verlengd tot eind 2021. Het kinder- en jongerenwerk speelt ook een 
signalerende rol op het gebied van psychische problemen of huiselijk geweld. 

 
4.3 Mentale ondersteuning jeugd 
Jongeren hebben behoefte aan laagdrempelige ondersteuning voor mentaal welzijn. 
Als onderdeel van het aanvullend steunpakket sociaal en mentaal welzijn en leefstijl van 12 februari 2021 zet het kabinet daarom met gemeenten in op het organiseren van activiteiten om mentale weerbaarheid van jongeren te versterken.

4.4 Activiteiten en ontmoetingen jeugd
Jongeren hebben behoefte aan laagdrempelige ondersteuning voor mentaal welzijn. Daarom wordt er samen met Figulus ingezet op het organiseren van activiteiten om mentale weerbaarheid van jongeren te versterken.

4.5 Tijdelijke ondersteuning noodzakelijke kosten (TONK) 
De TONK is bedoeld voor huishoudens die door de huidige omstandigheden te maken hebben met een onvoorzienbare en onvermijdelijke terugval in hun inkomen, noodzakelijke kosten niet meer kunnen voldoen en waarvoor andere regelingen niet of onvoldoende soelaas bieden. Dat geldt bijvoorbeeld voor werknemers die hun baan verliezen en geen recht (meer) hebben op een uitkering of voor zelfstandigen die vanwege de coronamaatregelen hun opdrachten zien verdwijnen maar geen aanspraak op de Tozo kunnen maken. 

4.6 Afvalverwerking 
Door de coronacrisis hebben gemeenten zowel extra kosten gemaakt als inkomsten gemist met betrekking tot afvalinzameling. Met name het restafval is, door onder andere het thuiswerken, in hoeveelheid gegroeid. Veel gemeenten hebben contracten gesloten met een variabele prijs voor de verwerking hiervan. Deze prijs is door de brede toestroom gestegen. Tegelijkertijd ontvangen de gemeenten voor andere afvalstromen een vergoeding. 

4.7 Bestrijden eenzaamheid ouderen 
Eenzaamheid is door corona toegenomen. Op lokaal niveau zetten gemeenten met lokale partners al in op het bestrijden van eenzaamheid. Maar nog niet iedereen wordt persoonlijk bereikt. 

4.8 Extra begeleiding kwetsbare groepen 
De coronacrisis maakt dat de levens van iedereen met begeleiding er heel anders uitziet: dagbesteding gaat soms niet door (horeca is bijvoorbeeld gesloten), niet iedereen begrijpt de maatregelen even goed of er komen minder mensen langs. Ook is er meer begeleiding en ondersteuning nodig voor mensen met andere beperkingen. Bijvoorbeeld kwetsbare mensen met een medische aandoening die zeer bang zijn besmet te raken gezien de risico’s dat deze besmetting fataal kan zijn of zeer ernstige consequenties kan hebben. 

4.9 Voorschoolse voorziening peuters, aanvullend budget  

Vijfde steunpakket, mei- en septembercirculaire 2021 
5.1 Heroriëntatie zelfstandigen 
Bij de aankondiging van het tweede steun- en herstelpakket is aangegeven dat gemeenten vanaf 1 januari 2021 ondersteuning bieden aan zelfstandig ondernemers die zich willen heroriënteren. Dit kan grotendeels vanuit de extra impulsen en extra budgetten voor crisisdienstverlening worden betaald. Voor aanvullend maatwerk voor zelfstandig ondernemers is in 2021 incidenteel een bedrag van € 6,39 miljoen aan het gemeentefonds toegevoegd. Het bedrag wordt over alle gemeenten verdeeld. De verdeelsleutel is identiek aan die wordt gebruikt voor de Tozo-voorschotten, namelijk naar rato van het aantal zelfstandig ondernemers in de gemeente. 

5.2 Jeugd aan Zet 
Op verzoek van het Veiligheidsberaad (werkgroep jongeren) is het gemeentelijk programma Jeugd aan Zet in Crisistijd, na de zomereditie, verlengd met een wintereditie. Het programma beoogt jongeren te ondersteunen die geraakt worden door de effecten van de coronacrisis. Doordat de dagelijkse activiteiten voor veel jongeren door de coronacrisis niet of niet goed mogelijk zijn (zoals onderwijs, sport, sociale ontmoetingen en de mogelijkheid om te werken) is er een toenemende overlast van jongeren in de openbare ruimte. Ook is er vanwege de steeds verdergaande en langdurig beperkende maatregelen grote zorg over het effect van de coronamaatregelen op de fysieke en psychische gezondheid van jongeren. Het programma maatschappelijke diensttijd (MDT) (uitgevoerd door de ministeries van VWS, SZW en OCW) is van harte bereid om de jongeren in deze crisistijd te ondersteunen. Via dit programma wordt al een grote groep jongeren bereikt en tijdens de coronacrisis extra ondersteund. Het programma MDT zit nog in de groeifase en zoekt meer verbinding met gemeenten, zodat het programma MDT kan doorgroeien naar een landelijk dekkend netwerk. Om deze win-winsituatie te versterken wordt ook ten behoeve van de winter-editie van Jeugd aan Zet een financiële bijdrage verstrekt van € 3,1 miljoen aan gemeenten in Nederland. Er nemen 307 gemeenten deel en per gemeente is een bedrag van € 10.000 beschikbaar gesteld. Hiermee kunnen gemeenten in deze coronatijd jongeren ondersteunen en tegelijkertijd kunnen jongeren een maatschappelijke bijdrage leveren waar deze nu nodig is. 

5.3 Tijdelijke ondersteuning noodzakelijke kosten (TONK) 
Naast de onder 4.5 genoemde huishoudens komen ook burgers die vanwege de coronacrisis in 2020 ingestroomd zijn in een uitkering (WW, Bijstand of Tozo), maar waarvoor de hoogte van de uitkering onvoldoende is om de vaste lasten te betalen, komen in aanmerking voor de TONK. De TONK kan dan voorzien in (gedeeltelijke) tegemoetkoming voor noodzakelijke kosten. Voor deze tijdelijke ondersteuning wordt het bestaande instrument van de bijzondere bijstand gebruikt. Voor de eerste drie kwartalen van 2021 is een bedrag van € 260 miljoen beschikbaar gesteld voor de TONK. De eerste tranche van WW € 65 miljoen is reeds toegevoegd aan de algemene uitkering. Deze tweede en laatste tranche voor de periode tot en met 30 september bedraagt € 195 miljoen en wordt eveneens beschikbaar gesteld via de algemene uitkering. Voor de verdeling over de gemeenten wordt net als in de aanvullend brief maart 2021 de eerder afgesproken verdeelsleutel gehanteerd.

5.4 Lokale culturele voorzieningen voor buurt- en dorpshuizen 
5.5 Lokale culturele voorzieningen voor lokale cultuur 
In het steun- en herstelpakket voor het derde kwartaal van 2021 is bekendgemaakt dat het kabinet de voor de lokale cultuur en buurt- en dorpshuizen gereserveerde € 60 miljoen overhevelt naar het gemeentefonds ter compensatie van de extra uitgaven. De voorlopige verdeling was al als bijlage bij de meicirculaire 2021 gedeeld. De septembercirculaire bevat de definitieve verdeling.

Zesde steunpakket, decembercirculaire 2021 
6.1 Continuïteit van zorg, meerkosten Jeugd en Wmo
Omwille van de continuïteit van zorg voor cliënten tijdens de coronamaatregelen én voor continuïteit van het stelsel nadien, zijn maatregelen genomen teneinde cliënten op grond van de Jeugdwet en de Wmo 2015 hulp en ondersteuning te kunnen blijven bieden. Voor 2021 wordt aanvullend een bedrag van € 136,1 miljoen beschikbaar gesteld voor de meerkosten en inhaalzorg. Dit wordt uitgekeerd via de algemene uitkering (€ 47 miljoen), de integratie-uitkering Beschermd wonen (€ 8 miljoen) en de decentralisatie-uitkeringen Maatschappelijke opvang (€ 80,8 miljoen) en Vrouwenopvang (€ 0,3 miljoen). Ook komt er een regeling voor de meerkosten in de Jeugdwet en Wmo 2015 in 2022. Op het moment van de vaststelling van de compensatie voor 2021 was echter niet voorzien in nieuwe beperkende maatregelen, welke 12 november 2021 zijn aangekondigd. Het Rijk en de VNG hebben afgesproken de eventuele extra meerkosten die hier uit voortvloeien te betrekken bij de compensatie 2022.

6.2. Aanvullende middelen instandhouding lokale en regionale cultuur 
Het kabinet heeft bekend gemaakt dat van de voor de lokale en regionale cultuur gereserveerde middelen ad € 51,5 miljoen er € 41,6 miljoen beschikbaar wordt gesteld aan gemeenten voor het in stand houden van de lokale en regionale cultuursector in 2021. Dit bedrag is toegevoegd aan de algemene uitkering en in deze circulaire verdeeld. Dit komt bovenop de aan de gemeenten voor de eerste helft van 2021 verstrekte 
gelden.

6.3 Aanvullende compensatie inkomstenderving gemeente
In het Bestuurlijk overleg financiële verhoudingen van 7 april 2021 is afgesproken dat gemeenten reële compensatie ontvangen voor de derving van inkomsten door COVID-19 in 2020. Gemeenten hebben in 2020 een voorschot ontvangen ter compensatie van inkomstenderving als gevolg van corona. Daarbij is afgesproken dat gemeenten op een later moment reële compensatie zullen ontvangen voor de gederfde inkomsten over 2020. Voor 282 gemeenten wordt de compensatie over 2020 nu volledig afgerond. Voor 48 gemeenten is op dit moment sprake van gedeeltelijke compensatie. Voor 25 gemeenten kan de reële compensatie op dit moment nog niet worden bepaald. De compensatie van deze gemeenten vindt op een later moment plaats. De compensatie van de inkomstenderving ad € 84,381 miljoen is in deze circulaire verwerkt en wordt beschikbaar gesteld via een decentralisatie-uitkering. Deze compensatie ontvangen gemeenten bovenop het eerder verstrekte voorschot van € 245 miljoen. Gemeenten zullen ook over 2021 compensatie van de inkomstenderving ontvangen. 

6.4 Extra Rijksbijdrage WSW ten behoeve van exploitatietekorten SW-bedrijven
Eerder is het kabinet de gemeenten tegemoetgekomen voor het opvangen van de exploitatiekosten van de Sociale Werkbedrijven in het jaar 2020. Het kabinet stelt ook voor de periode 1 januari 2021 tot 1 oktober 2021 € 45 miljoen beschikbaar voor het opvangen van de exploitatietekorten van de Sociale Werkbedrijven. Dit bedrag is toegevoegd aan de integratie-uitkering Participatie via een verhoging van de Rijksbijdrage WSW. 

Tegemoetkoming Verhuurders Sportaccommodaties 
Vanwege de coronamaatregelen van de Rijksoverheid zijn de binnensportaccommodaties verplicht dicht geweest. Ter compensatie van de gederfde huurinkomsten is een subsidie ontvangen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De ontvangen middelen zijn ingezet ten gunste van het coronabudget.

Programma 1 Ruimte 
Gederfde huurinkomsten binnensportaccommodaties € 63.000 
Onze binnensportaccommodaties zijn door de coronamaatregelen maanden gesloten geweest en daardoor is in 2021 een essentieel deel van hun huurinkomsten weggevallen. Er is bij de rijksoverheid een tegemoetkoming aangevraagd via de Tegemoetkoming Verhuurders Sportaccommodaties COVID-19 die voor compensatie kan zorgen. 

Programma 2 Sociaal domein
ZOOV 
In februari 2021 is gestart met het vaccineren van thuiswonende 60+ers tegen COVID-19. 60+ers die niet mobiel zijn, moesten hiervoor naar een centrale vaccinatiepost. In de Achterhoek waren deze posten eerst te vinden in Apeldoorn en Doetinchem, later ook in Lichtenvoorde en Borculo. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor dit vervoer en kunnen voor dit vervoer geen eigen bijdrage vragen. Dit vervoer is voor onze gemeente verzorgd door ZOOV. 

Meerkosten zorg 
De zorgorganisaties die in het kader van Wmo of Jeugdwet hulp-op-maat verlenen kunnen een beroep doen op de landelijke Regeling meerkosten Jeugdwet en Wmo (afspraken tussen VNG en Rijk). Diverse zorginstanties hebben extra kosten gemaakt, verdeeld in de categorieën: Beschermingsmiddelen, arbokosten, huur locaties, personele kosten, extra inzet eigen personeel, quarantaineopvang, alternatieve zorgverlening, extra vervoerskosten en overige meerkosten (mits deze voldoen aan alle criteria van de regeling).

Programma 3 Bedrijfsvoering
Verbetering e-toegang burgerzaken € 22.000
Binnen de organisatie wordt op alle fronten volop gewerkt aan de verdere digitalisering van de dienstverlening, ook bij burgerzaken. Vanuit het dienstverleningsconcept wordt volop ingezet op het zoveel mogelijk digitaal aanbieden van gemeentelijke diensten. De leverancier van de applicatie Key2Burgerzaken, Centric, heeft een offerte uitgebracht voor 15 e-diensten/webformulieren. Uitbreiding van onze digitale dienstverlening is, los gezien van alle voordelen met betrekking tot verbeterde dienstverlening en kwaliteit van de informatie, tevens een pré in het huidige corona-tijdperk. Burgers hoeven niet of minder vaak voor diensten naar het gemeentekantoor te komen en de organisatie kan de werkzaamheden, mede in het kader van de uitgangspunten met betrekking tot thuiswerken, beter afstemmen.

Tijdelijke Subsidieregeling Stimulering Sociaal Maatschappelijke Activiteiten* 
In de gemeente Aalten is een tijdelijke subsidieregeling vastgesteld die vooralsnog loopt tot 1 juli 2022. Onze gemeente trekt er maximaal € 100.000 voor uit. Organisatoren kunnen per activiteit of initiatief een subsidie aanvragen van maximaal € 3.000 voor: 
-bestaande activiteiten die vanwege de beperkende coronamaatregelen op een andere manier georganiseerd moeten worden. Of die door versoepelingen weer herstart kunnen worden, maar waarvoor dan wel extra kosten gemaakt moeten worden; 
-nieuwe/vernieuwende activiteiten en/of initiatieven, die juist door de omstandigheden van de coronacrisis zijn geïnspireerd. Deze activiteiten zijn erop gericht om op een creatieve manier, binnen de geldende maatregelen, de negatieve gevolgen van de beperkingen voor het sociale leven te voorkomen of te verbeteren. De aanvragen lopen goed, we verwachten dat dit budget volledig besteed wordt. De bedragen zijn onder de betreffende taakvelden verantwoord. Eind 2021 is er nog € 5.000 beschikbaar uit dit budget.